Quan Trung, Trường An.
Trải qua nhiều năm phát triển và nỗ lực không ngừng, tại vùng Tây Đô Đại Hán này, đã xuất hiện hàng vạn hộ dân sinh sống, nhà cửa đông đúc tựa như chốn tiên cảnh trong lời kể của Ngũ Phương Thượng Đế.
Trường An, từ Hán đại Cao Tổ Lưu Bang khai quốc, đã là một thành phố lớn với dân số hơn mười vạn người. Sau đó, qua nhiều đời hoàng đế Tây Hán phát triển, đến Hán đại Bình Đế, trước khi loạn lạc do Vương Mãng gây ra, dân số Trường An đã đạt đến hai mươi lăm vạn. Khi đó, dọc theo sông Vị và sông Kinh, nhà cửa san sát, chợ búa, cung quán, quán trọ, đình đài đều mọc lên như nấm, phồn hoa một thời, rồi từ đỉnh cao dần dần suy sụp...
Vương Mãng cải cách. Ừ, tạm không bàn đến việc Vương Mãng có phải là người đồng chí hay không, chỉ nói đến ý định cải cách của hắn ta. Chưa hẳn cải cách đó không xuất phát từ việc Trường An đã phát triển đến một mức độ nào đó, đến một ngưỡng mà có phần lệch lạc. Lúc bấy giờ, Trường An của Đại Hán giống như một cái hố không đáy, liên tục đòi hỏi các quận huyện xung quanh phải cung ứng tài vật. Đặc biệt là các nơi như Hà Đông, Hà Lạc, và các đại địa chủ ở Dự Châu, Ký Châu phải không ngừng chuyển lương thực đến Trường An.
Người ăn thì miệng ngắn, mà vật tư lại phụ thuộc vào Sơn Đông, nên các mâu thuẫn ngày càng chồng chất...
Lúc bấy giờ, Đại Hán gần như dùng sức lực cả quốc gia để nuôi dưỡng Trường An. Các đoàn thuyền và xe chở vật tư, lương thực từ khắp nơi nam bắc chuyển đến đã gần như lấp kín mọi quan đạo. Vô số lao dịch bị buộc phải tham gia vào công việc vận chuyển, ngày qua ngày, năm qua năm không ngừng nghỉ. Đối với các con sông, kênh đào, quan đạo và nhiều thứ khác, mỗi năm đều phải đầu tư rất nhiều tài nguyên. Nếu dừng lại, Trường An sẽ đối mặt với một vấn đề lớn về nguồn lực.
Chiến lược của Vương Mãng khi ấy là phát hiện ra rằng một lượng lớn sản lượng đất đai quanh Trường An tam phụ không được đưa vào quốc khố mà trở thành tài sản cá nhân. Vì vậy, hắn muốn thu hồi đất đai, từ đó tăng cường sản lượng lương thực và thuế cho quốc khố, giải quyết vấn đề lương thực của Trường An. Tuy nhiên, hắn không nhận ra rằng nhiều chiến lược, bao gồm cả chính sách đất đai của hắn, chỉ là chữa phần ngọn mà không chữa phần gốc, thậm chí là đi ngược lại hoàn toàn, không mang lại hiệu quả thực sự.
Ngày nay, Phỉ Tiềm, đứng trên vai của những người đi trước, mang theo kinh nghiệm ngàn năm, đã quy hoạch lại Trường An, dần dần bộc lộ sức mạnh từ cách bố trí và quy hoạch sau này.
Chỉ khi có sự điều phối tổng thể mới có thể tận dụng tài nguyên một cách hiệu quả. Mọi tổn thất dù nhỏ ở tầng cơ bản cũng sẽ dẫn đến sự lãng phí lớn về toàn bộ.
Với sự phát triển nông nghiệp hiện nay, sản lượng lương thực tăng cao, đa dạng hóa loại thực phẩm, và sự tiến bộ của kỹ thuật lưu trữ, Trường An mới có thể duy trì sự gia tăng dân số và phát triển không ngừng từ khi Phỉ Tiềm tiếp quản.
Sự phát triển của các ngành nghề đã mang lại sự phồn vinh cho kinh tế, và Thanh Long tự chính là một sân khấu tuyệt vời để thể hiện điều đó.
