Q.1 - Chương 177: Phác họa (thượng)

Hoa xuân khoe sắc, dương liễu buông mành, bên sông Tần Hoài, tiểu viện trong hẻm Ô Y mấy ngày nay đón khá nhiều khách đến ở

Hẻm Ô Y sông Tần Hoài trước nay là một đoạn đường mang tính biểu tượng của thành Giang Ninh, ngõ không rộng, không thể sánh với những chốn phồn hoa như phố Chu Tước, miếu Phu Tử, nhưng cũng nhờ vậy mà bớt đi nhiều phần mùi tiền thế tục, thêm mấy phần khí tức văn chương bút mặc, trăm ngàn năm nay đều là chốn mà văn nhân mặc khách ưa thích.

"Yến xưa lầu Tạ lầu Vương,

Lạc loài đến chốn tầm thường dân gia." (1)

Đông Tấn phong lưu, ngàn năm còn tưởng nhớ, trên thực tế, khi nó đã trở thành biểu tượng thì mỗi ngày lại có không ít người đến đây du lãm nhớ chuyện xưa, muốn cảnh vật còn thanh u như tưởng tượng là chuyện không thể.

Giống như hai câu thơ trên đã nói, từ lâu hẻm Ô Y này đã không còn là chốn phú quý phồn hoa mà chỉ có cỡ đại gia như Vương, Tạ mới ở được, dẫu vậy, nhờ tiếng tăm lâu đời nên đoạn đường này mỗi tấc đất là một tấc vàng. Bây giờ phải là đại phú hào mới có tư cách chiếm một chỗ ở đây, mấy nhà giàu xổi không có chân trong quan trường mà muốn mua một tiểu viện để thấm chút mùi bút mặc nơi này cũng là việc vô cùng khó. Bởi vậy, tuy tiểu viện trước mắt tuy có vẻ cũ kỹ xấu xí nhưng người có thể vào đó ở tự nhiên là cũng phải có thân phận bối cảnh không tệ.

Đình viện này nhìn có vẻ cổ kính, nhưng đó chỉ là do không phô trương ra bên ngoài mà thôi, trên thực tế thì khí cốt bên trong lại rất đẹp, bố cục đình viện khéo léo, màu sắc nổi bật không nhiều nhưng lại tràn ngập hơi thở của bút nghiên, khí tức cuộc sống, phía sau trông ra sông, phong cảnh trông bình thường nhưng rất ưa nhìn, khiến tâm thần người ta cảm thấy thoải mái.

Lúc này trong sân đang có mấy người chuyển đồ đạc, một nữ tử trung niên vận y phục xanh xám đi qua cau mày quát tháo một phen, lúc đi qua gian phòng gần bờ sông nhất mới liếc mắt qua cửa sổ nhìn vào trong. Cô gái ngồi trước gương đồng mới cởi nam trang ra, buông rèm tóc mai xuống, thay bằng trang phục nữ tử bình thường.

Người phụ nữ trung niên đẩy cửa đi vào, cố làm ra vẻ rất không vui... Trên thực tế thì bà cũng chẳng vui vẻ gì cho lắm.

"Xuân Mai đâu? Sao lại không ở đây?"

"Vừa rửa mặt cho con xong, con bảo nó ra ngoài rót nước, sau đó bảo đi lấy ít giấy mực mang lại đây. Đồ đạc chồng chất ghê quá, chắc giờ vẫn đang tìm."

Cô gái nhìn về bóng người trong gương đồng, cười nhẹ:

"Má má à, hôm nay ra ngoài chơi được không?"

"Không được! Má má đã bảo con đừng có giả trang nam ra ngoài chơi nữa, vậy mà con cứ đi hoài, nha đầu Xuân Mai chết tiệt kia cũng thật là, bảo nó đi theo con lại không theo, để xem má má mắng nó thế nào..."

"Chuyện không liên quan đến Xuân Mai mà, là do con bỏ quên nó, lúc về chính nó còn khóc nữa, chắc là sợ má má mắng đấy... Hơn nữa con cũng không phải đi một mình, hôm nay gặp Vu đại ca, huynh ấy cũng đi cùng."

"Còn khóc nữa à..." Người phụ nữ trung niên nhại câu nói của nàng, khịt mũi coi thường. "Hồi trước đại khái cũng có khóc một hai lần, lần nào con cũng nói như vậy, có đã kịp khóc đâu cơ chứ... Còn cái tên Vu Hòa Trung kia cũng chẳng phải thứ tốt đẹp gì, vừa thấy con đã hệt như chó ăn vụng, cúi đầu khom lưng..."

