Thực ra đây chỉ là một khu khai thác của mỏ bảy một, trụ sở chính vẫn còn cách chỗ này đến gần mười dặm. Mỗi chỗ chỉ có một anh công nhân sửa chữa, sự lạc hậu của máy móc thiết bị thì không nói cũng biết. Cái mô tơ hỏng ấy nằm yên lặng bên cạnh một phòng máy bẩn thỉu nhem nhuốc, một đầu có hai sợi dây điện dài thô, đâm thẳng vào trong chỗ xa tít tắp sâu thăm thẳm của mỏ.
Tôi đoán là những người công nhân ở dưới mỏ đều làm công việc thủ công, giống kiểu như cuốc đất, những thiết bị khoan đào hiện đại này rất hiếm có. Còn về những thiết bị đào đât hiện đại cao áp mà sau này phổ biến trên toàn Trung Quốc, thì lúc này mỏ bảy một vẫn chưa được nghe đến bao giờ.
Tôi nhăn mày, nói: “Bật đèn lên nào.”
Lập tức có một người công nhân chạy đến bật đèn.
Tôi ngồi xuống xem một lượt cỗ máy ấy, đã quá cũ rồi, đến nhãn hiệu cũng không nhìn thấy nữa, không biết là sản phẩm của năm nào. Mô tơ trong tư thế nằm, nhìn bộ dạng chắc không đến công suất 30 nghìn oát, cũng chỉ khoảng mười mầy nghìn oát mà thôi. Dùng hai con ốc tán tán vào trên hai cái bánh xe sắt, có một con ốc đã long ra đến gần hết rồi, dưới mô tơ là một mảng dầu đen kịt.
Không ngửi thấy mùi khét, tôi đã nắm chắc đến 9 phần.
Thấy tôi như người lành nghề, mỏ trưởng Trương bỗng trở nên tin tưởng hơn, dò xét hỏi: “Cậu…Cậu bé, thế nào?”
Tôi đứng dậy nói: “có lẽ vấn đề không lớn lắm. Nhưng có điều tình hình cụ thể thế nào, phải mở vỏ ra mới rõ.”
Mỏ trưởng Trương vui mừng khôn xiết.
“Hỳ hỳ, đúng là hổ phụ sinh hổ tử, con trai của thầy Liễu, đúng là hơn người. Vậy nhờ cháu sửa mau mau lên. Năng suất của khu Tam Khải có hoàn thành đúng kế hoạch hay không, là nhờ vào cháu cả đấy.”
Lúc đó đang mốt mấy vụ “Phấn đấu 100 ngày”, “phấn đấu cho năm mới” gì gì đó, tôi cũng biết chút ít. Trong những văn học ngày xưa, đề cập đến lịch sử các triều đại là điều không thể thiếu.
“Mỏ trưởng Trương, sửa được cái mô tơ này không thành vấn đề.”
“Cậu yên tâm, tôi đã chuẩn bị sẵn hai bình rượu, một điếu thuốc và hai cân thịt rồi, chỉ cần cậu sửa xong cái máy này cho tôi, sẽ cho cậu mang về nhà.”
Hà hà, “hai bình rượu, một điếu thuốc và hai cân thịt”, có lẽ là để chuẩn bị trả công cho ta, cũng hậu hĩnh rồi.
“Mỏ trưởng Trương,thuốc rượu gì cơ chứ, cháu chẳng quan tâm, đều là làm công tác cách mạng cả thôi.”
Với tính cách của cha, ông sẽ không so đo gì người ta trả ơn mình, tôi bây giờ đang đại diện cho gương mặt của nhà họ Liễu, cũng không thể tỏ vẻ mình quá tham tiền tài.
Mỏ trưởng Trương giơ ngón tay cái ra: “Được lắm, cha nào con nấy. Cháu có yêu cầu gì, cứ đề xuất.”
“Vậy à, thế thì cháu cũng không khách sáo nữa nhé. Cháu nhỏ người sức yếu, chỉ có thể chỉ đạo kỹ thuật thôi, còn chú phải gọi hai người đến trợ giúp cho cháu mới được. Tốt nhất là gọi ai có những kiến thức nhất định về công việc sửa chữa ấy.”