Hai ngày trước, khu vực xung quanh Thanh Long tự đã diễn ra một sự kiện tương tự như "hội chợ triển lãm" ở thời hậu thế, dĩ nhiên là khá đơn sơ và sản phẩm không quá đa dạng, chủ yếu là hàng hóa từ Tây Vực.
Những món hàng do thương nhân Tây Vực như Giả Duy Đức mang đến trở thành điểm nhấn của "hội chợ", và dĩ nhiên, những mỹ nữ mắt xanh da trắng giống như bò sữa cũng để lại ấn tượng sâu sắc cho đám con cháu quý tộc Trường An...
Trong khi miệng lẩm bẩm về sự suy đồi đạo đức, phong hóa bại hoại, những công tử này vẫn không thể rời mắt khỏi những bộ phận quan trọng của các mỹ nữ Tây Vực.
Thanh Long tự đông nghẹt người, cũng tạo ra không ít áp lực và thử thách cho các quan viên tại đây.
Đối với những quan lại trung cấp và hạ cấp này, họ không biết rằng đây chỉ là một bài kiểm tra mà Phỉ Tiềm đã sắp xếp trước. Vì sự kiện tiếp theo, "Chính Giải Đại Luận", sẽ thu hút nhiều người hơn nữa. Những vấn đề phát sinh trong "hội chợ" lần này càng nhiều thì đối sách về sau sẽ càng chu đáo.
Họ cũng chẳng hay biết rằng, khi bản thân đang bận rộn lo liệu đủ điều, thì vẫn có một nhóm người luôn âm thầm theo dõi, sẵn sàng đứng ra thay thế khi cần...
Chỉ có duy nhất kế hoạch A, mà không có kế hoạch B, C, D... đó chính là hành động liều lĩnh thiếu suy xét.
Lần thử nghiệm thứ hai sẽ diễn ra trong lễ thăng chức Phiêu Kỵ Đại Tướng Quân của Phỉ Tiềm.
Có vấn đề, có phương án dự phòng, có người chịu trách nhiệm giải quyết, mới có thể đảm bảo rằng trong sự kiện quan trọng, định vị nền tảng văn hóa như "Chính Giải Đại Luận", mọi thứ sẽ được vận hành suôn sẻ.
Dù bầu trời lúc này đã dần tối lại, nhưng dường như chẳng gây chút ảnh hưởng nào đến những người mua bán tại chợ trước Thanh Long tự. Trên khoảng đất trống trước những lều cỏ tạm bợ, những bó đuốc cao cháy rực trong cơn gió đêm, cách nhau mười bước lại có một bó, chiếu sáng khắp xung quanh. Bên trong các lều cỏ là những tiểu thương bán đồ giá rẻ, cung cấp những món ăn thô cứng. Còn bên trong các ngôi nhà xây bằng gạch ngói, ánh sáng được cung cấp từ nến và đèn dầu, chỉ có các công tử quý tộc ra vào, hoặc ngồi, hoặc nằm, tỏa ra hương thơm từ những món ăn tinh tế, kèm theo tiếng hát vang vọng, hòa nhịp với tiếng vỗ tay...
Bách tính có nơi của bách tính, sĩ tử có thú vui của sĩ tử.
Khung cảnh nhộn nhịp này sẽ kéo dài đến nửa đêm mới dần yên ắng lại.
Thanh Long tự có lệnh giới nghiêm, nhưng sẽ muộn hơn một canh giờ so với trong thành Trường An. Thậm chí, những tiểu thương có thể nghỉ ngơi tại chợ, miễn là họ ở yên tại vị trí của mình, không đi lại lung tung, thì không sợ bị bắt.
Dẫu sao, từ Thanh Long tự đến thành Trường An cũng còn một đoạn đường xa.
Xe bò, xe la công cộng sẽ ngừng hoạt động trước lệnh giới nghiêm trong thành nửa canh giờ, nếu chậm trễ thì không còn xe mà ngồi.
Vậy nên, cũng có vài tiểu thương sau khi bán gần hết hàng hóa, vui vẻ thu dọn đồ đạc, chào hỏi người quen xung quanh, rồi chầm chậm xếp hàng lên xe bò, rời khỏi Thanh Long tự.
