Cuộc sống, tựa như bị người ta tát vào mặt một cái, nóng rát và đau đớn, khiến người ta thèm thuồng đi tìm một quả táo ngọt để an ủi. Nhưng thay vì tìm thấy quả táo ngọt, lại bị thêm một cái tát nữa, mà thậm chí còn không đổi bên.
Vậy phải làm sao bây giờ?
Chỉ có thể chịu đựng mà thôi.
Phỉ Tiềm muốn đưa ra câu trả lời trực tiếp, nhưng như hắn từng nói, hắn không thể đưa ra được. Giống như Mã Đại Hổ cũng không thể đưa ra câu trả lời cho Hoa Hạ vậy. Đó vẫn là việc mà người dân Hoa Hạ phải tự mình mò mẫm tìm ra. Công việc này, Phỉ Tiềm không thể thay thế được. Hắn có thể chỉ đường, có thể cảnh báo, nhưng không thể thay thế cho tất cả những người dân của Đại Hán.
Chế độ nào là phù hợp với tình thế hiện tại của Đại Hán? Một vài quy tắc, quy chế thời Đường có thể tạm dùng được, hay một số mảnh lẻ tẻ của các thời kỳ trước cũng không có vấn đề gì. Nhưng nếu nói rằng cần bước một bước vượt ngàn năm, e rằng khó tránh khỏi việc làm đứt đoạn.
Vì vậy, hiện tại Phỉ Tiềm chỉ có thể hướng dẫn cho việc chế độ chính trị tránh xa khỏi ảnh hưởng của môn phiệt. Dẫu lịch sử đã chứng minh rằng, bất kể loại môn phiệt nào, một khi đã độc quyền, tất sẽ sinh ra thối nát, làm ô nhiễm môi trường, đến khi không ai có thể tiếp tục sống yên ổn nữa, mới bắt buộc phải tiến hành thanh lọc và cải tổ.
Nếu như ngay lúc này, có thể đề xuất một chiến lược hạn chế quyền lực của môn phiệt thì sao?
Chỉ cần mở đầu, tương lai sẽ có người kế thừa và phát triển.
Thực ra, Phỉ Tiềm đã từng nhắc tới điều này, chỉ là chưa ai liên kết nó từ một khía cạnh sang một khía cạnh khác, ngay cả Trịnh Huyền cũng chưa nghĩ ra.
Vì thế, Phỉ Tiềm cần một người, hoặc là một nhóm người, thay hắn hoàn thành việc này. Bàng Thống và hắn đều quá nổi bật, dù có để Bàng Thống làm việc này, e rằng sẽ khiến một số người sinh lòng chống đối, càng làm khó đẩy mạnh tiến trình. Còn với Gia Cát Cẩn thì lại khác, hắn có bộ dạng ôn hòa, như nước lạnh trong chén canh, trời sinh đã có vẻ ngoài thanh tịnh, không tranh giành. Ai nhìn vào cũng không khỏi thấy dễ chịu.
Tất nhiên, điều quan trọng là thân phận của Gia Cát Cẩn rất vừa vặn, không quá cao cũng không quá thấp. Hắn là người Lang Gia, xuất thân từ Sơn Đông, nhưng từng trải qua sự tàn sát của Tào Tháo tại Từ Châu, nên giữa hắn và Tào Tháo đã có mâu thuẫn không thể hóa giải. Mặt khác, hắn cũng đã tới Kinh Tương, có mối quan hệ khá gần gũi với phe Kinh Tương, vì thế không ai phù hợp hơn hắn để làm người trung gian, giới thiệu đôi bên và đẩy mọi việc theo đúng hướng mà Phỉ Tiềm đã chỉ ra. Còn có thể đẩy đi bao xa, hay liệu có giống như quả cầu tuyết lăn từ đỉnh núi ngày càng lớn hay không, thì phải chờ xem tình hình tiếp theo.
Khi Phỉ Tiềm vừa trở về Phủ Phiêu Kỵ chưa lâu, hắn nhận được báo cáo từ trạm quan sát tại Âm Sơn.
Sau khi đọc báo cáo, Phỉ Tiềm im lặng rất lâu.
Tin tức mới nhất cho thấy hơn mười trạm giám sát tại Mạc Bắc đã phát hiện ra một đợt hàn lưu mới. Tướng thủ Âm Sơn, Lý Điển, đang chuẩn bị tuần tra phía bắc dãy núi...
Mặc dù không có bằng chứng xác nhận rằng mùa đông năm nay sẽ lạnh hơn năm ngoái, nhưng tin tức này khiến Phỉ Tiềm nhớ lại khoảng thời gian đầu tiên khi hắn vừa đến Đại Hán. Khi đó, hắn cũng biết rất nhiều điều, nhưng không thể nói ra, hoặc chí ít là không thể nói thẳng.
Giờ đây, Phỉ Tiềm cảm thấy may mắn vì ngày ấy hắn không giả vờ thần thần bí bí làm đạo sĩ, hay tiên nhân, cũng không dùng thần thoại hay sấm ký để tiếp cận những người như Hà Tiến, Viên Thiệu, Tào Tháo. Bằng không, hắn sẽ phải đối mặt với tình cảnh bị người đời soi mói, lục lại quá khứ mà bêu riếu.
Chẳng phải là "Ngày xưa ngươi, Phỉ Tiềm, đã bày trò thần tiên lừa dối, giờ sao không cho phép ta nói vài câu về thiên đạo có quy luật, ngũ đức luân hồi?"
Tuy nhiên, chuyện về điềm lành vẫn không thể tránh khỏi. Giống như hiện tại, vẫn có người thỉnh thoảng báo lên những điều "lành", như lúa hai bông hay động vật có màu trắng...
Thậm chí ở Xuyên Thục còn có kẻ chuẩn bị tiến cống con Tỳ Hưu, chính là loài Thực Thiết Thú, hay còn gọi là gấu trúc lớn.
Nhưng tất cả những việc này đều bị Phỉ Tiềm ngăn lại. Hắn hạ lệnh rằng, bản thân từng nghĩ đó là điềm lành, nhưng thực tế không những lãng phí nhân lực và tài lực, mà còn khiến thiên tử coi trọng điềm lành hơn chính sự, thật sự là điều không thích hợp. Phỉ Tiềm đã truyền chỉ đến bốn phương, thông báo rằng các quan lại ở các nơi không được phép báo cáo thêm bất kỳ điềm lành nào nữa.
Điều này cho thấy thói quen cố hữu rất khó thay đổi, nhất là khi những tệ nạn nhỏ từ thượng tầng kiến trúc khi đến hạ tầng lại bị phóng đại lên gấp mười, gấp trăm lần...
Một chế độ chính trị tốt, không phải Phỉ Tiềm quyết định, mà do dân chúng Đại Hán quyết định. Thanh Long Tự, chính là nơi để bàn luận về những điều này.
Trịnh Huyền tuổi đã cao, có lẽ hắn ta cũng đã nghĩ đến chuyện này, nhưng chắc chắn hắn chỉ mong mọi việc không có biến động, kết thúc một cách bình yên là tốt nhất. Không mong cầu mới, không mong cầu thay đổi, chỉ cần giữ cho mình một danh tiếng tốt đẹp, một cái tên đẹp đẽ trước khi lâm chung, thì mọi chuyện đã đủ viên mãn.
Nhưng vấn đề là Phỉ Tiềm không đồng ý.
Ngồi trên vị trí này, thì phải gánh vác trách nhiệm tương xứng.
Nếu chỉ muốn làm người tốt, thì ngay từ đầu đừng đến Trường An. Nay đã đứng trên đài cao, thì phải có dũng khí đón gió lạnh.
Liệu một cá nhân có thể thay đổi dòng chảy của lịch sử chăng?
Không thể.
Nhưng một nhóm người, một đại nhóm người thì có thể.
Lịch sử có một quán tính rất mạnh mẽ, muốn thay đổi phương hướng của nó chẳng khác nào lấy trứng chọi đá. Tuy nhiên, Phỉ Tiềm cũng nhận ra rằng, mỗi lần lịch sử có sự tiến bộ lớn lao, đều là do một số ít người dẫn đầu, gặp được thời thế, cùng với nhân hòa, mới có thể thúc đẩy đa số, và từ đó đẩy chiếc xe lịch sử tiến về phía trước.
Nếu có thể, Phỉ Tiềm hy vọng bản thân chỉ cần tập trung vào chính vụ, làm một quan lại Đại Hán thuần túy, quên đi những chuyện xảy ra trong tương lai...
Nhưng hắn không thể quên, bởi ông trời liên tục nhắc nhở hắn.
Cơn lạnh ập đến. Năm ngoái, nơi đại mạc chết lạnh vô số người, ngựa, bò, dê, may thay ảnh hưởng đến phía nam Đại Hán không lớn. Nhưng năm nay thì sao?
Tại sao Phỉ Tiềm không vội tấn công Tào Tháo?
Bởi vì trong kế hoạch của Phỉ Tiềm, thực sự thì vùng đất của Tào Tháo không cần phải đánh.
Chiến tranh, không chỉ là sự đối đầu trực diện của đao kiếm, mà còn là sự chuẩn bị hàng hóa trong kho lẫm.
Một vị tướng giỏi, như Tiểu Trư từng nói, phải hiểu biết thiên thời, địa lợi, nắm rõ lòng quân và lòng dân. Nhưng Phỉ Tiềm, hắn còn vượt xa cả những vị tướng đó, bởi hắn biết một số xu thế của tương lai. Và chính xu thế đó, đủ để Phỉ Tiềm từng bước tích lũy ưu thế to lớn, cuối cùng là chiến thắng mà không cần đánh.
Ừ, có lẽ sẽ có một trận chiến, nhưng đó chắc chắn là trận chiến cuối cùng...
Rất đơn giản, dân số càng đông, càng có lợi cho sản xuất và phát triển. Nhưng đồng thời, dân số đông cũng có nghĩa là nhu cầu lương thực càng lớn, áp lực lên nông nghiệp càng nặng nề.
Phỉ Tiềm chợt nhớ đến những chính sách sau này được đề xuất sau các thảm họa thiên nhiên nhằm kiểm soát dân số. Chính sách này, vào thời điểm đó, hiển nhiên là đúng đắn, bởi nếu không kiểm soát, đồng nghĩa với việc phải duy trì sản lượng nông nghiệp lớn, thậm chí cần tăng thêm đầu tư vào nông nghiệp, thì sao có thể phát triển công nghiệp được? Rốt cuộc khi ngước lên, phát hiện khoảng cách giữa mình và thế giới quá lớn.
Dân chúng rõ ràng không thể hiểu được, ít nhất là vào thời điểm đó họ không thể hiểu, và dù có giải thích thì cũng vô ích. Bởi dân chúng chỉ lo cho cổng nhà mình, những chuyện xa xôi thì họ không nghĩ đến, cũng không quan tâm, hoặc cho rằng: “Thêm một người như ta thì có sao đâu…”
Vì vậy, từ góc độ này mà nói, chính sách dân số được đặt ra vào thời điểm đó là có lợi cho quốc gia. Nhưng chính sách không phải vạn năng, cũng không phải vĩnh cửu. Nếu không kịp thời điều chỉnh, đợi đến khi rắc rối ập đến mới cuống cuồng đối phó, thì sẽ lại rơi vào vòng lặp như ban đầu, mắc phải sai lầm cũ, loay hoay trèo lên từ hố sâu một lần nữa.
Đại Hán đã ấm áp suốt ba, bốn trăm năm qua, nhưng có ai ngờ rằng một kỷ nguyên tiểu băng hà sẽ đến, tàn phá toàn bộ vùng đất nông nghiệp chính của Trung Hoa? Không chỉ kéo dài ba năm, mà là mười mấy năm liên tiếp mùa màng thất bát, thậm chí mất trắng! Cái bi kịch đó chẳng những không được ghi chép lại đầy đủ, mà còn lặp đi lặp lại: lần đầu dưới thời Tống, lần sau dưới thời Minh, loay hoay thay đổi đôi chút rồi lại chịu cảnh tàn phá.
Mỗi lần biến đổi khí hậu khốc liệt, đều là cú đòn nặng nề đối với bất kỳ xã hội nông nghiệp nào.
Đau khổ thì mới nghĩ đến thay đổi.
Nhưng khi không còn đau, phần lớn đều nằm im thụ động.
Điều quan trọng là không được quên nỗi đau sau khi vết thương lành!
Phỉ Tiềm biết rằng, thời tiểu băng hà vào cuối Hán không được ghi lại nhiều, trong khi thời tiểu băng hà vào cuối Minh lại chi tiết hơn. Ngược lại, nhìn về phía châu Âu, khi đối mặt với thời kỳ lạnh giá này, hàng triệu người chết đói trên đất đai của họ, bị buộc phải rời bỏ ruộng vườn, tham gia vào phong trào hải trình vĩ đại, đến châu Mỹ, châu Phi, Ấn Độ tìm kiếm sinh kế, hoàn thành bước chuyển mình khó khăn từ quốc gia nông nghiệp sang quốc gia công thương nghiệp.
Theo một khía cạnh nào đó, chính thời kỳ tiểu băng hà đã thúc đẩy sự phát triển và lớn mạnh của chủ nghĩa thực dân châu Âu...
Nếu không bị ép buộc, ai lại muốn rời khỏi chăn ấm đệm êm để đón nhận trận đòn lạnh giá?
Vì thế, đây vừa là khổ nạn, vừa là cơ hội, chỉ cần ghi chép lại, biến nó thành kinh nghiệm, thành tài sản quý giá của Hoa Hạ.
Chỉ cần có tầm nhìn xa hơn một chút.
Bây giờ, điều Phỉ Tiềm cần làm là chuẩn bị trước...
Phỉ Tiềm sai Gia Cát Cẩn làm điều mà Trịnh Huyền chưa làm, chính là để tránh việc “người mất thì chính sự dừng lại,” không để những gì một thế hệ đã kiên trì rồi đến thế hệ tiếp theo lại hoàn toàn bị phủ nhận!
“Cuồn cuộn trường giang chảy về đông…”
Phỉ Tiềm thấp giọng ngâm nửa câu thơ.
Hoàng Húc bên cạnh thấy môi Phỉ Tiềm mấp máy nhưng không nghe rõ gì giữa tiếng vó ngựa, bèn nghĩ rằng chủ công có lời dặn dò, vội thúc ngựa tiến lên hỏi: “Chủ công, ngài có điều gì căn dặn chăng?”
“Ừm…” Phỉ Tiềm trầm ngâm một lúc, nhìn về thành Trường An đang ngày càng gần, nói: “Chưa về phủ, đến Bá Lăng, đến ‘Chuyển Dịch Hiên’ trước…”
Hoàng Húc nhận lệnh, liền ra hiệu chỉ huy đội ngũ chuyển hướng đến Bá Lăng.
‘Chuyển Dịch Hiên’ là một bộ phận mới thành lập, nhân lực ít ỏi, công việc nhẹ nhàng. Chủ yếu là giao tiếp với các thương nhân Hồ từ Tây Vực, học ngôn ngữ của họ, rồi phiên dịch lại những tài liệu từ các thương nhân Hồ.
Đây chính là một bước chuẩn bị khác của Phỉ Tiềm.
Người chịu trách nhiệm ‘Chuyển Dịch Hiên’ là Quách Đồ.
Phỉ Tiềm không thích Quách Đồ, nhưng hắn cũng hiểu rằng không thể dựa vào sở thích cá nhân để quyết định có sử dụng một người hay không, hay có trao cơ hội cho người đó hay không.
Giống như việc Quách Đồ tình nguyện quản lý ‘Chuyển Dịch Hiên’, Phỉ Tiềm không tỏ thái độ gì, mà để Quách Đồ thử làm rồi mới đánh giá.
So với khi mới đến Trường An, Quách Đồ giờ đây gầy đi nhiều, dáng vẻ khắc khổ, râu tóc đã lốm đốm bạc, nếu chỉ xét về bề ngoài, thực sự có phong thái của một danh sĩ.
Bỏ qua những yếu tố khác, chỉ xét về tài văn học thì Quách Đồ không hề kém. Khi còn trẻ, hắn ta nổi tiếng là thông minh xuất chúng, đọc nhiều sách vở. Không chỉ giỏi về kinh thư mà còn tinh thông thi ca, âm nhạc, hội họa, giống như phần lớn các sĩ tộc vùng Toánh Xuyên, đều có học vấn sâu rộng.
Nếu không như vậy, Quách Đồ đã chẳng được Viên Thiệu xem trọng và trở thành mưu sĩ cho hắn ta.
Đó chính là dấu ấn mà sĩ tộc Toánh Xuyên đã khắc vào người Quách Đồ, và những người như hắn ta.
Phỉ Tiềm muốn lập ra "Chuyển Dịch Hiên" thực ra đã từ lâu, nhưng dù quyền lực, địa vị, vật tư và tài sản trong tay hắn chẳng thiếu, thì cũng không phải dễ dàng, bởi thời cơ chưa chín muồi.
Trước đây, người Hồ mà Hoa Hạ chủ yếu tiếp xúc đều là các bộ tộc du mục quanh biên giới. Những người Hồ này, nhìn qua đã biết cuộc sống còn khổ sở hơn người Hán nhiều. Ít nhất, người Hán còn có bát đĩa, nồi niêu, trong khi những bộ tộc du mục giữa sa mạc kia nghèo đến mức chẳng có nổi một cái nồi, bát. Khi bọn chúng cướp bóc đất Hán, thật sự hận không thể cào lấy cả lớp đất cát mà mang đi.
Vậy nên, vào thời điểm đó, người Hán không thèm học tiếng Hồ. Giống như đời sau, có những vùng đất khăng khăng không chịu học tiếng xứ khác. Ngoài yếu tố địa lý, còn có phần tự cao, tự đại. Nhưng một khi sự tự cao ấy bị đánh vỡ, hay bị giẫm dưới chân, thì họ lại chạy theo mà học ngôn ngữ của kẻ khác.
À, cái "vùng đất" ấy, tất nhiên là nói về các nước như Nhật Bản, Triều Tiên, và một số vùng Nam Á.
Quan thần bị thất sủng không được trọng dụng.
Đó là vấn đề hiện thực mà ai cũng thừa nhận.
Cho nên, Quách Đồ nghĩ rằng mình cần thời gian để chứng minh bản thân, từng có lúc hắn ta rất tự tin.
Rồi Quách Đồ cũng dần dần chấp nhận hiện thực, trong vòng lặp hy vọng và thất vọng. Giống như đối diện với sự bạo lực của cuộc đời, mỗi lần bị đánh bạt đi đều cố gắng gượng dậy, thử thay đổi cách thức để đối phó.
"Chuyển Dịch Hiên" chính là một thử nghiệm của Phỉ Tiềm, mà cũng là thử nghiệm của Quách Đồ.
Ngày nay, thương nhân Hồ đến từ An Tức, Đại Tần ngày càng nhiều, họ mang đến Trường An đủ loại hàng hóa, và mang đi tơ lụa cùng trà của Hoa Hạ…
Phỉ Tiềm trước đó đã yêu cầu thương nhân Tây Vực cố gắng mang theo các sách vở về khoa học, chính trị, triết học, y học, kiến trúc, và cố gắng mời các học giả, thợ kỹ nghệ với điều kiện hậu hĩnh nhất, để "mời" họ đến Hoa Hạ. Nhưng điều này cần có thời gian, và khi những người này đã đến, cần phải có cách để giao tiếp. Không thể đợi đến lúc họ đến rồi mới lo học ngôn ngữ được...
Vì thế, "Chuyển Dịch Hiên" lặng lẽ được thành lập.
Mọi thứ đều bắt đầu từ con số không, Đại Hán trước giờ chưa từng có một cơ quan tương tự, cũng không có vị trí nào dành cho nhiệm vụ này, chỉ có chút tương đồng với Đại Hồng Lư và Thượng Thư Chủ Khách Tào.
Nhưng trên thực tế, Đại Hồng Lư phần lớn thời gian không phải là cơ quan đối ngoại. Bởi vào thời Tần Hán, các vương hầu, liệt hầu và các chư hầu quốc thuộc Hán đều được xem như khách của Hoàng đế.
Do đó, các sự vụ liên quan phần lớn đều do Đại Hồng Lư phụ trách, như việc phong thưởng cho các vương hầu, liệt hầu hay khi họ qua đời, hoặc việc gửi sứ đi viếng tang, soạn chế cáo, ban tước hiệu.
Khi các vương hầu vào kinh diện kiến Hoàng đế, Đại Hồng Lư phụ trách lễ nghi; khi các vương hầu qua đời, Đại Hồng Lư cử sứ đi viếng, soạn thảo cáo dụ và ban tước phong; các quốc vương chư hầu thuộc Hán khi nhận sắc phong hoặc diện kiến Hoàng đế, cũng như khi các sứ thần nước ngoài đến triều cống, tất cả đều do Đại Hồng Lư đảm nhận việc lễ nghi.
Nói một cách đơn giản, mọi người đều phải tìm đến Đại Hồng Lư, cho nên họ không cần phải học tiếng của các quốc gia khác, mà chính các nước khác phải học tiếng Hoa Hạ...
Mặc dù làm như vậy, quả thật có chút "ưu việt," nhưng thực ra không có nhiều tác dụng. Vì khi lời nói của ngươi người khác nghe hiểu, nhưng ngươi lại không hiểu được họ nói gì, thì chính ngươi đã ở thế bất lợi về thông tin. Cứ thế, cố chấp giữ vững lối suy nghĩ cũ, khi vỏ bọc "thiên triều thượng quốc" bị gỡ bỏ, ngươi sẽ cảm thấy sự thấp kém hiện ra rõ rệt hơn bao giờ hết.
Do đó, việc bố trí những người thông thạo ngôn ngữ phiên bang với mức lương cao, cho một số người Hồ làm thông dịch viên, đồng thời cử người học ngôn ngữ của các thương nhân nước ngoài, đã trở thành một trong những nhiệm vụ chính của Chuyển Dịch Hiên. Về sau, còn có cả việc dịch thuật văn học phiên bang, nhưng hiện tại mọi thứ chỉ mới bắt đầu, chưa đề cập đến nhiều khía cạnh khác.
Phỉ Tiềm ban đầu muốn mời một danh nho trấn giữ nơi này, để thu hút nhân tài và đảm bảo các bản dịch được coi trọng. Nhưng đáng tiếc, vào giai đoạn hiện tại của Đại Hán, không mấy ai quan tâm đến công việc dịch thuật với các nước phiên bang, huống chi việc này chỉ là phiên dịch ngôn ngữ, không liên quan đến chức trách của Đại Hồng Lư, cho nên chẳng ai muốn đến Chuyển Dịch Hiên.
Ngoại trừ Quách Đồ.
Phỉ Tiềm suy nghĩ một lát rồi gật đầu đồng ý.
Quách Đồ, cũng giống như hàng hóa được cất giữ trong kho lẫm, nếu không được mang ra phơi phóng, e rằng sẽ âm thầm hỏng mốc trong đó...
Vì thế, khi thấy Phỉ Tiềm đến, Quách Đồ cúi người rất thấp.
Năm đấu gạo ư?
Tùy người mà quan trọng hay không. Ít nhất, đối với Quách Đồ, năm đấu gạo rất quý giá. Và cái gọi là năm đấu gạo của ai đó, thực ra không chỉ nói về bổng lộc.
Đi theo Quách Đồ là một số tiểu lại và phiên bang Hồ nhân làm việc tại Chuyển Dịch Hiên.
Để tránh việc những phiên bang Hồ nhân này, khi truyền dạy ngôn ngữ, lại dịch các từ ngữ theo kiểu địa phương, như việc biến "Lâm Bắc" thành lời xưng hô khiêm tốn, hay "Xích Lão" thành lời chào "Xin chào", nên đã có những sắp xếp chéo, chiêu mộ một số người Hồ không quen biết nhau làm đối chiếu.
Khi thấy Phỉ Tiềm, vài người Hồ vội vàng cúi đầu hành lễ. Có người theo lễ nghi của Hoa Hạ, có kẻ lại muốn lao đến ôm lấy giày ủng của Phỉ Tiềm, nhưng bị Hoàng Húc và các hộ vệ chặn lại...
Không thể trách, giai đoạn này, phần lớn những người Hồ này địa vị vẫn còn thấp, đa số là các tiểu thương. Tất nhiên, sau này khi có những học giả chính thức từ phương xa đến Hoa Hạ, tình hình sẽ tốt hơn.
Phỉ Tiềm mỉm cười, vừa hỏi thăm về tình hình của Chuyển Dịch Hiên và tiến độ dịch thuật ngôn ngữ phiên bang, vừa nghe những người Hồ bày tỏ lòng trung thành, vỗ ngực đôm đốp.
Đúng vậy, vào thời điểm này, Đại Hán, đặc biệt là Trường An và Tam Phụ, tựa như ngọn hải đăng của thế giới. Thức ăn ngon, cảnh đẹp, trật tự văn minh, hàng hóa phong phú, phố thị phồn hoa, tất cả vượt xa Tây Vực và xa ngoài tưởng tượng của những người Hồ.
Do đó, đối với những phiên bang Hồ nhân này, họ càng muốn ở lại Trường An lâu dài, để hưởng thụ sự phồn vinh của Đại Hán.
Khi những người Hồ này đã rời đi, Phỉ Tiềm mới hỏi Quách Đồ: "Quân bị và văn hóa của các nước Tây Vực thế nào rồi?"
Quách Đồ cung kính đáp: "Thuộc hạ đã ghi chép lại phong thổ của mười bảy nước Tây Vực... Đây là những tài liệu liên quan..."
Quách Đồ ra hiệu cho người hầu mang đến một chồng văn kiện, là kết quả nghiên cứu của hắn ta trong thời gian qua.
Phỉ Tiềm nhìn qua, rồi gật đầu, cầm một cuốn lên đọc.
"Khó khăn hiện tại, là người phiên bang không hiểu chữ Hán, ngôn ngữ phiên bang lại khó ghi chép, thật khó diễn đạt ý tứ..." Quách Đồ vừa nói vừa cẩn thận quan sát sắc mặt của Phỉ Tiềm.
"Điều này không thành vấn đề..." Phỉ Tiềm nói, mắt vẫn chăm chú vào sách, "Dịch thuật ngôn ngữ phiên bang, trọng ý mà nhẹ từ. Nếu cảm thấy không đẹp, có thể chờ sau này người thông thạo mà sửa lại. Nhưng hiện tại... chỉ cần 'cầu sự chân thật' là đủ... Những tài liệu này có sao chép bản khác chưa? Hãy gửi đến phủ tướng quân, ta sẽ xem xét kỹ..."
Phỉ Tiềm đặt văn kiện xuống, giọng điềm tĩnh: "Thời Hiếu Vũ, Tây Vực có ba mươi sáu nước, cớ sao hiện tại chỉ còn mười bảy?"
Quách Đồ nuốt nước bọt, mồ hôi bắt đầu lấm tấm trên trán...
Danh Sách Chương:
Bạn đang đọc truyện trên website MeTruyenVip.com
BÌNH LUẬN THÀNH VIÊN
06 Tháng mười hai, 2024 02:38
đang đọc convert quen, đọc sang bản dịch nửa mùa ko nuốt nổi :(
04 Tháng mười hai, 2024 23:13
Drop rồi sao mọi người, lâu quá ko thấy ra chương
02 Tháng mười hai, 2024 19:24
dịch như ngôn tình, chán vãi
02 Tháng mười hai, 2024 11:58
từ chương 2000 trở đi dịch k đc hay
27 Tháng mười một, 2024 08:07
Uầy, trước drop giờ có người làm lại à, cơ mà từ drop 1k9 làm tiếp văn phong chán quá, chính trị cổ đại mà đọc như tình cảm đô thị :frowning:
20 Tháng mười một, 2024 16:50
Mấy chương tầm 3k trở đi bác ctv convert rối quá. Đọc toàn chi với đích, chả hiểu gì cả bác ơi
18 Tháng mười một, 2024 14:05
Ủa sau này Tiềm có chiêu mời Khổng Minh không vậy mọi ng.
15 Tháng mười một, 2024 10:45
tư mã ý tiếc an ấp bại nhanh quá không thêm công được :)
12 Tháng mười một, 2024 13:11
Tầm c2000 trở đi dịch đọc chán quá, ko biết mấy chương sau này cvter có dịch nghiêm túc hơn ko
12 Tháng mười một, 2024 09:31
quách gia ra đi chương nào vậy ae?
11 Tháng mười một, 2024 23:46
Bình Dương là tên cổ của thung lũng Lâm Phần, chính phía bắc là quận Tây Hà, lên nữa là Hà Sáo nằm ở khúc quanh của Hoàng Hà, ngay dưới chân Âm Sơn. Toàn bộ khu vực thảo nguyên bên ngoài Âm Sơn là của Trung bộ Tiên Ti, dưới quyền Bộ Độ Căn, bên phải là Kha Bỉ Năng ở phía bắc U Châu
11 Tháng mười một, 2024 12:53
Chủ yếu muốn biết rõ cái map bình dương, âm sơn tiên ti… chứ khu vực này trong tam quốc khá mờ nhạt.
11 Tháng mười một, 2024 12:39
Chơi Total war Three Kingdoms ấy, có map có thành có quân đội.
11 Tháng mười một, 2024 11:21
dễ mà lên gg tìm bản đồ cửu châu trung quốc là được
11 Tháng mười một, 2024 10:15
Không biết tác có làm cái map để vừa đọc vừa xem không chứ hơi khó hình dung.
10 Tháng mười một, 2024 23:59
trước đó cũng ăn 'thịt chuột' nhiều lần rồi đó thôi, chỉ cần không chỉ rõ ra là ăn cái gì thì không sao cả, ám chỉ là được cho phép
09 Tháng mười một, 2024 20:04
3158 thịt ngựa mà Hạ Hầu Đôn ăn là thịt người, truyện này qua đc thẩm tra của TQ cũng hay thật =))
09 Tháng mười một, 2024 15:25
đọc tói 1k5 chương thật sự chịu k nổi vì độ thủy của lão tác, cứ skip qua mấy đoạn lão nói nhảm cảm giác mình bỏ qua cái gì nên rất khó chịu
05 Tháng mười một, 2024 16:14
chương 2532 con tác nói hán đại có cờ tướng. ko biết cờ tướng loại nào chứ con pháo là phải rất rất lâu sau mới có nha, sớm nhất cũng phải đến đời nhà đường mới có. còn hán sở tranh hùng trên bàn cờ là bịp. :v
04 Tháng mười một, 2024 19:12
cái cảm nghĩ cá nhân của ông tác giả có 1 ý đó thôi mà ổng nhai đi nhai lại hoài thôi. ổng có thù với mấy thằng fan toxic à
03 Tháng mười một, 2024 22:15
Đọc tới 500c mà chưa đâu vào đâu.
03 Tháng mười một, 2024 04:01
tác giả đúng kiểu nói dài nói dai luôn á
01 Tháng mười một, 2024 19:43
tự nhiên cho Lữ Bố cái thứ sử Tịnh châu mặc dù biết sau này nó sẽ phản loạn=)), thanh danh tốt k biết có ăn đc k!
31 Tháng mười, 2024 12:49
Truyện câu chương phải hơn 50% nội dung, càng ngày càng lan man
29 Tháng mười, 2024 20:19
truyện đọc đc, nhưng có cái thủy quá nhiều nên cốt truyện lan man. Đang đọc tới 1200 chương đánh với Hàn Toài mà main hơi thánh mẫu cứ tha Bàng Đức rồi lại k dám giết Hàn Toại mặc dù mấy chương trc đòi chém đòi giết =))
BÌNH LUẬN FACEBOOK