"Thực ra Vu đại ca cũng rất tốt mà, đâu đến nỗi như má má nói. Hơn nữa chỉ có mèo mới ăn vụng thôi, chó đâu có ăn vụng đâu, chó chỉ ăn..."

Cô gái nói đến đây liền bật cười, dĩ nhiên là không muốn nói tiếp những từ khó nghe ấy ra.

"Đúng, như mèo ăn vụng, cúi đầu khom lưng. Nếu không nể tình nó và con coi như là người quen cũ, hôm nay má má cũng không cho nó bước vào cửa nhà. Ài, kỳ thực má má cũng chẳng phải là người vô tình vô nghĩa, chỉ là tên Vu Hòa Trung này không xứng với con, con nhớ tình xưa không sao, mời nó đến mấy yến hội cũng được, chỉ là cả tài học lẫn gia thế của nó đều không sánh được với những người khác, để không mất mặt, con lại bảo vệ nó, thấy con bảo vệ, nó lại muốn được voi đòi tiên, còn cho rằng Sư Sư con thật sự yêu nó."

Thiếu phụ trung niên lại bắt đầu suy diễn:

"Con người ấy à, một khi đã có ý đồ không an phận như vậy, cuối cùng không có được thì sẽ đau khổ lắm, thực ra nó khổ cũng chẳng sao, những công tử ở kinh thành đều thích Sư Sư, nhưng con cũng chỉ có thể chọn lấy một, những người khác đều tan nát cõi lòng cả. Má má cũng không quan tâm những kẻ kia muốn sống muốn chết thế nào, nam nhi không nghĩ chuyện tận lực báo quốc mà để hết tâm tư vào một cô gái, chết đi cho đỡ chật đất. Nhưng Sư Sư của má lòng dạ mềm yếu, nếu sau này tên Vu Hòa Trung đó đau khổ, con sẽ lại áy náy, má má chỉ là nghĩ cho con mà thôi. Khi cần quyết đoán thì phải quyết đoán, lúc chưa muộn nên cắt đứt ý niệm này của nó đi. Con xem lần này con đi về đây cho khuây khỏa mà nó lại lẽo đẽo chạy theo, con còn ra ngoài một mình với nó, chẳng phải đưa dê vào miệng cọp sao..."

"Vu đại ca nhà cũng ở đây, lại vừa dịp rảnh rỗi, cũng là chuyện thường mà má.. Huống hồ con gái còn giả trai, kỳ thực cũng khó coi lắm, cứ cho là Vu đại ca thuận lợi đi, thực sự là không dám đâu mà..."

Trong lúc chuyện trò, cô gái đã xõa mái tóc dài xuống, phục sức đại khái xong xuôi. Nàng giả trang nam thì cằm trông hơi nhọn, trán hơi cao, nếu thật sự là nam tử thì có vẻ hơi gầy một chút. Kỳ thực điểm này cũng là do nàng cố tình, cái trán của nàng vốn hơi cao nhưng với trang phục nữ tử thì không nhìn ra được, lúc giả trang nam thì có thể dùng phấn che đi, nhưng nàng cố tình để mái tóc dày và chiếc cằm nhỏ, tuy rằng vẫn là mỹ nữ nhưng có vẻ hơi khác thường một chút.

Bây giờ nàng đã mặc lại trang phục thường ngày, thả tóc xuống liền trở lại hình tượng mỹ nữ dịu dàng tú lệ, cười nói với má má, trong nụ cười có vẻ uể oải nhưng thông minh. Cửa phòng lại mở ra lần nữa, là nha hoàn Xuân Mai cầm giấy và bút mực đi vào, thấy thiếu phụ trung niên liền cúi đầu chào, đặt bộ văn phòng tứ bảo (bút, mực, giấy, nghiên) lên bàn, vốn dĩ là phải mài mực nữa, nhưng Lý Sư Sư đang nói chuyện mặt không đổi sắc phất nhẹ tay, nha hoàn liền lùi ra ngoài, thầm thở phào nhẹ nhõm. May quá không bị mắng!

Người má má tuổi trung niên này họ Lý, tên là Lý Uẩn, từ lúc Lý Sư Sư năm tuổi đã thu nhận và giúp đỡ nàng, làm sao không hiểu tính cách của con gái, lời Lý Sư Sư nói về Vu Hòa Trung dĩ nhiên là nói đùa rồi, không có câu nào nghiêm túc cả, hành động nho nhỏ này đương nhiên cũng rơi vào mắt bà, bèn bĩu môi lắc đầu, lúc này cũng chẳng có tâm tư đi mắng tiểu nha hoàn nữa.

