Phỉ Tiềm bước tiếp về phía trước.
Hứa Chử theo sát sau lưng Phỉ Tiềm, nhìn Phỉ Trăn với ánh mắt cười mỉm, rồi lắc lắc nắm đấm, khẽ nhướng mày về phía võ trường của phủ Phiêu Kỵ.
Phỉ Trăn chỉ biết lắc đầu cười khổ, sau đó cúi đầu ngoan ngoãn, bước nhanh vài bước, bám sát theo sau Phỉ Tiềm, hướng về nghị sự đường mà đi.
Phỉ Trăn so với những đứa trẻ khác, tâm chí hiếu thắng có phần mạnh mẽ hơn.
Đây vốn là do Phỉ Tiềm cố ý rèn luyện cho hắn, nhưng lòng hiếu thắng cũng cần được kiềm chế bởi một quy củ, đó chính là "Lễ".
Lễ đến từ việc học hiểu lý lẽ, thông suốt nhân gian thế sự.
"Ngươi lại đến Mai Lĩnh Trang nữa sao?" Phỉ Tiềm vừa đi vừa hỏi.
Phỉ Trăn gật đầu, đáp: "Dạ, con đã đến."
"Lại xông vào nữa à?" Phỉ Tiềm tiếp tục hỏi.
"Không ạ," Phỉ Trăn cúi đầu, "Nàng bảo phải tĩnh tâm khổ học, không tiếp khách ngoài."
"Cho nên không phục, văn không thành, ngươi lại muốn động võ chứ gì?" Phỉ Tiềm nhàn nhạt nói.
Phỉ Trăn nuốt nước bọt, lí nhí đáp: "Dạ... chuyện đó..."
"Đó cũng là một cách," Phỉ Tiềm vẫn giữ giọng điệu bình thản, "Nhưng đó là cách của kẻ võ phu, ngươi có phải là võ phu không?"
"A?" Phỉ Trăn ngẩng đầu, dõng dạc đáp: "Dạ, con không phải!"
"Ừm," Phỉ Tiềm gật gù, tỏ ý hài lòng.
Sau đó, Phỉ Tiềm không nói gì thêm.
Phỉ Trăn đi theo sau, cúi đầu, lòng ngẫm nghĩ nhiều điều.
Qua khỏi dãy hành lang, trước mặt đã là nghị sự đường.
Tuân Du, Bàng Thống, Giả Hủ đều đã đứng đợi ở bên ngoài đại sảnh, chắp tay hành lễ nghênh đón.
Phỉ Tiềm cùng ba người bọn họ làm lễ xong, rồi cùng tiến vào bên trong sảnh đường, phân chủ khách mà ngồi xuống.
"Hôm nay bàn luận việc gì?" Phỉ Tiềm ngồi xuống, đảo mắt nhìn quanh một lượt, rồi cất giọng trầm ổn, "Tây Vực."
Ba người vừa nghe xong đều thoáng im lặng.
Vấn đề biên cương, gần như là điều mà mọi đế quốc đều không thể tránh khỏi.
Có vẻ như mọi triều đại phong kiến đều đi theo một quỹ đạo: bắt đầu từ việc khai phá, bành trướng, sau đó mải mê dẹp loạn, cuối cùng dừng chân tại chỗ, rồi từ từ suy thoái và sụp đổ. Dù cho thời đại có phát triển, kỹ thuật có tiến bộ, con đường có được mở rộng, nhưng chu kỳ đó vẫn quay vòng như vậy. Dù phạm vi mà một đế quốc có thể kiểm soát có mở rộng đến đâu, đó cũng không phải nhờ một biện pháp cải tiến gì đặc biệt, mà chỉ là do sự tiến bộ của sản xuất và khoa học kỹ thuật mang lại.
Giả sử có một hoàn cảnh cực đoan, khi khoa học không còn phát triển và sản xuất đứng yên, liệu điều đó có đồng nghĩa với việc một đế quốc sẽ mãi mãi không thoát khỏi vòng lặp đó?
Khát vọng bành trướng của một đế quốc thật ra có quan hệ trực tiếp với ý chí của hoàng đế.
Nếu một hoàng đế chỉ là kẻ tầm thường, dù cho đế quốc có lớn mạnh thế nào, cũng sẽ dậm chân tại chỗ.
Trong lịch sử các triều đại, trước khi có vị hoàng đế hiện tại, người có dã tâm và thực hiện nó không phải là Hán Vũ Đế, mà là Tần Thủy Hoàng. Bởi lẽ, Hán Vũ Đế tiến đánh Đại Mạc, khai phá Tây Vực, không hẳn là vì ngài có tham vọng bành trướng lãnh thổ, mà chủ yếu là để đối phó với Hung Nô. Như những cái tên như Lũng Tây, Trương Dịch, đều là để đưa tay ra xa, dễ dàng vung quyền đánh vào Hung Nô. Còn việc viễn chinh dẹp loạn nước Dạ Lang, có lẽ có phần nào là do khát vọng mở rộng bờ cõi, nhưng phần lớn là vì nghe nói nước Dạ Lang rất giàu có, mà lúc đó Hán Vũ Đế lại đang rất thiếu tiền.
Sau Hán đại triều, kẻ vừa giàu có lại vừa đầy dã tâm, tự hủy diệt bản thân chính là Dương Quảng. hắn đào kênh, ba lần viễn chinh Cao Câu Ly, cuối cùng dẫn đến lòng dân oán thán, tạo cơ hội để Lý Đường chiếm đoạt quyền lực. Tuy nhiên, việc viễn chinh của Dương Quảng cũng không hoàn toàn đơn thuần...
Kẻ không có tiền mà vẫn làm được việc nhưng không thể duy trì lâu dài, lại chính là triều Nguyên. Dù không xét đến các phương pháp tính toán khác nhau của Hãn quốc Kim Trướng, nhưng trong thời kỳ nhà Nguyên, điều kiện kinh tế và trình độ sản xuất của họ rõ ràng lạc hậu hơn so với khu vực Trung Nguyên. Chế độ sản xuất và mô hình chính trị của họ cũng thô sơ hơn nhiều. Nhưng trớ trêu thay, chính một thể chế lạc hậu và man rợ như vậy lại có thể đánh bại triều Tống - một quốc gia với trình độ sản xuất và khoa học kỹ thuật cao hơn. Điều này chứng tỏ rằng kinh tế và trình độ sản xuất không phải luôn là yếu tố quan trọng nhất cản trở bước chân mở rộng của một đế quốc.
Vì vậy, thực chất đối với Trung Hoa, lý do không thể đi theo con đường chinh phạt ngoại bang, vẫn là do yếu tố "con người".
Phỉ Tiềm chậm rãi mở lời: "Từ thời Hiếu Võ Đế, Đại Hán đã từng nhiều lần bàn luận về Tây Vực, nhất là sau thời Hiếu Quang Võ Đế, mọi thứ càng thêm bất ổn..."
Lời vừa thốt ra, Phỉ Tiềm bỗng dừng lại, không khỏi ngẩng đầu nhìn lên trên. Trong lòng bỗng dấy lên một cảm giác kỳ lạ, như thể các hoàng đế từ sau thời Quang Võ Đế đều đang hiện diện xung quanh, có người lắng nghe, có người tức giận trừng mắt. Cảm giác ấy khiến Phỉ Tiềm thoáng rùng mình.
Khẽ ho một tiếng để trấn tĩnh, Phỉ Tiềm nói tiếp: "Khó khăn của Tây Vực, không phải nằm ở binh lực, mà chính ở con người. Chư vị có kiến giải gì, xin cứ thẳng thắn mà nói."
Vấn đề Tây Vực, hay nói rộng hơn là vấn đề biên cương, không chỉ triều Hán gặp phải mà mọi triều đại đều phải đối mặt.
Giả Hủ cười nhẹ: "Nói dễ, thực ra rất dễ. Chỉ cần phái quan lại đến, tước binh quyền của Lữ Bố, áp giải về kinh thành là xong."
Bàng Thống cười nhạt: "Văn Hòa cần gì phải thử thách lòng người? Chủ công triệu tập ba chúng ta tại đây, hẳn là để bàn bạc kế sách lâu dài. Nếu chỉ muốn giải quyết trước mắt, kẻ tầm thường cũng nghĩ ra cách ấy, cần gì phải nói thêm lời vô ích."
Tuân Du gật đầu, tiếp lời: "Biến động ở Tây Vực, không chỉ ở Tây Vực mà còn nằm ngoài Tây Vực. Xem xét được mất của một vùng đất, chính là tiên quyết cho thiên hạ. Lữ Bố tự cho mình là tài giỏi, chẳng kính trên, coi thường luật pháp, ắt gặp họa này. Nhưng từ xưa đến nay, chẳng phải chỉ có Lữ Bố. Thời Xuân Thu, Trịnh Bá cũng làm vậy, chuyện ấy chẳng ai không biết, cuối cùng chẳng phải ai cũng thở dài mà cảm thán sao? Đáng tiếc, nay lại như vậy!"
Giả Hủ cười lớn: "Nếu đã vậy, kế sách tầm thường không cần bàn nữa... Hôm nay, hãy thử xem chuyện Trịnh Bá khắc Đoạn có bao nhiêu điều đáng nói!"
Thời Xuân Thu, có người thấy quyền lực, dục vọng, sự phóng túng. Có người thấy quân sự, chính trị. Nhưng cũng có người chỉ muốn tìm giấc ngủ giữa những biến động ấy.
Cách xử lý vấn đề Tây Vực của Đông Hán thực ra không khác mấy so với các triều đại phong kiến sau này - thay đổi là xong chuyện.
Thật sự chỉ cần thay đổi là mọi chuyện sẽ ổn?
Hiển nhiên, không phải vậy.
Tại sao thay đổi con người, thậm chí từ trên xuống dưới thay đổi toàn bộ, mà vẫn liên tục có kẻ nối tiếp nhau thất bại?
Lý do rất đơn giản, người đã thay đổi, nhưng quyền lực không đổi.
Người đã thay đổi, nhưng thể chế không thay đổi.
Không giải quyết tận gốc vấn đề, chẳng khác nào chữa phần ngọn mà không chữa phần gốc. Cỏ dại lại mọc sau mỗi cơn gió xuân.
Cũng có kẻ dễ dàng nghĩ rằng chỉ cần trong quân đội có chính ủy, giống như việc Đại Hùng đã sắp đặt thì mọi việc sẽ ổn thỏa. Nhưng thực tế, Đại Hùng đã bằng chính kinh nghiệm của mình cùng vô vàn ví dụ đã chứng minh rằng chính ủy không phải vạn năng, họ cũng có thể tham nhũng và phản bội...
Tuân Du chậm rãi lên tiếng: “Việc biên cương, cần phải cẩn thận từng bước. Nếu quá ràng buộc, mệnh lệnh không thông, quân vụ ắt trì trệ. Nhưng nếu buông lỏng, dễ sinh ra loại người như Lữ Bố, một khi lỡ cương ngựa, tai họa sẽ ập đến. Vì vậy, theo thiển ý của ta, càng là vùng xa xôi, càng cần giám sát trực tiếp. Tướng lĩnh tuy có quyền xử lý tạm thời, nhưng sau đó nhất định phải báo cáo về triều đình. Có như vậy thì mới tránh được đại họa.”
Ý kiến của Tuân Du chính là hạn chế quyền lực của các tướng lĩnh bên ngoài, ít nhất là sau khi hành động, phải có sự kiểm soát từ trung ương.
Tướng ở ngoài, quân lệnh có lúc không theo.
Đây là một câu nói từ xưa.
Câu này vốn xuất phát từ việc thông tin truyền đạt không thuận lợi, nên tướng lĩnh nơi tiền tuyến phải có quyền tự chủ cao hơn. Hơn nữa, tình hình chiến sự luôn biến đổi, nếu mọi kế sách và phương thức tác chiến đều do văn quan nơi hậu phương, hoặc là quân chủ định đoạt như kiểu "quân mưu trong túi", thì dù có tăng cường ràng buộc tướng lĩnh, hậu quả có thể trở nên vô cùng tồi tệ.
Đối với Tây Vực, hoặc các vấn đề tương tự như Tây Vực, dĩ nhiên cần có sự kiềm chế và kiểm soát, nhưng nếu quá đặt nặng sự ràng buộc với các võ tướng, điều này sẽ trói buộc bước tiến của Hoa Hạ.
Do đó, Tuân Du đề nghị nên trao cho tướng lĩnh một mức độ tự do nhất định, nhưng sau khi hành động, phải báo cáo để tránh việc quyền lực bị lạm dụng dẫn đến loạn lạc.
Bàng Thống gật đầu: “Công Đạt nói không sai, nhưng trong Tây Vực, dù đã có các giám sát Trực Doãn Giam, vẫn thường xuyên xảy ra tình trạng báo cáo thiếu sót, thậm chí giấu giếm. Theo thiển ý của ta, tốt nhất là nên chia tách quyền lực. Quyền lực quá lớn, trí tuệ càng dễ bị che mờ. Tây Vực rộng lớn, có thể chia thành bốn đạo Đông, Tây, Nam, Bắc, mỗi đạo đều có giáo úy trú đóng, và có một Đô hộ đứng đầu thống lĩnh bốn phía.”
Bàng Thống cho rằng chế độ báo cáo và kiểm soát chưa đủ. Với các tướng lĩnh bên ngoài, quyền lực của họ vẫn quá lớn, cần phải phân tách quyền hành.
Đây cũng chính là sách lược đối phó với cường hào địa phương mà triều Hán đã áp dụng, là kinh nghiệm "tước phiên". Phỉ Tiềm hiện thời cũng đang áp dụng điều này, như việc thiết lập các cơ quan hành chính mới, chế độ tuần tra địa phương...
Bàng Thống cho rằng Tây Vực tuy đã có giám sát viên, nhưng hiệu quả không như mong đợi. Quan viên trong các vùng biên cương thường quyền lực nhỏ bé, lại ở nơi hẻo lánh, nên có kẻ chỉ lo ăn không ngồi rồi. Thêm vào đó, những quan viên dám báo cáo sự thật lại bị hại, khiến họ trở nên nhút nhát, mắt nhắm mắt mở như chẳng có gì xảy ra. Do vậy, việc dựa vào các quan viên tự giác báo cáo thường không mang lại hiệu quả lớn. Tốt hơn hết là phân chia quyền lực như Gia Cát Lượng đã làm ở Nam Trung, chia Nam Trung thành ba quận, nhờ vậy mà giảm thiểu được nguy cơ một gia tộc cường hào chi phối cả khu vực, góp phần ổn định vùng đất ấy.
Bàng Thống cho rằng phương pháp của Từ Thứ và Gia Cát Lượng tại Nam Trung là đáng để xem xét...
Giả Hủ thì có quan điểm khác, hắn vuốt râu rồi chậm rãi nói: “Lời của Lệnh Quân quả thật không sai. Nếu không có kẻ địch bên ngoài đe dọa, kế sách này thật sự không tồi. Nhưng nếu quyền lực bị phân chia, quân đội ắt cũng phải chia tách. Tây Vực đất rộng người thưa, binh lính nhiều thì tốn kém, ít thì kiệt quệ. Binh lực phải tập trung mới thắng được, nếu chia nhỏ ra thì dễ sinh ra thất bại, lâu dần sinh dị tâm, đến lúc ấy tất sẽ loạn. Theo ý của ta, cứ dùng loạn chế loạn là được, cần gì phải đề phòng quá mức? Như căn nhà cũ không đi, làm sao xây được nhà mới?”
Công trình sư Lũng Tây Giả Hủ, sau bao phen thử thách trong loạt sự kiện tại Lũng Hữu, đã thu hoạch được không ít lợi lộc cùng kinh nghiệm phong phú. Đối với Giả Hủ, việc chắp vá bên ngoài, chỉnh sửa bên trong không phải là phong cách của hắn. Hắn thích trực tiếp phá bỏ hoàn toàn, tiêu diệt toàn bộ những hệ thống sản xuất cũ, rồi trên đống đổ nát mà dựng lên một kiến trúc mới hoàn hảo hơn.
Nói ngắn gọn, chính là búa lớn tám mươi, búa nhỏ bốn mươi!
Còn về việc bụi bặm và gạch vụn trong quá trình tái thiết? Giả Hủ bảo rằng chẳng đáng bận tâm.
Giả Hủ tiếp tục tường trình về việc thu thập tin tức liên quan đến Quý Sương và An Tức trong suốt thời gian qua. Hắn cũng đề xuất kế hoạch lợi dụng loạn lạc tại Tây Vực để dụ Quý Sương và An Tức nhập cuộc, sau đó sẽ đánh cho chúng một trận quyết liệt ngay tại vùng Tây Vực.
Giả Hủ nói đầy vẻ hào hứng, nhưng bên cạnh, Tuân Du thì lại liên tục xoa trán, nếu không phải nhờ vào sự nhẫn nại của mình, có lẽ y đã cắt lời từ lâu. Khi Giả Hủ dứt lời, Tuân Du mới chậm rãi đáp: “Giả sứ quân, nếu thực sự muốn đối đầu với Quý Sương, thì nhân lực, tài vật cần thiết lấy từ đâu ra?”
Chưa bàn đến việc có thể phá được hay không, ít nhất cũng phải có tiền và lương thực để mướn nhân công đã. Bằng không, không có thợ thuyền, lấy ai mà đập phá nhà cửa của Quý Sương đây?
Giả Hủ cười lớn: “Tự nhiên là lấy từ Tây Vực! Các quốc gia Tây Vực, tích trữ qua mấy đời, đừng nói là đủ để chống đỡ một cuộc đại chiến, ngay cả nếu có thêm hai trận nữa, cũng chẳng hề hấn gì!”
Hắn từ trong tay áo rút ra một cuốn sổ sách, trên đó liệt kê các quốc gia ở Tây Vực, cùng với ước lượng về quốc khố của chúng. Những nét bút đậm nét, cùng các con số hiển hiện trên trang giấy, cho thấy Giả Hủ đã nhòm ngó vào của cải Tây Vực không phải ngày một ngày hai.
“Hiện Tây Vực chẳng khác nào xưa kia là Dạ Lang. Đây chính là sách lược mà Văn Ưu để lại,” Giả Hủ tiếp tục, “Hồ nhân Tây Vực, lòng dạ mỗi kẻ mỗi khác, thật tâm hướng về Đại Hán chỉ có hai, ba phần mười. Ngày xưa lưu lại Lữ Bố ở Tây Vực, chính là nếu hắn dùng được thì dùng, không thì mượn tay dọn dẹp. Nay Lữ Bố ngông cuồng tự đại, hành sự một mình, đúng là lúc cần thanh trừng Tây Vực.”
Giả Hủ nói nghe có vẻ nhẹ nhàng, nhưng ẩn chứa bên trong là mùi vị của sắt máu, lan tỏa khắp nghị đường.
Về thái độ đối với người Hồ, Giả Hủ và Lý Nho cơ bản đồng lòng. Chỉ những người Hồ biết vâng lệnh đầu hàng mới có thể giữ mạng mà làm việc cho Đại Hán. Còn những kẻ không phục tùng thì chỉ còn một con đường chết.
Giết một vạn, hay mười vạn, hai mươi vạn người Hồ, đối với Lý Nho và Giả Hủ, chẳng khiến họ nhíu mày.
“Văn Ưu huynh khi còn sống đã nhiều lần phái người dò la...” Giả Hủ ngưng lại một chút, dường như đang hoài niệm điều gì, rồi nói tiếp: “Thực lực của Quý Sương không thua kém gì Đại Hán, tuy chia ra đông tây, nhưng hẳn là không thể tránh khỏi một trận chiến! Thay vì đến lúc đó mới đối phó trong thế bị động, chi bằng lôi kéo quân địch, làm suy yếu lực lượng của chúng, quyết chiến tại Tây Vực!”
“Hơn nữa, sau Quý Sương và An Tức, vẫn còn đó Đại Tần!” Giả Hủ trầm giọng nói, “Vì vậy, sự việc Tây Vực phải được tính toán kỹ lưỡng từ cả bên trong lẫn bên ngoài. Một trận quyết định, loại bỏ tất cả phiền phức.”
Theo chỉ thị của Phỉ Tiềm, các tài liệu liên quan đến Quý Sương mà Giả Hủ mang về đã được phân phát cho Tuân Du và Bàng Thống xem xét.
Trong những tài liệu này, có một phần thông tin là qua tiếp xúc với người Hồ của Quý Sương và An Tức mà thu thập được, phần khác là do phái người đến thám thính rồi thuật lại. Hai mặt thông tin đối chiếu với nhau, đều khẳng định rằng ở phía tây của Đại Hán, vẫn còn tồn tại những đế quốc hùng mạnh, thậm chí không kém gì Hung Nô thời xưa...
Những nội dung mà Phỉ Tiềm vừa trình bày, y không hề cố ý phóng đại, cũng chẳng có sửa đổi gì đối với một số miêu tả trong đó. Một phần là bởi vì Phỉ Tiềm thật ra chưa nắm rõ hoàn toàn tin tức về các quốc gia như Quý Sương và An Tức trong thời kỳ này; nhỡ đâu y nhớ lầm thì sao? Mặt khác, y cũng muốn khuyến khích các hành động chủ động thu thập thông tin từ các quốc gia xung quanh, chứ không thể chỉ vì tự xưng là thiên triều thượng quốc mà coi khinh các vùng đất lân cận đều là man di mọi rợ.
Quý Sương, An Tức kéo dài chính xác bao nhiêu lâu, suy yếu vào thời điểm nào, những điều này Phỉ Tiềm không nhớ rõ mồn một.
Tuy nhiên, có một điều dường như y có thể chắc chắn, đó là những quốc gia nằm tại khu vực Trung Á này, không biết có phải vì giới hạn của năng lực sản xuất hay vì lý do nào khác, mà chúng dường như khó lòng vượt qua Thiên Sơn tại Tây Vực, để xâm nhập vào vùng đất Trung Nguyên.
Trái lại, những bộ tộc trú ngụ tại các vùng đại mạc và tuyết địa cận kề Trung Nguyên lại có ảnh hưởng sâu đậm đến nền chính trị Hoa Hạ, trở thành mối đe dọa ngoại bang lớn lao cho các triều đại phong kiến Hoa Hạ.
Còn về cái gọi là Đại Tần – La Mã, vào thời điểm này, cũng đang chìm trong hỗn loạn.
Dường như do tất cả các quốc gia như Đại Hán, Đại Tần, Quý Sương, An Tức đều nằm trên cùng một vĩ độ, nên bất kể là Đại Hán hay Đại Tần, hay Quý Sương, An Tức, đều chịu ảnh hưởng bởi biến động khí hậu, khiến cho các dân tộc du mục phương Bắc tràn xuống cướp phá. Cộng thêm việc thu hoạch mùa màng giảm sút vì biến động khí hậu, dẫn đến những vấn đề lớn trong sinh kế của dân chúng và sự cai trị, khiến cả đế quốc dần dần tan rã.
Dù vậy, tựa như con rết trăm chân chết mà vẫn chưa thối rữa, Đông Hán sang đến nhà Tấn, cũng phải mất hai ba chục năm mới khiến nguyên khí của Trung Nguyên bị hao tổn đến cạn kiệt, mở đầu cho cuộc đại loạn Ngũ Hồ xâm lược Hoa Hạ. Vì thế, nếu bảo rằng trong tương lai, những quốc gia kia hoàn toàn không thể tiến đánh Trung Nguyên, Phỉ Tiềm cũng chẳng dám cam đoan.
Đối với các triều đại phong kiến Hoa Hạ, một khi đã mất đi động lực mở rộng ra bên ngoài, thì nội bộ sẽ tự mình sa vào vòng luẩn quẩn mà suy vong. Bởi dân tộc nông nghiệp Trung Nguyên, nếu không giữ sự cảnh giác và tò mò đối với ngoại bang, thì hậu quả tất yếu sẽ là những lần thất bại đau đớn.
Người Hoa Hạ chỉ biết cày ruộng mà không biết cầm vũ khí, đã chịu quá nhiều thiệt hại rồi.
Điều này, tất yếu phải thay đổi.
Vì thế, Phỉ Tiềm chẳng nói với Giả Hủ hay ai khác rằng kẻ địch không thể vượt qua Tây Vực để xâm nhập Trung Nguyên. Y chỉ lặng lẽ quan sát ba người xem qua các tư liệu liên quan.
Trong ba người, chiến lược của Tuân Du có vẻ ôn hòa nhất, Giả Hủ thì mạnh bạo nhất, còn Bàng Thống lại nằm giữa hai thái cực ấy. Nhưng liệu chiến lược chỉ có thể phân ra thành ba cấp bậc này mà thôi chăng?
Phỉ Tiềm suy nghĩ, có lẽ Tuân Du, Giả Hủ và Bàng Thống, ba người đều đã bỏ sót một điều gì đó.
Và chính điều này mới là vấn đề trọng yếu mà Phỉ Tiềm muốn bàn luận kỹ lưỡng.
“Đúng rồi, Trăn Nhi,” Phỉ Tiềm quay đầu nói với Phỉ Trăn, người đang ngồi phía sau nghe ngóng, “ngươi mau mang bài ‘Tứ Địa Chi Luận’ ngươi viết hôm trước ra đây, để các vị thúc bá xem xét chỉ giáo một chút...”
Phỉ Trăn ngơ ngác một lúc, “Hả?”
“Hả gì mà hả? Chính là bài luận về bốn loại địa hình mà ngươi viết về biên địa, sinh địa, thục địa, Hán địa đó...” Phỉ Tiềm phẩy tay, “Nó đang nằm trong thư phòng của ta…”
Phỉ Trăn ngộ ra, lập tức vui vẻ đứng dậy rời đi.
Ba người Tuân Du, Giả Hủ, Bàng Thống liếc mắt nhìn nhau, rồi đồng loạt trầm ngâm suy tư...
Danh Sách Chương:
Bạn đang đọc truyện trên website MeTruyenVip.com
BÌNH LUẬN THÀNH VIÊN
22 Tháng chín, 2019 08:42
Cái này khó lắm bác, lũ trung có câu Thà làm đầu gà còn hơn làm đuôi phượng ấy.
Phải nói chính xác là sách binh tới trước mặt nó giàn trận xong cho nó thấy mày ăn còn đéo ngon bằng chó nhà tao, thì lúc ấy nó mới hàng
22 Tháng chín, 2019 03:49
tiềm dùng tiền thu phục người. một ngày các kiêu hùng nhận ra m ăn còn đéo ngon bằng chó nhà tiềm nuôi thì sẽ lần lượt quy hàng hết thôi.
22 Tháng chín, 2019 00:49
Cũng 1 phần tác giả giải thích kỹ quá nên ko còn gì để bàn luận :)))) Tác giả chắc học chuyên ngành lịch sử cmnr, nếu đúng hết thì kiến thức sâu vcl =)))) ko biết kết thế nào chứ trc h chuyện quân sự lịch sử kết toàn đầu to đuôi bé.....
22 Tháng chín, 2019 00:49
Fan M.U thì ai cũng hâm mộ Sir còn Eric thì không thích lắm
21 Tháng chín, 2019 23:17
Fan MU với Rát Phò à???
Mình Fan MU mà thời Eric Cantona với Sir Alex Ferguson cơ....
21 Tháng chín, 2019 23:04
Về cơ bản ngay từ đầu khi tiềm quyết định k tranh vũng nước Trung Nguyên là đã ở thế trên rồi. Cái chủ yếu xem bây giờ là tác cho Tiềm thành anh hùng hay kiêu hùng thôi
21 Tháng chín, 2019 21:43
câu chữ quá trời , hơn ngàn chương mà chiếm mới được vài cái huyện , mà 1 châu có hơn chục cái huyện , biết khi nào mới chiếm hết mười mấy châu đây
21 Tháng chín, 2019 20:18
Trình bác chưa đủ thâm :v
Từ lúc Tiềm phổ cập nông canh là xác định
21 Tháng chín, 2019 20:16
Trên cơ bản ngay từ ban đầu Tiềm đã xác định ở thế bất bại rồi. Tiềm cần gì ở Thục?? Nhân khẩu + thổ địa (sản xuất lương thực). Chỉ cần 2 thứ đó còn đấy...đối với Tiềm, lũ sĩ tộc sang 1 bên chơi trứng đi thôi
21 Tháng chín, 2019 20:01
Bạn đọc ko kỹ rồi, nếu bạn để ý kỹ thì xuyên suốt thời kỳ này sĩ tộc đóng vai trò quyết định. Anh tai dài chiếm Thục danh ko chính ngôn chả thuận, vào làm chủ thì sĩ tộc Thục dk cái gì, chả dk gì cả. Như diễn nghĩa thì chọn Bị hay Lưu chương thì sĩ tộc chọn Bị thôi. Còn h có Tiềm vào đưa đến lợi ích vô cùng chi sĩ tộc mà lại mờ mịt ám chỉ sẽ ko kiểm soát gắt gao Thục nên sĩ tộc nghiêng hết về Tiềm rồi. H Tiềm chỉ cần ngồi im canh tác ở Thục cho sĩ tộc thấy hiệu quả thì Tiềm chỉ cần ngồi rung đùi có khi sĩ tộc Thục trói mẹ anh tai dài dâng cho Tiềm mời Tiềm vào chơi ý chứ
21 Tháng chín, 2019 19:50
đúng là 2 mặt. Bị tai dài lợi dụng đúng thời cơ cướp mất thục rồi. Tiềm tính kế cho lắm vào rồi làm áo cưới cho người khác
21 Tháng chín, 2019 11:57
Bác này dự chuẩn đấy
21 Tháng chín, 2019 11:18
cuối cùng cũng làm nền cho Tiềm thôi, trong khi đa số sĩ tộc đã ngã sang bên tiềm rồi thì có dùng binh thay đổi chính quyền cũng bằng thừa, thêm nữa là Bị danh cũng không chính, ngôn cũng không thuận để tiếp quản Xuyên Thục. Trừ khi cấp đất xúi đánh Giao Châu hay đẩy xuống Xiêm :v
21 Tháng chín, 2019 11:16
Kiểu này phải chờ 2 3 năm nữa mới xong truyện với kiểu câu chữ và ra chương của tác giả quá.
21 Tháng chín, 2019 10:32
Đệt...Con tác buff cho Lưu Bị rồi....
Bây giờ Cvt đi nấu cơm....Hẹn gặp lại sau....
Anh em bàn luận xôm vào nhé....Không bàn nó chán vkl
21 Tháng chín, 2019 10:20
Lão con tác thiệt tình câu chương câu chữ:
- 100 chương hết 90 chương xây dựng, buff NPC, tạo tình huống, v.v mây mây rồi lao vào bụp bụp đánh nhau 2 chương sau đó 8 chương lại tạo điều kiện, hoàn cảnh để vô màn 2.
- 1 chương 5000 chữ hết 4950 chữ giải thích Đông, giải thích Tây rồi cuối cùng 50 chữ chỉ có 20 chữ là mục đích chính...30 chữ là tâm tình của npc và ý nghĩ của nvc....
Quỳ lạy trình độ câu chương câu chữ của tác giả nhưng cũng phục ông ấy về những hiểu biết của ông ấy đối với lịch sử, địa lý (cho dù không biết là đúng hay sai, hay là do tác giả bịa - nhưng hầu hết Gúc hay Độ đều chính xác).....
Bởi vì lão ấy hiểu biết nên nhiều câu chữ lão ấy phải Gúc hoặc Độ (baidu) để tìm hiểu mới edit được....Đkm lão tác...
Anh em thấy sao???
21 Tháng chín, 2019 07:50
Con tác này giờ đánh giá là đỉnh nhất dòng lịch sử quân sự rồi.
20 Tháng chín, 2019 22:46
hẹn gặp các ông ngày mai.... Nếu không bị 2 đứa nhỏ quậy... kaka
20 Tháng chín, 2019 20:36
Tiềm phải lấy Thục mới an ổn địa bàn. Để xem tác tìm đường ra cho bị ntn
20 Tháng chín, 2019 13:39
lưu bị vẫn lấy đc thục, cơ mà xung đột với a tiềm thì lưu bị sống đc mấy chươ g đây, lại hem có gia cát dự
19 Tháng chín, 2019 17:14
bây giờ mới có 1507 chương, khoảng 169 chương 1 năm thôi
19 Tháng chín, 2019 09:07
từ đó trở đi cứ 365 chương là 1 năm nhé :v
19 Tháng chín, 2019 02:21
chương 322 bắt đầu kiến đại nghiệp (≧ω≦)/
19 Tháng chín, 2019 02:20
chuẩn
19 Tháng chín, 2019 01:05
ta nói có sai, lấy tiền lương ra phát động kỹ năng buff dân sinh là quỳ lớp lớp xin vào team ngay. Cắm ngay giữa đường ban phát dân chủ, à, dân sinh, kỹ thuật, công nghệ thì chẳng cần đánh cũng thắng, thả thành Quảng Hán là để lập trạm thu phục sĩ tộc :v
BÌNH LUẬN FACEBOOK