“Không vấn đề gì, Kiện Quân, Tam Mao, hai cậu đến đây giúp thầy giáo Liễu bé một tay.”
Tam Mao chính là người thanh niên cầm lái lúc nãy.
“Ngoài ra, ở đây có phụ kiện không vậy? Có lẽ cuộn cảm bị cháy rồi.”
Mỏ trưởng Trương càng vững tin hơn, lập tức vẫy tay, liền có ngay một đống phụ kiện được đưa đến, nào là dây điện, bộ cảm, ốc vít đều đủ cả.
“Hỳ hỳ, cháu cũng không biết nên dùng loại nào, chú bảo họ mang cả những phụ kiện đang cất trong kho đến đây đi.”
Thế này đỡ mất thời gian, nếu không cứ chạy đi chạy lại, tốn thời gian lắm. Không ngờ ông trưởng mỏ này cũng nhanh nhẹn lắm, là một tay lão luyện. Thảo nào trẻ như vậy mà đã được đề đạt lên làm mỏ trưởng.
“Được, vậy chúng ta bắt đầu thôi. Tam Mao, chú tắt điện nguồn trước đi đã.”
Tôi chẳng nhường nhịn ai, như một ông thầy thực thụ vậy.
Vì mỏ trưởng Trương khen không ngớt lời, nên Tam Mao cũng không có gì xấu hổ khi phải nghe theo lệnh của một đứa trẻ kém hơn mình mười mấy tuổi, rất nghe lời liền đi cắt điện nguồn.
“Kiện Quân, tuốc-nơ-vít….chính là cái mở ấy ấy, mang đến đây…ừ, đây, đây, vặn đi nào.”
Kiện Quân cũng lật đà lật đật, ra sức vặn ốc.
Nếu nói về ông thầy nhỏ là tôi, quyền lực vẫn còn chưa đủ. Nhưng mỏ trưởng Trương đứng ngay bên cạnh, ai dám không ra sức làm?
“Tam Mao, chú vặn ốc bên này, động tác nhanh nhẹn lên…”
Mỏ trưởng Trương chẳng cười được nữa, lắc lắc đầu.
Tên tiểu tử này, đúng là có khí chất của người làm thầy.
Mỏ trưởng Trương là người đứng đầu của mỏ bảy một, tôi không biết ông có quen cha hay không, có lẽ cũng chỉ nghe thấy công nhân trong khu khai thác số ba nhắc đến tên cha, hai người chưa gặp nhau bao giờ. Nhưng nghe giọng ông ta, có lẽ cũng ở gần xã Phong Lâm. Có khi lại quen cha không biết chừng. Ngôn ngữ địa phương của huyện Hướng Dương cực kỳ phức tạp, mỗi xã đều có một tiếng khác nhau, thậm chí mỗi thôn đều có hơi chút không giống nhau, đúng là “Thập lý bất đồng âm” (trong vòng mười dặm mà tiếng nói đã khác nhau)
Vỏ ngoài của chiếc máy đã được mở ra, quả nhiên không ngoài những gì tôi dự liệu, cuộn cảm vẫn chưa cháy, chỉ cháy ổ trục. Nguyên nhân là đinh tán cố định đã bị long ra, mô tơ rung đến khủng khiếp, dẫn đến ổ trục bị mài mòn, lâu dần, thành rơi ra.
Tôi thở phào một tiếng, nghĩ lại phần thưởng của mỏ trưởng Trương. Kiếm được “hai bình rượu một điếu thuốc và hai cân thịt” kia cũng đâu khó lắm. Cha thân là cán bộ nhà nước, có lẽ nhận chút quà mọn cũng chẳng phải suy nghĩ gì, nên tôi cũng không nghi kỵ lắm.
“Mỏ trưởng Trương, không có vấn đề gì lớn đâu, chú yên tâm đi, nhiều lắm cũng chỉ mất một tiếng là ok ngay”
Không để ý, bỗng lộ ra một từ mà mãi đến những năm chín mươi mới bắt đầu lưu hành, “ok”! May mà mỏ trưởng Trương là lãnh đạo, về ngôn ngữ không nhạy cảm lắm, nhưng mà lại nghe hiểu, nên lập tức tỏ vẻ mừng rỡ lắm.
“Tốt quá rồi tốt quá rồi, vậy thì có thể sửa trước khi lãnh đạo huyện đến rồi….”
Một tràng còi nổi lên, mặt mỏ trưởng Trương bỗng biến sắc.
“Mỏ trưởng Trương, mỏ trưởng Trương, lãnh đạo cục khoáng vụ và lãnh đạo huyện đến rồi….”
Một người con gái chạc ba mươi tuổi thở gấp chạy đến báo cáo.
“Oái, sao lại nhanh thế được?”
Mỏ trưởng Trương dẫm dẫm chân (ông có thói quen dẫm dẫm chân này, mong rằng người sống ở dưới tầng ông không bị mất ngủ về nó), quay người liền chạy ra ngoài, không quên dặn với lại một câu.
“Liễu sư phụ bé, cháu làm ơn sửa nhanh lên dùm chú…chú cho cháu thêm một cân bánh nữa….”
Thuốc, rượu và thịt đều là cho chả cả, kết quả người làm việc lại là đứa con nít như tôi. Một cân bánh này, nhất định là dành cho tôi rồi. Đây gọi là “dụ chi dĩ lợi” (dựa vào lợi mà làm mê hoặc người khác). Mỏ trưởng Trương làm việc thật là kiên quyết, rất quyết đoán, tiền đồ nhất định sẽ rất rộng mở. Nhân vật như thế này, đáng làm quen.
Đổi trục bi rất mất thời gian. Trục bi của mô tơ vốn rất dầu mỡ, kiếp trước đã làm nghề này hơn mười năm, nhưng vẫn không yêu được nó. Hơn nữa mỏ than lại rất bẩn, càng không muốn tự tay mình động vào. Dù sao có hai người giúp vệc ở đây cũng tốt, cũng không cần lo lắng phải chia rượu thịt cho bọn họ, cứ để cho họ đi làm thôi, tôi chỉ phụ trách chỉ tay năm ngón là được rồi.
Nhưng mấy phút sau, tôi mới biết suy nghĩ ấy là sai rồi, thay trục bi không phải là việc gì khó, nhưng với những người chưa quen, thì nhất định không làm được. Cái trục bi đầy dẫu mơ ấy như con cá chạch trong tay Tam Mao và Kiện Quân, không làm thế nào mà giữ vững được. Làm toát cả mồ hôi, mà vẫn chẳng thấy tiến triển gì.
Thấy hai người họ làm luống ca luống cuống, tôi thấy thật nực cười.
“Được rồi được rồi, hai người nghỉ ngơi chút đi, cháu tự làm.”
Dù sao mỏ trưởng Trương cũng nghiến răng cho thêm một cân bánh, thấy thành ý người ta như vậy mà mình không dốc sức, thật là thất lễ.
Tam Mao và Kiện Quân như được đại xá, vội vàng lui sang một bên.
Chỉ là họ không phục, muốn xem tôi sẽ xử lý thế nào. Lý luận lý thuyết tốt, không có nghĩa là thực hành cũng tốt. Hơn nữa nếu so cái ổ trục với tay tôi, thì quả là chênh lệch, dường như không so được. Cánh tay bắp chân nhỏ của tôi, muốn nắm được nó, có lẽ không dễ dàng gì.
Vừa nắm ổ trục trên tay, tôi đã cảm thấy không thoải mái. Nếu như là ở kiếp trước, thì việc này không đáng là gì. Hôm nay thì lại khác. May mà không đến mức phải vòng cả tay ra ôm lấy.
“Tiểu Trương, đây là sao, mô tơ hỏng rồi sao lại không gọi người đến sửa? Thế này làm lỡ việc thì sao?”
Một giọng đàn ông nghiêm nghị phê bình mỏ trưởng Trương.
Tôi đang bận, không làm cách nào quay đầu lại xem được, có lẽ là ông lãnh đạo nào đó của mỏ trưởng Trương, thấy mất mặt trước lãnh đạo trong tỉnh.
“Xin lỗi xin lỗi, cục trưởng Thiệu, là chúng tôi làm không tốt…”
Mỏ trưởng Trương xin lỗi một tràng trước rồi mới lý nhí giải thích.
“Cái động cơ này tự nhiên giở chứng, chúng tôi đang sửa, sẽ xong nhanh thôi, rồi lại tiếp tục sản xuất.”
“Ừm, phải sửa ngay…Ý, trong phòng máy sao lại có đứa trẻ con đang chơi thế kia? Tiểu Trương, cậu thế này là thế nào? Các cậu chẳng để ý gì đến an toàn sản xuất cả!”
Cục trưởng Thiệu có phần tức giận lắm.
Nơi quan trọng thế này, lúc quan trọng thế này, tự nhiên lại bị lãnh đạo tỉnh nhìn thấy cảnh như thế, dung là không còn gì để nói. Nếu không phải là do hãnh diện của lãnh đạo tỉnh, thì có lẽ đã nổi trận lôi đình rồi.
“Đây là….Cục trưởng Thiệu, đứa bé này không phải đang chơi, mà là…..đang giúp chúng tôi sửa máy móc…..”
“Cái gì?”
Lúc ấy tôi đang lắp bộ trục bi lên, không nhìn thấy nét mặt của cục trưởng Thiệu, có lẽ cũng chẳng đẹp đẽ gì.”
“Anh đang đùa cợt gì thế hả? gọi một đứa trẻ con đến sửa máy? Thợ sửa trong mỏ của anh đâu? Đi đâu rồi?”
Cục trưởng Thiệu không chịu được nữa rồi, mắt long lên hỏi.
“Ông Thiệu, đừng giận đùng đùng như vậy chứ, ông làm đồng chí Tiểu Trương sợ chết khiếp rồi kìa, ha ha….Tiểu Trương, anh nói cho chúng tôi nghe, rốt cuộc đang xảy ra chuyện gì?”
Người nói câu vừa nãy nhất định là lãnh đạo tỉnh, nói chuyện không dịu dàng mà cũng không gay gắt, nhưng lại nghiêm nghị, làm cho người ta phải kính phục.
“Chủ nhiệm Liêu, là, là thế này…..mỏ chỉ có một nhân công sửa chữa, nhưng vừa đúng lúc anh ấy xin nghỉ việc về quê….Quê anh ta ở mãi huyện Uy Trữ, cách đây quá xa, ba trăm dặm. Chúng tôi đáng lẽ ra muốn mời Thầy giáo Liễu ở Liễu Gia Sơn đến sửa, ông ta là người chuyên nghiệp, nhưng không ngờ ông ấy không ở nhà. Đứa bé này là con trai của Liễu Tấn Tài, nói là đã theo cha học sửa chữa máy, dũng cảm đến đây….”
Tôi có thể tưởng tượng ra cảnh mỏ trưởng Trương vừa giải thích vừa lau mồ hôi.
“Liễu Tấn Tài?”
Chủ nhiệm Liêu hỏi lại lần nữa.
“Đúng vậy đúng vậy, chính là Liễu Tấn Tài ở xã Hồng Kỳ đó, ông ấy trước là cản bộ kỹ thuật chuyên ngành sửa chữa…”
“Anh bị làm sao à. Một đứa trẻ con, biết gì cơ chứ? Nhìn bộ dạng của nó, chắc cũng chỉ mới lớp một thôi đúng không, sửa được máy móc? Tiểu Trương, tôi thấy anh đúng là hồ đồ rồi.”
Cục trưởng Thiệu càng tức giận hơn, người này hôm nay đúng là mất mặt thật rồi.
“Lúc này tôi đã lắp xong ổ trục, lau dầu dính đầy trên tay, đứng dậy, nói với Tam Mao và Kiện Quân: “Vừa nãy hai người tháo ra thế nào thì bây giờ lắp vào như thế, sau đó lắp hoàn chỉnh vỏ vào, tán ốc cho cẩn thận, cuối cùng cho chạy điện nguồn là được rồi.”
Sau đó tôi quay người lạnh lùng nói: “Có tài không phân biệt tuổi tác, chẳng ai quy định một đứa trẻ lớp một không sửa được máy móc.”
Một ông béo lùn trạc hơn năm mươi tuổi, có lẽ là cục trưởng Thiệu. bên cạnh ông ta là một người trung niên cũng tầm ấy tuổi, mặc một bộ quần áo Trung Sơn màu tro đen, mặt hình chữ điền, người cỡ trung bình, đeo một chiếc kính gọng đen, bị một đám người đưa vào vị trí trung tâm. Không còn nghi ngờ gì nữa, ông ta chính là lãnh đạo tỉnh-chủ nhiệm Liêu.
Kỳ lạ là ở chỗ, không thấy Vương Bổn Thanh và Thôi Tú Hòa đâu cả.
Nghe nói lãnh đạo tỉnh đến kiểm tra, dù là thị sát mỏ than, nhưng lãnh đạo huyện Hướng Dương cũng nên đến chứ. Đây là nguyên tắc cơ bản trên chốn quan trường. Cách giải thích duy nhất là chủ nhiệm Liêu trực tiếp đến thị sát cục khoáng vụ, sau đó tiếp tục đến mỏ bảy một, không thông báo đến cán bộ lãnh đạo các địa phương.
“Hà hà, đúng tuổi nhỏ trí cao. Anh bạn nhỏ, khẩu khí cũng không nhỏ nhỉ!”
“Cậu bé, đây là chủ nhiệm Liêu, lãnh đạo tỉnh.”
Một người trông như thư ký đứng bên cạnh chủ nhiệm Liêu vội vàng nhắc nhở tôi, sợ tôi tuổi nhỏ, không biết trời cao đất dày, nói năng linh tinh lại đắc tội với lãnh đạo.
Cũng chính do tôi biết rõ chủ nhiệm Liễu là chức quan gì, nếu đổi vào vị trí một đứa nhóc tì khác, thì sao biết được những chuyện này? Đương nhiên rồi, khắp huyện Hướng Dương cũng không tìm thấy được một đứa trẻ tám tuổi nào khác biết sửa máy móc.
“Chào chủ nhiệm Liêu! Cháu là Liễu Tuấn, là con trai của phó chủ nhiệm xã Hồng Kỹ-Liễu Tấn Tài.”
Tôi cung kính chào một tiếng. Đây cũng là cố tình làm bộ thôi, làm ở xưởng Đài Loan bao nhiêu năm, tạo thành thói quen phải cung kính. Gặp người lớn tuổi hơn mình, dù là ai đi chăng nữa, cũng phải chào hỏi đàng hoàng.
“ha ha ha, tốt lắm, cháu đúng là con trai của Liễu Tấn Tài?”
“Đương nhiên là thật. Có gì phải giả mạo cơ chứ? Chỉ thấy người ta tranh làm ông người khác, chứ chưa thấy ai tranh làm con người khác bao giờ”
Vừa dứt lời, tất cả mọi người đều kinh ngạc. Không ngờ một đứa trẻ mới tám tuổi, lại mồm miệng nhanh nhảu đến thế.
“chủ nhiệm Liêu quen cha cháu sao?”
“Hà hà, cha cháu bây giờ là người nổi tiếng trên tỉnh N của chúng ta, những người biết đến cha cháu không ít. Còn nói về quen biết, còn chưa gặp mặt cơ.”
Tôi gật đầu.
“Cũng đúng, lãnh đạo lớn như bác, làm sao cha cháu lại gặp được?”
Chủ nhiệm Liễu vẫn hi ha cười, trong ánh mắt sau lớp kính lộ ra vẻ hiếu kỳ. Có thể thấy đứa trẻ là tôi làm ông bất ngờ lắm.
“Cậu bé, cậu sửa xong chiếc máy này rồi thật ư?”
“Vâng, sửa xong rồi. Đinh tán trên máy bị long ra, lúc vận chuyển va chạm quá mạnh, nên trục bi bị tổn hại không ít, lâu dần, thành bị cháy hỏng. Bây giờ thay cái mới vào rồi, ngay lập tức có thể tiếp tục vận hành rồi.”
Chỉ nghe “đùng” một tiếng, Tam Mao đóng cầu dao, chiếc máy rung lên một chút, rồi ngay lập tức chạy rầm rầm.