Đi ngược với những tiểu thương đang về, là đám công tử quý tộc vội vã đến trước khi lệnh giới nghiêm bắt đầu.
Ban ngày thì giữ vẻ thanh cao, đến đêm lại phải tìm cách thư giãn, ngâm chân... à, uống chút rượu chẳng hạn...
Của hiếm thì quý, mỹ nữ Tây Vực quả thực có dung mạo khiến người ta phải trầm trồ, đáng để nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng.
Những mỹ nữ Tây Vực cũng chẳng mấy bận tâm. Dù nhiều người trong số họ không hiểu tiếng Hán, cũng chẳng thể giao tiếp với các công tử quý tộc, nhưng họ biết rõ vàng bạc và tiền đồng, thế nên cũng chẳng ngăn cản được sự trao đổi và giao tiếp đôi bên.
Vâng, tất cả đều là những cuộc giao tiếp chính đáng, trao đổi đàng hoàng.
Người đến, người đi, vô số người tụ hội tại Thanh Long tự rồi rời đi. Vô số thông tin được trao đổi, vô số tư tưởng va chạm, vô số tiền tài cũng theo đó mà luân chuyển, như từng đợt sóng nâng cao, đưa lá cờ tam sắc bay cao, nhanh hơn, mạnh hơn.
Ừm, đúng vậy, cứ như một đại hội thể thao thời hậu thế vậy.
Tưởng mình chạy nhanh, nhảy cao, sức mạnh hơn người, nhưng khi tham dự đại hội, mới nhận ra còn nhiều kẻ chạy nhanh hơn, nhảy cao hơn, sức mạnh vượt trội hơn. Chỉ khi nhận thức được sự chênh lệch ấy, mới có thể tiến bộ.
Chỉ khi nhìn xa hơn, mới phát hiện ra rằng phía xa vẫn còn cả một thế giới mới...
Trong ánh lửa bập bùng, người người qua lại, chẳng ai chú ý đến Phỉ Tiềm đang vận một bộ y phục đơn giản, dẫn theo hai ba tên hộ vệ, lẫn vào dòng người. Hắn không đặc biệt chú ý đến cửa hàng nào, cũng không tìm người hỏi chuyện, chỉ đơn thuần đi dạo, ngắm nhìn mọi thứ xung quanh.
Dù trời đã về đêm, những tiểu thương vẫn vui vẻ rao hàng, mời chào khách mua, dù giọng đã khàn đi đôi chút.
Dưới màn đêm bao phủ, những công tử quý tộc tụm năm tụm ba bên án rượu, bàn luận đủ điều về dài ngắn lớn nhỏ, tiếng nói dần trở nên to hơn, rồi tiếp theo là những tràng cười giòn giã vang lên…
Phỉ Tiềm nhìn trái, ngó phải, bước đi chầm chậm như vị địa chủ giàu có đang đi dạo quanh vườn nhà mình.
"Báo lại cho ta," Phỉ Tiềm bất chợt khẽ dặn dò Hoàng Húc đứng bên cạnh. "Về thông báo một tiếng, sau khi trời tối, phải tăng cường tuần tra thêm nữa. Có kẻ trộm cắp."
Ánh mắt Hoàng Húc chợt sắc bén, hỏi: "Có cần bắt ngay không?"
Phỉ Tiềm lắc đầu, đáp: "Không cần ngươi đi. Cho hộ vệ thông báo với bọn Lực sĩ thị phường là được."
Hoàng Húc khẽ gật đầu, ra hiệu cho hộ vệ phía sau. Hộ vệ hiểu ý, bước lùi lại vài bước rồi rời đi tìm Lực sĩ thị phường.
Phỉ Tiềm tiếp tục đi về phía trước, thấy một người với dáng vẻ kỳ lạ, bước đi vặn vẹo, vừa đi vừa đảo mắt nhìn xung quanh, như thể đang tìm kiếm điều gì...
"Haha, biển chỉ nhà xí nên làm nổi bật hơn chút…" Phỉ Tiềm mỉm cười, quay đầu nhìn lại, nói tiếp: "Ngươi thấy không, kẻ vừa rồi chắc đã sắp khóc đến nơi, chắc hẳn là đang tìm nhà xí… E rằng nếu không tìm thấy sớm, y sẽ đành phải liều mạng chọn đại một góc mà giải quyết, dù có bị phạt cũng cam chịu…"
Hoàng Húc ngộ ra: "Ta đã nói mà, vừa rồi thấy hắn đi đường mà như nữ nhân, còn vặn vẹo nữa chứ..."
Phỉ Tiềm khẽ cười.
Hắn nhớ lại, thời hậu thế đi dạo các trung tâm thương mại hoặc những khu du lịch, đã nhiều lần chứng kiến cảnh người ta không tìm thấy nhà vệ sinh, phải bước đi vặn vẹo, thậm chí dựa tường mà bước từng bước.
Có những thứ có thể giấu, có thể nhịn, nhưng có những thứ đã nhịn quá lâu thì không thể chịu đựng nổi...
Thứ đó, chẳng phải chỉ là việc đại tiểu tiện.
Cũng như trong lòng những người nghèo khó, hình ảnh giới quý tộc luôn hiện lên như những kẻ phong nhã, tuân thủ nghiêm ngặt lễ nghi của hoàng gia. Thực ra, những điều này đều là do họ cố ý tô vẽ và phô diễn trước mắt người nghèo mà thôi.
Như cái gọi là "lễ".
Khổng Phu Tử cũng phải đánh rắm, đi tiểu, bị táo bón cũng khó chịu, đói bụng cũng gào lên như ai khác. Nhưng khi ngồi vào mâm cỗ, hắn lại luôn tỏ ra là người "phi lễ chớ nhìn, phi lễ chớ nghe, phi lễ chớ nói, phi lễ chớ động", "phép ăn uống thì món trái ở bên trái, món phải ở bên phải, thức ăn đặt phía trái người, canh đặt bên phải người. Món nướng bên ngoài, gia vị bên trong, hành phía phải, rượu phía phải. Món khô đặt bên trái, phần cuối bên phải"…
Nhìn vào một buổi yến tiệc, người ta ắt hẳn sẽ kinh ngạc trước bộ lễ nghi toàn diện của Khổng Phu Tử. Nhưng nếu theo hắn suốt mười hai canh giờ trong một ngày, sẽ thấy sau bữa yến lộng lẫy ấy, bụng Khổng Tử cũng cồn cào, và hắn cũng có lúc phải đi đại tiện như bao người.
Nếu Phỉ Tiềm đã thông báo từ trước, ắt hẳn cảnh tượng ở Thanh Long tự sẽ là một bức tranh hòa bình: không tiếng ồn của tiểu thương, không cảnh sĩ tử say rượu, ai nấy đều chỉnh tề, lễ nghi, lịch sự vô cùng.
Một cảnh tượng toàn những người cung kính lễ phép.
Nhưng giả tạo như vậy thì có gì thú vị?
Những gì thể hiện dưới bóng tối, mới chính là sự thật.
Có những tiểu thương vất vả kiếm sống, những kẻ phu khuân vác, những tên trộm lén lút, và cả những sĩ tử khoác vẻ đạo mạo. Muôn hình vạn trạng con người, gỡ bỏ lớp mặt nạ, để lộ bản chất thật sự.
Chẳng hạn như hai chuyện nhỏ mà Phỉ Tiềm bảo Hoàng Húc chú ý. Nếu không đích thân tới quan sát, liệu có ai báo cáo cho Phỉ Tiềm không?
Kẻ trộm thì thời nào chẳng có? Tứ quân tử thời Xuân Thu Chiến Quốc còn cố ý thuê kẻ trộm, gọi là kỳ nhân môn khách. Bị trộm thì trách ai? Thậm chí thời hậu thế có camera, có thiên võng, đồ mất cũng chẳng dễ tìm lại, huống hồ là trong thời điểm hiện tại?
Kẻ tiểu lại phụ trách chợ hay đám Lực sĩ thị phường liệu có bận tâm đến những chuyện này không? Liệu họ có màng đến cuộc sống của tên tiểu thương vừa bị trộm mất tiền? Liệu họ có quan tâm đến việc ở nhà hắn còn ai cần phải ăn cơm nữa không? Huống chi trong số họ, cũng có nhiều kẻ chỉ đang mưu sinh qua ngày, không có chút chí hướng gì lớn lao. Quan tâm đến chuyện này, báo lên trên thì liệu có nhận được lợi ích gì?