"Chẳng có câu nào nghiêm túc cả, tên Vu Hòa Trung lá gan chuột nhắt kia... Con xem, thơ văn nó đã chẳng có tài cán gì, phẩm hạnh cũng thường, bây giờ ngay cả lá gan cũng không có, những người Sư Sư con gặp gỡ là ai cơ chứ, làm sao mà để ý đến nó được... Hơn nữa đàn ông ấy à, rất khó nói được liệu một lúc nào đó đột nhiên lớn gan, bất chấp tất cả..."

Cô gái ngồi vào chiếc bàn nhỏ bên cạnh, rót nước trà vào trong nghiên mực, đang chậm rãi mài mực, lúc này xì một tiếng bật cười:

"Nếu như gã có gan làm vậy, con gái sẽ đi theo gã được không?"

"Với danh vọng hiện tại của Sư Sư, như vậy chính là hại chết nó đó..."

"Làm quỷ cũng phong lưu mà."

Những tia nắng cuối ngày chiếu xuyên qua khung cửa, phủ ánh vàng ấm áp lên cô gái vận váy dài hồng nhạt đang ngồi trước bàn, nàng cầm cây bút lông cừu lên nhìn một thoáng, sau đó thè lưỡi nhẹ nhàng liếm qua ngòi bút, động tác ấy nhìn qua có vẻ đơn giản thanh nhã, những cũng hàm chứa phong vận quyến rũ không thể tả. Má má ở bên hơi nhíu mày, khẽ mắng:

"Đừng có liếm tới liếm lui nữa mà, nói hoài mà không chịu sửa cái tật xấu ấy đi..."

Đã thấy cô gái cầm bút lông chấm vào mực nước trong nghiên, sau đó phác họa lên trên tờ giấy trắng.

"... Thói đời khắc nghiệt, làm người chẳng dễ, má má, con cũng biết Vu đại ca chẳng phải người giỏi giang, nhưng chúng ta cũng có phải làm cái nghề cao quý gì đâu..."

Thiếu phụ trung niên thoáng cau mày, nói:

"Là nghề cao quý đấy! Sư Sư, bây giờ con chính là một người cao quý, cho dù hỏi ai thì người ta đều nói vậy hết!"

"Con không cảm thấy thế."

Sau lưng bà, ánh dương theo ô cửa sổ trước mặt cô gái tuôn vào phòng, nàng chậm rãi nói tiếp:

"Chỉ là... chỉ là một nghề thôi mà, má má, mấy người Vu đại ca muốn tìm tới là chuyện của riêng bọn họ, gã thấy hài lòng, gã thấy thú vị, chuyện sau này cũng chỉ có gã tự gánh lấy, con chỉ theo mong muốn của gã mà coi là bằng hữu, đại ca, gã đương nhiên là cảm kích con. Nếu thật sự như má má nói, cắt đứt quan hệ với gã xong, gã sẽ chỉ còn nhớ những chuyện xấu của con, cũng chẳng vui vẻ gì, đến lúc đó chuyện được mất tốt xấu cũng khó mà nói được..."

Nàng suy nghĩ thêm một chút, lại nói:

"Người khác đều chia chuyện nhân gian thành năm bảy loại, giống như má má nói, hiện giờ con là một người cao quý, xếp vào loại thượng đẳng, những người kia đến Phàn lâu chúng ta, gặp được con, nói chuyện với con liền có cảm giác mình làm chuyện thượng đẳng, con kết giao với loại tài tử cỡ Chu đại ca thì người ta coi là việc thượng đẳng, còn qua lại mới người như Vu đại ca thì cảm thấy là việc trung đẳng hạ đẳng. Má má à, con không hề cảm thấy như vậy, con cảm thấy mọi người nên coi giống như nhau, nhưng ai cũng đều phân cấp như vậy, con cũng chẳng thể thay đổi được, Vu đại ca cảm thấy kết giao với con là rất có thể diện, cảm giác bản thân làm được chuyện thượng đẳng, con cũng thấy vui, bởi vì con, để trong đời gã có thể làm những chuyện gọi là thượng đẳng này.

"Gã làm chuyện thượng đẳng, cảm thấy hài lòng ở mức thượng đẳng thì cuộc đời cũng phải có buồn phiền lẫn khổ sở ở mức độ tương đương, nếu như cả đời gã đều chỉ ở trung đẳng, lấy vợ sinh con, sau này làm một chức quan nhỏ, làm mấy chuyện không có gì đặc biệt, đến thanh lâu không gặp được hoa khôi, như vậy trong lòng gã cũng chỉ có niềm vui nỗi buồn ở mức trung đẳng mà thôi. Sư Sư lớn đến chừng này, chẳng biết là thượng đẳng, trung đẳng hay hạ đẳng, thấy bản thân có rất nhiều phiền muộn, nhưng cẩn thận suy xét thì cũng thấy có rất nhiều niềm vui, con để cho mấy người Vu đại ca có cảm giác mình trở thành người thượng đẳng, để cho bọn họ có cảm giác thỏa mãn vui vẻ, cũng coi như là làm một việc tốt..."

