Thông thường, đối với con cái nhà mình, dù cha mẹ có mắng mỏ dữ dội đến đâu, khi ra tay đánh phạt cũng thường nương nhẹ. Nhưng khi đối phó với con cái nhà người khác, nếu điều kiện cho phép, họ thường sẽ làm ngược lại, ra tay không nương tình.
Vì vậy, khi Tư Mã Huy đến, dù có chút bất mãn với thuyết ngũ đức sai lầm, nhưng vì đây là chuyện do con cháu nhà mình gây ra, nên sự bất mãn này cũng giảm đi nhiều. Hắn chỉ lo lắng liệu việc con mình làm có khiến Phỉ Tiềm không vui hay không, có chăng là do cậu bé nghịch ngợm mà gây nên chuyện quá lớn?
Nhưng Trịnh Huyền thì khác.
Tuổi Trịnh Huyền đã cao, mà khi tuổi cao thì sức khỏe thường không chống chọi được với sự thay đổi của thời tiết. Do đó, hắn vốn đang tĩnh dưỡng tại nhà. Thế nhưng, không ngờ lại đột nhiên xảy ra chuyện này, khiến Trịnh Huyền cảm thấy trời đất đảo lộn, núi đổ sụp, không thể nào ngồi yên được nữa, liền tức tốc đến gặp Phỉ Tiềm.
Trên đường đi, cơn giận của Trịnh Huyền càng lúc càng bùng lên.
“Phiêu Kỵ tướng quân này, chẳng lẽ không thể yên ổn được vài ngày sao?
Sao mà khó sống yên đến vậy?
Aaa, thật khiến lão phu tức chết mà!"
Khi Trịnh Huyền bước vào cửa và thấy Tư Mã Huy, hắn càng cảm thấy chắc chắn rằng đây là việc do Thủy Kính tiên sinh gây ra với Phiêu Kỵ tướng quân. Dù sao, chuyện Tư Mã Huy và hắn không ưa nhau đã là điều ai ai cũng biết.
“Quả nhiên… hừ hừ…”
Trịnh Huyền đã tích tụ đầy một bụng cơn giận, sau khi hành lễ với Phỉ Tiềm, hắn chuẩn bị tích lũy thêm một chút cảm xúc, tạo tư thế để phát tiết cơn giận, thì nghe Phỉ Tiềm cười nói: “Trịnh công đến mà ta không ra đón từ xa, thật là thất lễ! Nghe nói mấy ngày trước Trịnh công không được khỏe, ta rất lo lắng, đã phái y sư từ Bách Y Quán đến chẩn trị. Không biết đã dùng thuốc chưa? Tình hình có khá hơn chút nào không?"
Trịnh Huyền nén giận, cúi đầu đáp: “Đa tạ chủ công quan tâm, lão phu đã dùng thuốc, hiện đã có phần thuyên giảm…”
“Ừ ừ, y sư có dặn dò gì không?” Phỉ Tiềm chưa để Trịnh Huyền kịp bày tỏ cơn giận, lại hỏi tiếp.
“...” Trịnh Huyền liếm môi, “Y sư… y sư có dặn dò... ừm? Chẳng lẽ…”
Phỉ Tiềm cười tươi nói: “Y sư thì chỉ có lòng nhân từ. Trịnh công chẳng lẽ nghĩ rằng ta đã đặc biệt dặn dò y sư nói vài điều cấm kỵ để ngăn cản Trịnh công sao?”
Trịnh Huyền cười gượng hai tiếng: “Lão phu nào dám, nào dám…”
Phần lớn những bệnh cần tĩnh dưỡng đều có chung những lời khuyên như không nên giận dữ, không nên kích động, không nên lao lực quá sức, v.v. Đôi khi người ta cảm thấy các y sư chỉ nói theo một khuôn mẫu giống nhau, nhưng thực tế đối với đa số bệnh tật, những hành vi này có thể làm thay đổi môi trường nội bộ cơ thể, khiến bệnh tình có thể trở nên xấu đi.
Vì vậy, khi Phỉ Tiềm gặp Trịnh Huyền, hắn liền bắt đầu từ điểm này...
Trịnh Huyền có chút dở khóc dở cười, nhưng cơn giận cũng giảm đi đôi chút. Dù sao, có thể xung đột với ai, nhưng không thể để bản thân đối nghịch với chính sinh mệnh của mình.
“Nào nào, trước tiên uống trà, uống trà đã…” Phỉ Tiềm mời gọi, ra hiệu cho người mang trà lên.
“Được được, uống trà trước đã…” Một bên là Thủy Kính tiên sinh, với vai trò người hiền lành, cũng cười tươi mời gọi.
Trịnh Huyền bất đắc dĩ, chỉ có thể nén giận, uống trà trước đã.
Chén trà thanh mát rơi vào bụng, dường như cũng đã dập tắt đi phần nào cơn giận trong lòng...
“Chủ công…” Trịnh Huyền đặt chén trà xuống, hỏi, “Vì cớ gì mà diệt thuyết Ngũ Đức?”
Phỉ Tiềm mỉm cười đáp, “Không phải diệt, mà là sinh ra!”
Trịnh Huyền chau đôi mày bạc trắng, “Nguyện nghe tường tận!”
Phỉ Tiềm nhìn Trịnh Huyền, lại liếc qua Tư Mã Huy rồi nói, “Vì sao thời Xuân Thu có trăm nhà, còn đến thời Tần Hán thì mười nhà chẳng còn một?”
Thời Xuân Thu Chiến Quốc xuất hiện trăm nhà đua tiếng, đó là điều mà gần như ai cũng công nhận. Chính trong thời kỳ này, những tia lửa va chạm từ các tư tưởng triết học đã nổ tung, thậm chí còn ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình phát triển của toàn bộ văn hóa Hoa Hạ.
Thời kỳ Xuân Thu Chiến Quốc, không chỉ riêng Trung Hoa, mà trên toàn bộ vĩ tuyến 30 độ Bắc – nơi các nền văn minh cổ đại thường phát triển sớm nhất – gần như tất cả các bậc tiền nhân của mọi nền văn minh đều lần đầu tiên suy ngẫm sâu sắc về những vấn đề tối hậu: mối quan hệ giữa con người với con người, con người với thiên nhiên, con người với thần linh, chúng ta từ đâu đến và sẽ đi về đâu, chúng ta nên đối xử với vũ trụ như thế nào, v.v.
Đối với văn minh Hoa Hạ, đây chính là lần đầu tiên thực sự đặt nền móng cho nền văn minh.
Và cũng là lần duy nhất.
Nếu theo dòng lịch sử cổ đại của Hoa Hạ mà đọc, người ta sẽ dễ dàng nhận ra, sau này không có thời kỳ nào xuất hiện một kỷ nguyên triết học thuần túy như thời Xuân Thu Chiến Quốc…
Dù trong lịch sử Hoa Hạ sau này có nhiều tư tưởng và trường phái khác nhau chuyển biến và phát triển, cũng có nhiều trường phái rất sâu sắc và đa dạng, nhưng khi nhìn lên cao, dường như chỉ có thời đại bách gia chư tử mới khiến người ta kính ngưỡng, không thể vượt qua, cũng không thể nguôi ngoai.
“Bách gia ư?” Trịnh Huyền vẫn chau mày, hắn nhất thời không hiểu ý của Phỉ Tiềm.
Phỉ Tiềm chậm rãi gật đầu.
Nếu nói rằng thời Xuân Thu Chiến Quốc, vì sự không thống nhất của các nước, dẫn đến sự không thống nhất về văn hóa, từ đó hình thành nên sự đối kháng và va chạm tư tưởng, thì thực tế lịch sử Hoa Hạ cũng có nhiều thời kỳ phân liệt khác, nhưng không có thời kỳ nào có thể vượt qua Xuân Thu Chiến Quốc.
Chẳng hạn như thời Tam Quốc sau đó là Ngũ Hồ loạn Hoa, thời Ngũ Đại Thập Quốc Nam Bắc triều, hoặc thời Tống và Nam Tống đối đầu lâu dài với các thế lực ngoại bang, tuy cũng có phát triển văn hóa, nhưng về mặt triết học, những tư tưởng được khai phá trong những thời kỳ đó đều kém xa thời Xuân Thu Chiến Quốc.
Thời Ngũ Đại Thập Quốc, có lẽ là thời kỳ hỗn loạn gần nhất với thời Xuân Thu Chiến Quốc, nhưng vào thời điểm đó, thứ phát triển mạnh mẽ không phải là văn hóa, mà là tôn giáo. Dĩ nhiên, tôn giáo cũng là một phần của văn hóa, nhưng xét trên tiến trình xã hội, sự phát triển của tư tưởng và văn hóa trong thời Xuân Thu Chiến Quốc rõ ràng có lợi cho sự tiến bộ của xã hội, còn sự phát triển của tôn giáo thì...
Ừm, cũng có, như thuật luyện đan giúp phát triển hóa học, Thiền Hỷ giúp phát triển sinh học, v.v.
Đến mức Chu Thế Tông Sài Vinh đã phải cải cách Phật giáo, triệt phá một mạch đến ba vạn ba nghìn ngôi chùa.
Dĩ nhiên, đó chỉ là một phần trong số “Tam Vũ Nhất Tông”, bởi vì sự phát triển của Phật giáo đã gây tổn hại nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế xã hội.
Sự hưng thịnh của Phật giáo chỉ mang lại lợi ích kinh tế khổng lồ cho chùa chiền và tăng ni, nhưng họ không phải đóng thuế, hoặc thuế rất thấp, lại còn có đủ loại đặc quyền miễn thuế, sở hữu đất đai, nữ tỳ, v.v. Đồng thời, các nhà sư không giữ giới luật, sống xa hoa, chiếm đoạt đất đai, đàn áp bách tính, khiến cho mâu thuẫn xã hội tích tụ nhiều, cuối cùng khi các mâu thuẫn này trở nên gay gắt, chỉ có thể dùng các biện pháp chính trị cứng rắn để giải quyết.
Còn Đạo giáo thì sao? Cũng chẳng thua kém. Phái Mao Sơn, phái Nam Nhạc Thiên Thai đều phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ đó, phái đầu tiên đạt đến tầm ảnh hưởng vô song trong thời Tống, phái sau thì được ưu ái trong thời Nguyên.
Còn về thời Tống và Nguyên thì...
Thôi vậy, hiểu thì cũng đã hiểu rồi.
Mặc dù nói rằng sự phát triển của tôn giáo, đặc biệt là Phật và Đạo giáo, cũng đại diện cho một tư tưởng văn hóa vô cùng sôi động, bao gồm tư duy, triết học, lý luận tôn giáo, nghệ thuật, và nhiều ngành khoa học nhân văn khác, nhưng không thể phủ nhận rằng tôn giáo cũng đã phát huy một sức mạnh vượt quá tưởng tượng trong việc mê hoặc dân chúng và làm tê liệt tinh thần...
Phỉ Tiềm thúc đẩy sự phát triển của Đạo giáo, cũng như thử nghiệm kết hợp Đạo giáo và Phật giáo tại Tuyết khu, không phải để tiêu diệt tôn giáo, mà là nhằm lợi dụng tôn giáo để tiến hành xâm nhập và thôn tính văn hóa đối ngoại. Bởi vì tôn giáo vốn có ưu thế vượt trội và nhiều biện pháp mạnh mẽ trong việc xâm lấn những tư tưởng yếu kém. Ưu thế và những biện pháp này thậm chí vẫn tiếp tục được sử dụng cho đến thời kỳ các tổ chức truyền giáo đời sau.
Tình trạng lý tưởng là tôn giáo bên ngoài thực hiện công việc, một tay cầm búa, một tay cầm thánh điển. Mở thánh điển ra là kêu gọi ánh sáng thánh soi rọi Hoa Hạ, đóng thánh điển lại là thanh lọc uế tạp, trừ bỏ nghịch tặc. Trong khi đó, Nho giáo bên trong thúc đẩy giáo dục, nâng cao dân trí, đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ...
Tất nhiên, đây chỉ là một kế hoạch lý tưởng, nếu thực hiện thật thì không biết sẽ khó khăn đến mức nào.
Nhưng khó khăn thì bỏ qua không làm sao?
“Chủ công…” Trịnh Huyền nhìn Phỉ Tiềm, sau đó rất nghiêm túc hỏi, “Chủ công rốt cuộc muốn làm gì?”
“Nhị vị có biết Viên Cố?” Phỉ Tiềm hỏi.
“Sao lại không biết?” Tư Mã Huy ở bên cạnh, khẽ vuốt râu đáp, “Tề thi Viên Cố công nhĩ…” Câu này vốn là lời của tiền bối nhà Tư Mã, nên Tư Mã Huy rất rành rẽ.
Trịnh Huyền cũng gật đầu. Đây là một đại nho nổi tiếng trong lịch sử nhà Hán, hắn không thể không biết.
Phỉ Tiềm mỉm cười, rồi khẽ chạm vào chén trà trên bàn, nói, “Hắn cùng Hoàng Sinh tranh luận trước mặt hoàng đế. Hoàng Sinh nói: ‘Thang, Vũ không phải là nhận mệnh, mà là giết.’…”
Tư Mã Huy cười ha hả, “Phải, đúng là như vậy, đúng là như vậy!”
Đây là một cuộc tranh luận rất quan trọng trong thời kỳ của Cảnh Đế, sử quan cũng đặc biệt ghi chép chi tiết về sự kiện này.
Trịnh Huyền ngẩn người, bỗng nhiên nhớ ra Phỉ Tiềm học từ Bàng Đức Công, liền không khỏi có chút khó chịu. “Phiêu kỵ… muốn trọng dụng Hoàng Lão sao?”
Phỉ Tiềm lắc đầu nói, “Không phải. Hoàng Lão là học thuật, Nho kinh cũng vậy, chỉ là…”
Phỉ Tiềm nhìn Trịnh Huyền, lại nhìn Tư Mã Huy, rồi cười nói, “Chính trị có thể học thuật hóa, nhưng học thuật không thể chính trị hóa! Việc học thuật phải giải quyết bằng học thuật, sao có thể cố định hóa để làm ngu dân?”
“Thuyết Ngũ Đức vốn là học thuật, nhằm tìm hiểu đạo lý trời đất, luận bàn về sự biến đổi của chính trị, không có đúng sai, chỉ có sự bàn luận. Nhưng nếu lấy thuyết này làm định luận cho sự hưng suy, bám víu vào mệnh đế vương, thì giống như Viên Cố trách Hoàng Sinh, ‘Nếu nói vậy, thì việc Cao Hoàng Đế thay nhà Tần làm thiên tử, chẳng phải cũng sai hay sao?’ Lời ấy có hợp lý chăng? Ai dám tranh luận với hắn ta!”
“Lễ của Chu Vương bị phá hủy vào thời Xuân Thu, Khổng Tử buồn bã, cố gắng cứu vãn tại các nước chư hầu. Chư hầu các nơi đều có ý muốn thay thế Chu Vương, nhưng không có ai cấm đoán lời nói của Khổng Tử, tại sao vậy?”
“Ngày nay, thuyết Ngũ Đức không thấy trong Lục Kinh, chỉ do Âm Dương gia luận, nhưng lại được dùng làm cớ tranh bá, cấm đoán lời nói của chư sinh, vậy là cớ gì?”
“Cái sai của thuyết Ngũ Đức không nằm ở năm hành năm phương, mà là ở chỗ luân hồi thay thế! Trời đất vạn vật, tất cả đều biến đổi không ngừng, thời Xuân Thu sau Chu, bảy nước thời Chiến Quốc, tất cả đều vì mưu cầu sự sống, sự thay đổi, sự tồn tại, giống như năm thị tộc, năm vị đế vương của Hoa Hạ thời thượng cổ, từ việc khổ sở tìm nơi trú ẩn thì có Hữu Sào, biết sử dụng lửa thì có Tô Thụy, phân biệt loài thú thì có Phục Hy, đau khổ vì thân thể thì có Thần Nông, truyền thụ điển chương thì có Hiên Viên, sao có thể nói đến luân hồi, làm sao có thể đứng yên tại chỗ?”
“Không hiểu Âm Dương thì sau này tìm hiểu Âm Dương, không biết Ngũ Hành thì sau này học Ngũ Hành, làm sao có thể lo sợ Âm Dương diệt Ngũ Hành, Ngũ Hành ngăn trở Âm Dương? Như kẻ hạng Viên Cố, lấy danh nghĩa nhân hoàng để trách mắng Hoàng Sinh, rồi lại dùng danh nghĩa trời đất để trách mắng nhân hoàng, lời ấy có hợp lý chăng? Mọi người chỉ dám vâng dạ, không phải vì lẽ ấy đúng, mà là vì sợ hãi mà thôi!”
“Trời sinh vạn vật, đời người có trăm dáng vẻ khác nhau, có người viết lách dạt dào như sóng, có kẻ trong lòng nguội lạnh như tro, có người tìm vui trong cuộc sống thô tục, có kẻ ham danh đuổi lợi, tranh chấp thị phi, lại có người giữ vẹn ngọc quý, ẩn cư nơi núi rừng, mỗi người một vẻ, nhưng cuối cùng phải có người dám đập bàn đứng dậy, nói thẳng đúng sai, soi sáng lòng mình, khí phách hùng tráng, biến đốm lửa nhỏ thành ngọn đuốc, đến một ngày có thể bùng lên, lan tỏa khắp thiên hạ!”
“Nhị vị, nghĩ sao về điều này?”
…………
Mặt trời chầm chậm lặn xuống, rồi lại một lần nữa chầm chậm mọc lên.
Nhìn qua tưởng chừng như chẳng có gì thay đổi, nhưng thực ra trong lặng lẽ cũng đang có những thay đổi nhất định.
Vào buổi sớm tinh mơ, nông học sĩ Trương Chương rời khỏi nơi ở, dẫn theo học đồ, rời khỏi thành, rồi men theo kênh nước mà tiến bước, kiểm tra tình hình canh tác mùa xuân.
Một bóng dáng nhỏ bé không biết từ lúc nào đã lặng lẽ theo sau, đứng xa xa mà nhìn, cúi đầu đứng yên.
À, đó là đứa trẻ của Đại Tráng từ thôn trại ba mươi hai.
Nông học sĩ Trương Chương chỉ liếc mắt nhìn, rồi tiếp tục kiểm tra lượng nước trong kênh, tình trạng ruộng đất xung quanh, và dặn học đồ ghi chép vào mộc đốc. Những tư liệu này sẽ được tổng hợp lại ở quận huyện, sau đó có người chuyên trách lưu trữ, cuối cùng trở thành một phần của nền nông nghiệp Đại Hán.
Giống như năm đó, khi hắn còn học tại Thủ Sơn học cung, lúc nông tiến sĩ đưa ra số liệu nông nghiệp năm Bình Dương thứ ba, rồi tỉ mỉ phân tích để chứng minh rằng việc tưới tiêu có trật tự và tiết chế hiệu quả hơn so với tưới bừa bãi không mục đích…
Lúa mì mỗi năm lại mọc lên, nhìn qua tưởng như đều giống nhau, nhưng thực ra Trương Chương biết rằng có những thay đổi, những tri thức quý báu về nông canh của người Hoa Hạ qua bao đời được tích lũy và ghi chép lại trên những mộc đốc này, rồi tổng hợp lại, cuối cùng truyền đi cho đời sau.
Học đồ viết xong, Trương Chương kiểm tra một lượt, thấy không có vấn đề gì, bèn gật đầu, ký tên rồi bảo học đồ cất đi, sau đó dẫn theo học đồ tiếp tục tiến bước.
Bóng dáng nhỏ bé vẫn theo sau…
Tại khúc quanh trên con đường, có một cái đình nhỏ, mỗi ngày sau khi kiểm tra tình hình tưới tiêu, nông học sĩ Trương Chương đều dẫn học đồ đến đây đọc sách một lúc, luyện chữ một chút, và bóng dáng nhỏ bé ấy cũng sẽ đứng một bên, với đôi mắt tò mò và khao khát, lặng lẽ nhìn.
“Khổng Tử nói: ‘Đạo trị quốc ngàn cỗ xe, kính cẩn mà làm, giữ chữ tín, tiết kiệm trong chi dùng, yêu thương người dân, dùng dân đúng lúc.’ Đọc lại nào…”
Học đồ theo lời đọc, “Khổng Tử nói…”
“Khổng Tử nói: ‘Con cái vào thì hiếu, ra thì đễ, cẩn trọng mà giữ chữ tín, yêu thương mọi người, thân cận với người nhân đức, nếu còn dư lực thì học văn.’ Đọc lại nào…”
Bóng dáng nhỏ bé cũng lẩm bẩm đọc theo.
Mỗi chương, thậm chí mỗi đoạn trong "Luận Ngữ" đều không dài, khác hẳn với văn chương của Mã Hầu Thủy, nhưng để hiểu thấu từng đoạn văn này không phải dễ dàng. Từ thời Xuân Thu đến thời Hán, chữ viết đã thay đổi hai lần, chưa kể thói quen ngôn ngữ và cách dùng từ cũng đổi thay, làm cho việc hiểu rõ trở nên khó khăn hơn nhiều.
Chẳng bao lâu, học đồ đã đọc xong chương “Học Nhi”, Trương Chương bèn bảo học đồ tự đọc lại một lượt.
“Rất tốt.” Trương Chương gật đầu, rồi ra hiệu cho học đồ, “Hãy viết nhẩm lại nào…”
Bên cạnh có mảnh đất bùn, học đồ chỉ cần dùng que gỗ mô phỏng bút lông, viết lại chương “Học Nhi” trên đất là hoàn thành bài học hôm nay.
Trương Chương quay lại, bóng dáng nhỏ bé đứng một bên đình, ngay ngắn nhìn học đồ từng nét từng nét viết chữ, dường như ngón tay cũng khẽ động theo.
Sự khao khát tri thức này…
Trương Chương rất quen thuộc.
Bởi vì hồi còn nhỏ, hắn cũng từng khao khát như thế, lảo đảo trên con đường tri thức mà đuổi theo, chưa bao giờ từ bỏ, cuối cùng mới có được như hôm nay.
"Tiểu tử, lại đây nào..."
Trương Chương vẫy tay gọi.
"Lần trước ta dạy, còn nhớ không?"
"Nhớ, thưa tiên sinh..."
"Ngươi đọc thuộc lòng lại một lần."
"Ừm... Trời, trời đất huyền hoàng, ừm... vũ trụ hồng hoang... ơ, nhật nguyệt gì đó, ừm, nhật nguyệt, nhật nguyệt doanh... nhật nguyệt doanh chước, rồi, rồi là... ừm, cái gì túc, ừm, trần túc liệt chương..."
"Thiên Tự Văn" đối với trẻ em đời sau có lẽ là đơn giản, nhưng đối với một đứa trẻ nông gia không hề có nền tảng tri thức nào thì lại vô cùng khó khăn. Khó không chỉ ở chỗ ghi nhớ, mà còn ở chỗ hiểu.
"Trời đất" có thể hiểu, vậy còn "huyền hoàng" thì sao? Chưa nói đến "vũ trụ hồng hoang", đối với một đứa trẻ nông gia, vũ trụ của nó không rộng lớn như trẻ em đời sau.
Vì vậy, dù đọc thuộc còn lắp bắp, nhưng có thể làm được như vậy đã khiến Trương Chương rất ngạc nhiên, không khỏi buột miệng hỏi: "Vậy ngươi có hiểu nghĩa không?"
"Hiểu một chút, còn một chút thì không..."
"Hiểu một chút," Trương Chương hỏi, "‘Nhật nguyệt doanh chước’ nghĩa là gì?"
Đứa trẻ chỉ lên mặt trời trên trời: "Chính là cái này! Ban ngày là 'nhật', ban đêm là 'nguyệt', ừm, còn có 'tinh thần'..."
"Haha..." Trương Chương cười nhẹ, gật đầu, "Rất tốt, rất tốt... Vậy chữ 'tinh' trong 'tinh thần' viết như thế nào? Lại đây, viết ở đây xem nào..."
Đứa trẻ cầm que gỗ, viết ngoằn ngoèo trên đất, trông như một con giun bò thành hình dạng không đều, nhưng Trương Chương lại cười rất vui vẻ.
"Phải dùng lực, nhìn đây, hoành phải thẳng... sổ phải đứng... " Trương Chương cầm lấy que gỗ của đứa trẻ, viết lại chữ "tinh" bên cạnh, "Luyện nhiều vào, nhất định phải luyện nhiều..."
"Ừm, hôm nay ta dạy ngươi thêm một câu mới..."
Trương Chương vừa nói vừa viết lên đất bùn, "Trú bạch dạ hắc... 'Trú' chính là ban ngày, nên gọi là 'trú bạch', còn ban đêm trời tối nên gọi là 'dạ hắc'... Đó là bốn chữ mới... Ngươi tự nhớ lấy..."
Trương Chương đặt que gỗ xuống, rồi đứng dậy, đi đến bên học đồ, cúi xuống xem chữ học đồ đã viết xong, chỉ vào một nét chữ thiếu nét, bảo học đồ viết lại ba bốn lần chữ sai đó, sau đó ngẩng đầu nhìn trời, rồi đứng dậy dẫn học đồ tiếp tục đi tới.
Còn nhiều nơi khác cần phải xem xét.
Trương Chương không phải là một giáo viên chuyên nghiệp, thời gian hắn dành cho đứa trẻ này chỉ là những khoảnh khắc giữa lúc học đồ của hắn đang viết lại bài học, giống như tiện tay cắm xuống một cành liễu...
Danh Sách Chương:
Bạn đang đọc truyện trên website MeTruyenVip.com
BÌNH LUẬN THÀNH VIÊN
![trieuvan84](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59398/54859.png)
24 Tháng ba, 2020 18:58
mạ cha con tác, nhắc từ Hung nô tới đại Liêu dứt mợ nó nửa chương.
nhưng mà để ý mới thấy, hình như có ẩn thủ phía sau xô đẩy ah. Nhất là khúc Nhu Nhiên - Đột Quyết :v
![trieuvan84](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59398/54859.png)
24 Tháng ba, 2020 18:39
Tần Quốc lấy luật trị quốc mà trọng Pháp gia. Hán Quốc lập quốc ban đầu noi theo Hoàng đạo nhưng sau Nho Gia độc tôn mà trục bách gia. Cho nên 2 thằng Pháp gia nó nói vài trăm năm hồi quốc có gì sai? :v
như Nail tộc sau vài trăm năm cũng có khi hồi quốc không chừng :v
![Drop](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/60497/c2a8830e7ded663a8ddd64a07865bc319b5dc510b0c7308313c0eb476225aa7b.jpg)
24 Tháng ba, 2020 17:34
ơ, mới đọc vài chương thấy có gì đó sai sai vậy ae? Cổ Hủ với Lý Nho nói chuyện với nhau, cái gì mà mấy trăm năm chưa về lạc dương? là ta đọc hiểu có vấn đề hay mấy tay này sống đã mấy trăm năm? @@
![Drop](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/60497/c2a8830e7ded663a8ddd64a07865bc319b5dc510b0c7308313c0eb476225aa7b.jpg)
24 Tháng ba, 2020 14:47
đọc rồi, khá ấn tượng Tào Diêm Vương :))
![Trần Thiện](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/60086/16163928641701a4d5a4cdc22f9605c44ba90650dc7ca43643291e9e0cccc158.jpg)
22 Tháng ba, 2020 14:12
nhân sinh nhờ cả vào diễn kỹ =)))
![trieuvan84](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59398/54859.png)
20 Tháng ba, 2020 16:49
mã hoá là 1 môn khó chơi ah
![xuongxuong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61232/151406.png)
19 Tháng ba, 2020 22:21
:V mọe, 2 chữ là nhức đầu
![xuongxuong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61232/151406.png)
19 Tháng ba, 2020 12:20
bên trên 2 chữ :))) vê lờ
![Trần Thiện](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/60086/16163928641701a4d5a4cdc22f9605c44ba90650dc7ca43643291e9e0cccc158.jpg)
19 Tháng ba, 2020 07:35
đừng nhắc lũ tq với tây tạng, nhắc tới là nhức đầu vãi nhồi. grừ grừ...
![Nhu Phong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59570/110037.png)
18 Tháng ba, 2020 20:07
Hôm nay tác giả ngắt đúng chỗ hay....
Hủ và Nho âm mưu, tính toán gì với Tây Vực, Tây Tạng???
2 chữ trong tin nhắn là gì???
Bé Tiềm định làm gì với bé Ý???
Mời anh em thảo luận.
![Nhu Phong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59570/110037.png)
16 Tháng ba, 2020 10:10
Vậy Lưu Đại Nhĩ sắp ăn lol rồi....
![trieuvan84](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59398/54859.png)
16 Tháng ba, 2020 09:47
Lý Khôi theo La lão bá thì xếp sau Trư ca vs Tư Mã mụ mụ, chỉ xếp ở tầm Thục Hán không tướng Liêu Hoá tiên phong thôi. Nói chính xác là giỏi nội chính, khá giỏi cầm binh nhưng lại khôn ngoan về chính trị nên ít khi được đưa về tập quyền mà đưa đi trị vùng dân tộc thiểu số.
![trieuvan84](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59398/54859.png)
16 Tháng ba, 2020 09:44
Lữ Bố đi thỉnh kinh :v
![xuongxuong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61232/151406.png)
15 Tháng ba, 2020 17:04
Tiềm vẽ cho Bố con đường đến bất thế chi công. :3
![Nhu Phong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59570/110037.png)
15 Tháng ba, 2020 08:55
Lữ Bố không chết, đang tìm thấy niềm vui của mình nơi chân trời mới.
![shusaura](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59641/201158.png)
15 Tháng ba, 2020 08:51
anh em cho hỏi về sau lữ bố đi về đâu được không
![Nguyễn Minh Anh](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59801/197569.png)
14 Tháng ba, 2020 21:59
hồi đầu Viện Thiệu với Viên Thuật cũng quấy tung các châu quận xung quanh mình bằng cách ném ấn.
![Nhu Phong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59570/110037.png)
14 Tháng ba, 2020 21:33
Kỉ niệm chương thứ 1700, có ông nào bạo cho tôi vài trăm đề cử không nhỉ???
PS: Lý Khôi sẽ đối phó Lưu Đại Nhĩ như thế nào??? Trí thông minh của NPC trong truyện này sẽ ra sao??? Chứ Lý Khôi ở trong dã sử (TQDN - La Quán Trung: Hồi 65 Lý Khôi thuyết hàng Mã Siêu ^^) và lịch sử (TQC-Trần Thọ) cũng coi là thông minh . Mời các bạn đón xem ở các chương sau.
Theo Thục thư 13 – Lý Khôi truyện ( Chắc Tam Quốc Chí - Trần Thọ): Chiêu Liệt đế vừa mất (223), Cao Định ở quận Việt Tuấn, Ung Khải ở quận Ích Châu, Chu Bao ở quận Tang Ca nổi dậy chống lại chính quyền. Thừa tướng Gia Cát Lượng nam chinh (225), trước tiên nhắm đến Việt Tuấn, còn Khôi lên đường đến Kiến Ninh. Lực lượng chống đối các huyện họp nhau vây Khôi ở Côn Minh. Khi ấy quân đội của Khôi ít hơn đối phương mấy lần, lại chưa nắm được tin tức của Gia Cát Lượng, ông bèn nói với người nam rằng: "Quan quân hết lương, muốn lui trở về; trong bọn ta có nhiều người rời xa quê hương đã lâu, nay được trở về, nếu như không thể quay lại phương bắc, thì muốn tham gia cùng các ngươi, nên thành thực mà nói cho biết." Người nam tin lời ấy, nên lơi lỏng vòng vây. Vì thế Khôi xuất kích, đánh cho quân nổi dậy đại bại; ông truy kích tàn quân địch, nam đến Bàn Giang, đông kề Tang Ca, gây thanh thế liên kết với Gia Cát Lượng.
Sau khi bình định phương nam, Khôi có nhiều quân công, được phong Hán Hưng đình hầu, gia An Hán tướng quân. Về sau người Nam Di lại nổi dậy, giết hại tướng lãnh triều đình. Khôi đích thân đánh dẹp, trừ hết kẻ cầm đầu, dời các thủ lĩnh về Thành Đô, đánh thuế các bộ lạc Tẩu, Bộc thu lấy trâu cày, ngựa chiến, vàng bạc, da tê,... sung làm quân tư, vì thế chánh quyền không khi nào thiếu thốn tài vật.
![Nguyễn Đức Kiên](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61817/aab9f7848aa4905e61ed6cd7617e26f80da4d1723dcc16c3f23d810b3aa890d5.jpg)
14 Tháng ba, 2020 20:12
nhầm lý khôi.
![Nguyễn Đức Kiên](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61817/aab9f7848aa4905e61ed6cd7617e26f80da4d1723dcc16c3f23d810b3aa890d5.jpg)
14 Tháng ba, 2020 20:12
cũng ko hẳn. mỏ sắt ở định trách tiềm cũng muốn nuốt riêng nhưng 1 là rừng sâu núi thẳm trách nhân ko thuần 2 là chất lượng sắt ko đạt tiêu chuẩn (cái này sau mới biết chủ yếu là kỹ thuật ko đủ) nên mới có phần của lưu bị và lý ngu.
![xuongxuong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61232/151406.png)
14 Tháng ba, 2020 17:35
T không nghĩ cái mỏ định trách là tọa quan hổ đấu đâu vì Tiềm mạnh *** :))) tầm cái hủ nuôi sâu xem con nào mạnh nhất để mình dùng thôi.
![quangtri1255](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59351/127534.png)
14 Tháng ba, 2020 17:22
Phỉ Tiềm quăng ra cái mồi mỏ sắt ở Định Trách, để cho tập đoàn Lưu Bị cùng tập đoàn Lý Khôi chó cắn chó với nhau, để cho sau cùng 1 trong 2 con chết, con còn lại bị thương, hoặc cả hai cùng bị thương, cuối cùng toàn tâm toàn ý làm việc cho Tiềm.
Tào Tháo quăng ra cái chức Ký Châu mục hữu danh vô thực, để ba anh em họ Viên cắn xé lẫn nhau, mình thì ở Duyện Châu liếm láp vết thương, rèn luyện quân đội, tích trữ lương thảo, đợi sau vài năm ba anh em sức cùng lực kiệt, lại đưa quân đi dọn dẹp.
Một cái là lợi, một cái là danh, hình thức thì khác nhau nhưng bản chất giống nhau đến cực, thỏa thỏa dương mưu, người ta biết là hố đấy nhưng không thể không nhảy vào.
Cơ mà không biết nội chiến Viên thị ở U - Ký sau này Tiềm có nhảy vào kiếm một chén canh hay không, dù sao cũng đã đặt một viên cờ là con trai Lưu Ngu Lưu Hòa ở đất U Châu rồi
![Nguyễn Đức Kiên](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61817/aab9f7848aa4905e61ed6cd7617e26f80da4d1723dcc16c3f23d810b3aa890d5.jpg)
14 Tháng ba, 2020 15:38
vì nó miêu tả đúng mà mọi người lại bị mấy tác miêu tả sai làm cho quen thuộc sáo lộ rồi nên khiến nhiều người ko quen đọc khó chịu.
![trieuvan84](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/59398/54859.png)
14 Tháng ba, 2020 12:57
tặng a nhũ 5 phiếu ăn nhé
![xuongxuong](https://cdn.metruyenvip.com/avatars/user/avatar/61232/151406.png)
14 Tháng ba, 2020 12:40
Ừa, t nghĩ là để tả cảnh dân gian. Ý 1 là dân gian thanh bình thì vang tiếng sáo, Ý 2 là người nghe được tiếng là người thân dân vậy.
BÌNH LUẬN FACEBOOK