Lại nói đến việc xây nhà xí.
Quan lại, sĩ tử thì luôn có chỗ thay y phục, ai để tâm xem bá tánh có nơi giải quyết chuyện đại tiểu tiện hay không? E rằng có kẻ còn suy tính, xây ít nhà xí thôi, như thế mới có cơ hội phạt vạ mà kiếm chút lợi lộc. Họ rình rập trong bóng tối, chẳng nhắc nhở gì, chỉ đợi bá tánh vô tình phạm luật, rồi bất ngờ xuất hiện, giương cao tấm thẻ lệnh được khắc chữ "Luật do Phỉ Tiềm, Phiêu Kỵ tướng quân, ban hành," mà hét lớn: "Ta đang hành sự theo pháp luật! Nhìn xem! Đây là luật pháp do Phiêu Kỵ Đại tướng quân ban ra! Ngươi dám không tuân theo ư? Ngươi muốn chống đối pháp luật chăng?"
Dưới ánh sáng, luôn có bóng tối ẩn hiện.
Một mình Phỉ Tiềm chẳng thể nào xua tan hết được bóng tối. Dù hắn có hóa thành một cây nến khổng lồ, cháy rực đến tận cùng, thì cũng không thể soi sáng hết mọi ngóc ngách.
Phỉ Tiềm nhìn thấy một vài vấn đề, giải quyết được một số việc, nhưng điều quan trọng hơn là phải có người nghiên cứu tại sao những vấn đề này lại xuất hiện và làm sao để ngăn ngừa chúng tái diễn...
Sau khi rời khỏi Thanh Long tự, Phỉ Tiềm gặp Bàng Thống đang chờ bên ngoài. Hai người cưỡi ngựa, chậm rãi đi lên một sườn đồi cao tại Long Thủ Nguyên, rồi Phỉ Tiềm dừng lại, quay đầu nhìn về hướng Thanh Long tự.
Bàng Thống không theo Phỉ Tiềm vào chợ, không phải vì không muốn, mà vì gã thường xuyên "lộ diện," dân chúng đều biết mặt. Hơn nữa, hình dáng Bàng Thống quá dễ nhận diện. Trong Hán đại, nơi mà phần lớn mọi người đều gầy gò, thì một kẻ béo mập, da bóng nhẫy như Bàng Thống, dù có đen đúa đi nữa, vẫn nổi bật như một viên ngọc trai đen giữa đám đông, thu hút mọi ánh nhìn...
Xa xa, ánh đèn từ Thanh Long tự sáng rực, còn ở nơi xa hơn nữa, ánh sáng lấp lánh từ thành Trường An chiếu rọi.
Trong màn đêm tĩnh lặng, Phỉ Tiềm cảm thấy mình vừa hòa quyện, vừa tách rời khỏi nơi này. Mảnh đất này, từ thời thượng cổ đã tồn tại, nhưng thành phố này, và mọi thứ xung quanh, đều do chính tay mình gây dựng trong khoảng thời gian vừa qua...
Thành Trường An và ánh đèn của Thanh Long tự thắp sáng cả bầu trời đêm.
Phỉ Tiềm mơ hồ nhớ lại, ở hậu thế, khi nhìn từ không gian xuống, độ sáng của ánh đèn trong đêm tối phần nào đại diện cho trình độ văn minh của một vùng đất.
Hắn đứng đó, nhìn lâu về cảnh tượng trước mắt, ngắm nhìn nền văn minh ngàn năm, cảm nhận sự lắng đọng của lịch sử, chứng kiến sự giao thoa giữa cổ đại và hiện đại, nhìn ánh sáng văn minh lan tỏa bốn phương, không khỏi xúc động, bồi hồi. Trong khoảnh khắc này, bao cảm xúc dâng trào. Chính mình, một con cá nhỏ trong dòng thời gian vô tận, đã ngược dòng ngàn năm, sau bao lần bôn ba và trải qua biết bao trận chiến, từng đối mặt sinh tử chia lìa, giờ đây, những hình ảnh ấy hiện về trong tâm trí, khiến đôi mắt không khỏi cay xè.
Đối với bất kỳ ai còn chút tình cảm với Hoa Hạ, cái tên Hàm Dương thời Tần, Trường An Hán đại Đường, luôn mang theo sức nặng vô cùng. Nay đứng ngay trên mảnh đất ấy, mọi thứ tựa như giấc mơ hiện ra trước mắt, làm sao có thể không động lòng cảm thán?
Ngàn xưa đã vậy.
Muôn đời vẫn thế.
Từ một viên chức nhỏ bé không chí hướng, đến nay, ta đã trở thành Phiêu Kỵ Đại tướng quân, vị trí mà chính bản thân ta cũng thấy xa lạ. Từ những năm tháng tuổi thơ ngây ngô, thời niên thiếu nổi loạn, đến những năm tháng học đồ bỡ ngỡ, và rồi là quãng đời bươn chải, phấn đấu trong xã hội. Giờ đây nghĩ lại, tất cả như những tấm ảnh đã phai màu, hay những giấc mộng mờ nhạt.
Bàng Thống đứng bên cạnh, liếc mắt nhìn Phỉ Tiềm, khẽ nói với giọng nghiêm nghị: "Chủ công, trời đêm quang đãng, gió thu se lạnh..."
"Ngươi nói tiếng người đi," Phỉ Tiềm liếc mắt nhìn lại.
"Ha ha, Đại tướng quân, ngài đứng đây trầm ngâm đã lâu, chẳng hay có phải đang ngẫm ra câu thơ tuyệt cú gì chăng?" Bàng Thống cười lớn, nửa đùa nửa thật. "Hay là đang lo nghĩ về lễ hội mấy ngày tới?"
"Thơ tuyệt cú? Như kiểu 'Gió lớn thổi' gì đó sao?" Phỉ Tiềm cũng cười, rồi nhẹ nhàng thở dài, trả lời một cách bất ngờ, khiến Bàng Thống không khỏi kinh ngạc: "Ta đang nhìn những người dân kia... Ngươi nói xem, bách tính kia thật sự đang vui mừng cho ta? Hay họ chỉ vì có cơ hội kiếm thêm chút bạc mà hân hoan?"
Bàng Thống chững lại một chút. Rõ ràng, theo lẽ quan trường, dĩ nhiên phải nói rằng bách tính vui mừng vì Phỉ Tiềm được thăng chức thành Phiêu Kỵ Đại tướng quân. Nhưng như Phỉ Tiềm vừa nói, nếu không phải là những lời kiểu quan trường, mà là "nói tiếng người" thì sao?
Liệu bách tính có thực sự hiểu ý nghĩa của danh hiệu "Phiêu Kỵ Đại tướng quân" không? Hay là sau khi Phỉ Tiềm nhận chức này, họ có thể ăn thêm được một bữa cơm, hay sống thêm được vài năm?
Nếu vậy, thì lý do họ vui mừng chẳng phải vì Phỉ Tiềm thăng chức...
Hoặc có thể nói rằng, niềm vui của dân chúng không thuần khiết đến mức họ vui chỉ vì Phỉ Tiềm thăng tiến.
Phỉ Tiềm bỗng nhớ tới một câu mà hắn từng đọc trong một quyển sách ở hậu thế: "Quần chúng chưa bao giờ khao khát sự thật, họ quay lưng lại với những chứng cứ trái ngược với niềm tin của mình. Nếu sự sai lầm có sức quyến rũ, họ thà tôn thờ sai lầm. Kẻ nào đem đến ảo tưởng cho họ, kẻ ấy sẽ dễ dàng trở thành chủ nhân của họ; kẻ nào phá tan ảo tưởng của họ, sẽ trở thành kẻ bị hiến tế..."
Vậy những gì hiện tại, có phải chăng cũng là một loại "ảo tưởng" mà Phỉ Tiềm đang mang lại cho họ? Ảo tưởng về một Đại Hán thịnh thế, về cảnh thiên hạ thái bình, và về viễn cảnh chiến tranh đã rời xa, hòa bình mãi mãi?
Phỉ Tiềm ngước đầu nhìn lên bầu trời, ánh sao và ánh đèn pha trộn trên khuôn mặt hắn, tạo nên những mảng sáng tối lốm đốm, càng làm cho dáng vẻ cương nghị và khôi ngô của hắn thêm rõ nét. "Nếu bách tính biết được rằng chức danh Phiêu Kỵ Đại tướng quân này chỉ là một trò đùa mà hoàng đế của họ dựng lên, chỉ là một phần của cuộc tranh đấu nơi triều đình, họ sẽ nghĩ gì?"
Bàng Thống cười khẩy: "Vậy thì, cần chi để họ biết? Chúng ta cứ làm việc của mình thôi."
"Ngươi lại nói kiểu 'Dân có thể khiến theo nhưng không cần khiến họ hiểu' à?" Phỉ Tiềm bật cười lớn.
Bàng Thống cũng cười theo.
Phỉ Tiềm gật đầu, dường như vừa tự nhủ với mình, vừa nói với Bàng Thống: "Nhớ lấy, nhớ kỹ những gì trước mắt này. Bách tính không nhất thiết phải biết sự thật, nhưng họ cần cuộc sống... Nếu có thể cho họ một cuộc sống tốt đẹp hơn, thì có thể dẫn dắt họ tiến lên... Chúng ta chỉ là người dẫn đường, người dạy dỗ, chứ không phải là cha mẹ của họ..."
"Đôi lúc ta có thể quên mất điều này... Cứ ngỡ rằng mình đang làm điều tốt cho họ, nhưng thực chất có khi lại không phải vậy... Rốt cuộc, một việc là tốt hay xấu, phải tự mình bước xuống, đi một vòng xem xét mới rõ được..."
"Haha, đi nào! Đi thôi!"
Phỉ Tiềm thúc ngựa, tiến về phía trước.
Bàng Thống cũng cười, đi theo sau Phỉ Tiềm.
Cả đoàn người tiến về khu vực phồn hoa của Trường An...
Dẫu không thể giải quyết được tận gốc rễ vấn đề, dẫu chỉ có thể thay đổi đôi chút, nhưng vẫn tốt hơn là ngồi cao chỉ đạo từ xa, hay ra lệnh một cách tự phụ.
Đường phải đi từng bước, và thế giới cũng phải từng chút mà đổi thay.
Đừng dừng lại, cứ tiến về phía trước.
Danh Sách Chương:
Bạn đang đọc truyện trên website MeTruyenVip.com
BÌNH LUẬN THÀNH VIÊN
04 Tháng mười, 2020 22:22
Đậu má. Ra ngày đó thứ nhất cuối tháng, thứ nhì mới hốt cây Aris Pro (giao hàng tầm 25/10 trở đi)....
Ra đây đãi tôi cafe nhé. Còn nhậu thì để xem vợ có cho đi hay không....Haha
04 Tháng mười, 2020 22:20
Mấy hôm nay bận thật các bố à. Thằng ku đéo hiểu sao nó kêu đau chân, đi bác sĩ khám thì lại mò không ra bệnh.... Loay hoay với nó cả ngày.
Với cả trả những truyện kia trước, tàn tàn trả Quỷ Tam Quốc sau.
Thôi tôi đi luyện MU - Gà trống đây. MU thắng mai trả chương tiếp. Thua thì xù...
Thế nhé....
hế hế hế
04 Tháng mười, 2020 18:51
Đang trả nợ mấy truyện khác ông ơi.... Chờ đi ông ơi....
04 Tháng mười, 2020 18:11
chủ nhật rồi thuốc đâu?
04 Tháng mười, 2020 05:09
Mấy thằng bày đặt thuyết âm mêu toàn mấy thằng ăn no rỗi việc ngồi xàm lz ấy. Còn cả cái diễn nghĩa toàn lão la bốc phét dựa trên câu chuyện có thật thôi
04 Tháng mười, 2020 05:05
Râu quai nón là các mác, ria mép là hít le, mấy vụ nói ria mép với râu quai nón là chỉ đức quốc xã với liên xô đấy lão nhu
02 Tháng mười, 2020 19:22
Vinpearl nha trang đang sale rẻ ***in trên klook :))) 30/10 này đệ ra, he he.
01 Tháng mười, 2020 23:45
truyện này đọc lại vài lần là thấy 1 đống bug, truyện chỉ nhất quán trên từng arc thôi, giữa các arc có thể tự dưng ra bug
01 Tháng mười, 2020 23:43
đó là Mã Đại, tác giả viết sai, chắc có sửa lại ở bản chính nhưng như mình là xem bản lậu nên ko sửa
01 Tháng mười, 2020 20:57
chương 1468. Mã Siêu chết 100 chương trước ở Ký huyện rồi sao còn xuất hiện làm mã tặc????????
01 Tháng mười, 2020 15:48
Đũy mie
01 Tháng mười, 2020 14:19
xin phép spoil 1 câu, chương mới nhất là Phỉ Tiềm cử Lưu Bị đi Giao Châu
01 Tháng mười, 2020 11:20
tin vịt đâu ra. Con tác nó nhắc đến môi trường nên bị rén thôi
01 Tháng mười, 2020 09:30
Vãi bím, bữa giờ ko convert nên cũng không biết chuyện gì xảy ra
01 Tháng mười, 2020 05:42
Bị phong sát à lão :))))
01 Tháng mười, 2020 05:41
Haizz, nhà đệ ở củ chi tới 6h chiều là phải đóng cửa, tấn mép cửa lại hết.
01 Tháng mười, 2020 02:10
Thôi....ae chăn chiếu, nhanh đèn gói gém anh Tiềm lại. Cho anh ấy hạ thổ thôi. Tác lại trúng độc chết truyện rồi.
30 Tháng chín, 2020 20:42
Mới chở thằng ku đi khám, xét nghiệm máu. May mà cháu chỉ bị viêm họng nên sốt chứ không phải sốt xuất huyết.
Các ông có con nhỏ để ý, dạo này hình như các cháu nhỏ sốt xuất huyết hơi nhiều thì phải.
Tôi lại phải chậm convert 1-2 ngày đây...
Hẹn gặp các ông cuối tuần.
30 Tháng chín, 2020 13:41
Mấy cái giả thiết này đều không giải thích được chi tiết Lưu Bị đập đứa bé xuống. Nếu đứa bé là con Lưu Bị thì đây là mua chuộc lòng người, nếu theo thuyết âm mưu kia thì thuần túy kết thù rồi.
30 Tháng chín, 2020 12:43
đã là tiểu thuyết thì muốn viết thế đéo nào chả đc, có phải lịch sử đâu mà bày đặt thuyết âm mưu
30 Tháng chín, 2020 10:37
não động thì nhiều lắm, xem để cười ha ha thôi chứ đừng tin là thật
30 Tháng chín, 2020 08:04
Sao ko đưa luôn ra Quan Vũ là Gay rồi nhận nuôi Quan Bình làm sugarbaby hay Tam muội Trương Phi chỉ thích vẽ tranh và viết sách, công phu sư tử hống là do hôm ấy đọc sách của Từ Thứ mà cvt hay con tác són chương nên hô 1 phát?
30 Tháng chín, 2020 06:21
Ông thông cảm. 2 đứa lận. Với cả tôi nói rồi. Ngày thứ 2-3-4, con gái đầu đi học thêm, từ 5h30-7h30. Về đến nhà lười rớt zái....
30 Tháng chín, 2020 00:44
còn phân tích có lý có cứ. t nhớ không đầy đủ nhưng đại khái là làm gì có ai liều mạng như vậy vào quân trận giết 7 vào 7 ra, ba ba nào nhẫn tâm đập con mình xuống đất, dù muốn mua chuộc lòng người cũng ko thiếu cách, sau đó có mãnh tướng như triệu vân mất công mất sức đập con mình mua lòng người lại không được trọng dụng. mãi đến lưu bị chết đi triệu vân mới lại được trọng dụng vân vân. các đạo hữu thấy sao ạ.
30 Tháng chín, 2020 00:30
ko nhớ ở đâu đó t đọc được 3 cái thuyết âm mưu về triệu vân cứu a đẩu.
1. triệu vân vốn không có cứu a đẩu. cũng không có 7 vào 7 ra giết xuyên ngụy quân hoặc là có nhưng căn vản cứu không được a đẩu nên nhặt tạm 1 đứa bé ở đâu đấy về bảo là a đẩu.
2. triệu vân cứu được a đẩu nhưng thay mận đổi đào đem a đẩu đánh tráo làm con mình.
3. càng quá đáng thì là a đẩu vốn là con triệu vân, lưu bị cái đầu xanh một mảnh.
BÌNH LUẬN FACEBOOK