"Má má bảo con nên cắt đứt những chuyện ấy, con biết trong mắt má Vu đại ca không sánh được với những đại tài tử kia, đương nhiên con cũng rất thích phong thái lẫn tài hoa thơ từ của mấy người Chu đại ca. Nhưng con không phải thích Vu đại ca vì những điều đó, con kết giao với gã bởi vì Vu đại ca là bạn với con từ khi còn nhỏ. Người quen cũ không nên như vậy phải không má? Có vài khuyết điểm, phong thái thường thường bậc trung, có cố gắng mấy cũng khó thành đại thiên tài thực sự, nhưng có mấy ai có thể quen biết được những thiên tài như Chu đại ca, Quý đại ca, Đào đại ca từ nhỏ đây? Lúc con còn nhỏ chẳng phải cũng bị người ta gọi là đầu củ cải (2) sao, hì hì, đầu củ cải nhà họ Vương... Đầu củ cải nhà họ Lý..."

Lý má má nhíu mày, giải thích:

"Khi đó con đã rất xinh đẹp rồi, đầu củ cải không phải là chế nhạo dung mạo con xấu xí..."

Lý Sư Sư tiếp tục vẽ, không trả lời mà nói tiếp:

"Con quen biết Vu đại ca, lui tới với gã, đôi lúc cũng cảm giác mình có phẩm hạnh cao thượng lắm, với người quen cũ như vậy, có thể không rời không bỏ. Người ta nhắc đến chuyện này sẽ nói như vầy nè: 'Ồ, ngươi xem cô Lý Sư Sư kia vì sao lại cho Vu Hòa Trung lọt vào mắt xanh vậy?' 'Không biết à, bởi vì Vu Hòa Trung là bạn từ khi còn nhỏ của nàng đó, cho nên tuy rằng người không phải giỏi giang nhưng Lý Sư Sư vẫn đối xử với y rất tốt.' Bọn họ luôn cảm thấy con rất tốt, con cũng cảm thấy khá vui vẻ..."

Nàng cười lớn, bảo:

"Má má cũng biết, từ bé lúc học đàn con đã rất thích được khen ngợi mà, con là người rất chuộng hư vinh đó nha..."

"Toàn lý luận suông thôi, chống chế lấy lệ chứ gì..." Lý má má xoa trán thở dài, "Không nói chuyện này nữa, con muốn sao thì cứ làm vậy đi... À đúng rồi, hôm nay con qua ngõ cũ bên kia, thấy sao hả?"

"Vẫn như trước kia thôi, gần như nguyên vẹn, chỉ tiếc là lão công công dạy đàn lúc trước không còn..."

Đầu bút lông trong tay cô gái di chuyển, trong lúc nói chuyện, một bức đan thanh (3) về ngõ nhỏ kia đã hiện lên sống động trên mặt giấy, nàng suy nghĩ một chút rồi vẽ thêm mấy bóng người phía dưới.

"Hừm, chỉ gặp được một người quen cũ..."

-------------

Chú thích:

(1) Hai câu cuối trong bài thơ Ô Y hạng (hẻm Ô Y) của nhà thơ Lưu Vũ Tích, bản dịch của Tản Đà.

Nguyên văn:

Chu Tước kiều biên dã thảo hoa,
Ô Y hạng khẩu tịch dương tà.
Cựu thời Vương Tạ đường tiền yến,
Phi nhập tầm thường bách tính gia.

Dịch thơ:

Ngõ Ô Y

Bên cầu Chu Tước cỏ hoa,
Ô Y đầu ngõ, bóng tà tịch dương.
Én xưa nhà Tạ, nhà Vương
Lạc loài đến chốn tầm thường dân gia.

Thời Đông Tấn, hẻm Ô Y là nơi ở của những gia đình danh gia vọng tộc, con cháu những nhà này thường mặc áo đen, nên lấy đó làm tên gọi.

(2) đầu củ cải (la bặc đầu): từ này khá hiện đại, khởi nguồn từ chiến tranh Trung Nhật. Người Trung Quốc thấy người Nhật thấp bé xấu xí, lại có chỏm tóc giữa đầu nhìn như củ hành củ cải, nên dùng biệt danh này để chế nhạo.

(3) đan thanh: từ cổ trong tiếng Việt, đan là đỏ, thanh là xanh, màu thường dùng trong tranh cổ của Trung Quốc, vẽ kiểu chấm phá phác họa.

Chương trình ủng hộ thương hiệu Việt của Tàng Thư Viện: