Q.1 - Chương 517: Luồng khí lạnh

7 giờ chiều, khi Karina đang trên đường lái xe đưa An Tại Đào từ nhà hàng cơm Tây Robert chạy về đại sứ quán Trung Quốc, Ủy ban điều tra của Viện kiểm sát Moskva đột nhiên chọn lựa biện pháp cưỡng chế đối với chợ Ismir, niêm phong số công-te-nơ hàng hóa ước chừng hàng vạn tấn, tổng giá trị hàng trăm triệu đô la, trong đó, phần lớn là hàng hóa của thương nhân Hoa Kiều, liên quan tới mấy chục nghìn thương nhân Hoa Kiều đang buôn bán với các nước vùng Trung Á.

Tuy rằng mới đây, trong nước tạm ngừng xuất hàng, nhưng do hàng hóa đã được tích lũy trong một thời giandài, lượng hàng tồn trữ của thương nhân Hoa Kiều ở chợ Ismir Moskva còn rất lớn.

Gần như là cùng lúc đó, cảnh sát Moskva tiến hành lục soát biệt thự củaông trùm kinh doanh Ismailov, với ý định bắt giữ Ismailov nhưng y rất tinh nhạy, bản thân y vừa có hộ chiếu châu Âu, lại có hai quốc tịch, đã sớm trốn mất.

Ngày hôm trước Ủy ban điều tra của Viện kiểm sát điều tra đã trình thư kiến nghị lên Thị trưởng Jimokefu của Moskva, xin áp dụng biện pháp tiêu hủy hàng giả, hàng nhái và hàng lậu, trong vòng ba ngày, đưa ra kết quả xử lý.

Thư kiến nghị chỉ ra, ngày 20 tháng 10 điều tra các vụ buôn lậu trên thị trường vào lúc “thịnh vượng” nhất, các tập đoàn công ty tích trữ và vận chuyển rất nhiều hàng hóa có hại cho sức khỏe con người, và có nhiều thương nhân nước ngoài có thân phận không hợp pháp. Nhà cầm quyền và ngành chủ quản thị trường Moskva quản lý không chặt chẽ, không quy hoạch, đăng ký và kiểm tra đối với việc xây dựng và tình trạng vệ sinh trên thị trường.

Về phía Đại sứ quán, sáng nay mới biết tin địa phương sắp triển khai hành động đối với chợ Ismir. Tạ Á Trữ chấn động, lập tức chuẩn bị triệu tập cuộc họp khẩn của các nhân viên liên quan của Đại sứ quán để bàn biện pháp đối phó. Đối với tình thế khẩn trương này, ít nhất phải báo cho các thương nhân Hoa Kiều biết để họ nhanh chóng chuyển hàng hóa đi, khỏi bị tổn thất nặng.

Không ai ngờ, chính quyền nước này hành động nhanh như vậy. Đại sứ quán còn chưa kịp triển khai hành động, họ đã ra tay. Khi An Tại Đào đến phòng họp của Đại sứ quán ở lầu ba, Tạ Á Trữ nhận được tin chợ Ismir tạm ngừng xuất nhập hàng hóa vô thời hạn.

Tạ Á Trữ mở radio, đài phát thanh Moskva đang truyền tin trực tiếp cuộc họp báo đưa tin về chiến dịch hành động lần này.

Chủ tịch quận Nicholas Berdyaev Tikheyev ở khu phía đông Moskva lập tức tuyên bố về việc tạm thời đóng cửa chợ công-te-nơ Ismir, ông ta nói, gần đây nhà chức trách nhận được khiếu nại của người tiêu dùng về những hàng hóa không đạt yêu cầu về an toàn cho sức khỏe cho họ, cho nên nhà chức trách phải ra lệnh tạm thời đóng cửa chợ này. Ông ta cũng cho biết, chưa biết khi nào chợ mới trở lại buôn bán như cũ. Chỉ đợi sau khi các ngành hữu quan điều tra rõ ràng, và được cho phép, chợ mới có thể mở lại.

Cảnh sát tham gia giám sát việc chấp hành mệnh lệnh tạm ngừng kinh doanh, tuyến đường xe buýt đến chợ đã bị tạm ngừng hoạt động.

Tạ Á Trữ tắt ra-đi-ô, vẻ mặt của các quan chức trung và cao cấp của Đại sứ quán đều ngưng trọng, hết sức căng thẳng.

Nhiều năm qua, các ngành chủ quản của quốc gia này đều “mở một con mắt, nhắm một con mắt” đối với chuyện chạy thủ tục hải quan. Có chỉnh đốn thì cũng không nhất quán, lúc xiết chặt, lúc buông lỏng. Chạy thủ tục hải quan gần như là con đường duy nhất để nhập khẩu hàng hóa, cũng được các thương nhân xem là một trong các thủ đoạn bất đắc dĩ để chiếm lĩnh thị trường. Trên thực tế, chính quyền ở đây cũng hiểu rất rõ về việc chạy thủ tục hải quan này, xem đó là tệ nạn, nhưng nhất thời lại chưa thể hạ quyết tâm làm đến cùng.

Nguyên nhân của việc này rất phức tạp, các yếu tố liên quan cũng rất nhiều, rất nhiều người địa phương trực tiếp hoặc gián tiếp tham dự việc kinh doanh buôn bán không chính quy. Đột nhiên đóng chặt con đường này sẽ làm cho rất nhiều người thất nghiệp. Vả lại giá cả hàng hóa nhập theo con đường “chạy thủ tục hải quan” tương đối thấp. Một khi bị ngăn chặn, kết quả sẽ là giá cả tăng lên, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người dân bình thường.

Đồng thời, “chạy thủ tục hải quan” đã hình thành một tập đoàn lợi ích rắc rối và khó tháo gỡ. Tập đoàn lợi ích này rất có thế lực, dẹp bỏ việc chạy thủ tục hải quan, đồng nghĩa với việc chặt đứt con đường tài lộ của họ. Bởi vậy, họ phải sử dụng tất cả thế lực trong tay để kéo dài công cuộc kinh doanh không chính quy của mình. Cho nên, trên thực tế, những năm gần đây, việc tấn công vào tệ nạn chạy thủ tục hải quan đều đã hình thành một quy luật: trước xiết chặt, sau buông lỏng, sau đó lại xiết chặt, cứ như thế thành một cái vòng lẩn quẩn.

Nhưng năm nay thì dường như khác hẳn. Bất chấp Trung Quốc mạnh mẽ kháng nghị và điều đình trên cả hai mặt chính trị và ngoại giao, chính quyền địa phương liên tục đưa ra biện pháp mạnh, tuy lấy danh nghĩa là tấn công hàng lậu nhưng thật ra, mục đích là nhắm vào thương nhân Hoa Kiều. Đặc biệt là gần đây, dù lãnh đạo ngoại giao cấp cao của Trung Quốc ra mặt hòa giải, chính quyền sở tại vẫn giữ thái độ cứng rắn và mạnh mẽ, trực tiếp đóng cửa chợ Ismir, kiểm tra và niêm phong hàng hóa, hành động này làm người ta phải kinh ngạc.

Điều này biểu lộ rõ ràng thái độ của họ. Trả đũa, họ đang trả đũa! Đại sứ Tạ Á Trữ và Tham tán thương mại Yến Giá đều quay đầu nhìn An Tại Đào, thầm thở dài. Rất rõ ràng, mọi người đều cho rằng đây là chính quyền Moskva dùng thủ đoạn mạnh mẽ trả đũa Trung Quốc, trả đũa bằng con đường mậu dịch. Với tư thế và thái độ mạnh mẽ của chính quyền Moskva, thủ đoạn này họ có thể làm được.

Ánh mắt mọi người đăm chiêu, không khí trong phòng hội nghị rất nặng nề. An Tại Đào đương nhiên hiểu được đám người Tạ Á Trữ suy nghĩ cái gì, hắn chậm rãi đứng dậy, đi đến cửa sổ.

Gió lạnh thấu xương quất vào mặt, An Tại Đào hít một hơi thật sâu, dường như muốn nuốt dòng khí lạnh này vào cơ thể. Thật lâu sau, hắn nhẹ nhàng đóng cửa sổ, xoay người ngồi xuống.

Tạ Á Trữ thở dài nói:

- Đâu chỉ là hàng trăm triệu đô la Mỹ! Mỗi công-te-nơ trị giá từ mười nghìn đến bốn mươi nghìn đô la Mỹ, lần này thương nhân Hoa Kiều chúng ta tổn thất chưa từng có. Xem ra lần này chính quyền ở đây đã có chuẩn bị kỹ trước khi hành động, muốn đấu tới cùng với chúng ta.

Yến Giá cười khổ:

- Đây rõ ràng là trả thù trắng trợn và cũng rất ác liệt.

- Là trả thù sao? Tôi lại không nghĩ như vậy.

An Tại Đào lấy ra một bao Trung Hoa mang từ trong nước ra, đưa cho Tạ Á Trữ một điếu, rồi hai người hút vài hơi thuốc, Yến Giá không hút. Sau đó An Tại Đào tiếp tục nói:

- Không biết mọi người có chú ý không, chính quyền nơi đây niêm phong chợ Ismir đồng thời ra tay với Ismailov, nhưng Ismailov trốn mất, điều này có ý nghĩa gì? Lọai chuyện như thế này tại quốc gia này không phải là mới mẻ gì. Tôi cho rằng, lúc này hành động của họ phần lớn là do kết quả đấu đá chính trị, mà thương nhân Hoa Kiều chúng ta không chỉ là vật hy sinh mà còn là “con dê thế tội” cho mâu thuẫn quyền lực bên trong các thế lực của chính quyền. Đương nhiên, tấn công buôn lậu cũng là một điều được tính toán trước, nhưng tuyệt đối không phải là nguyên nhân chủ yếu.

An Tại Đào đứng dậy giơ tay lên, trầm giọng nói:

- Bất kỳ quốc gia nào cũng phải đối mặt với vấn đề buôn lậu. Đối với tác hại của buôn lậu, hành động của chính quyền nước này không có gì đáng chê trách, thậm chí có thể thông cảm. Nhưng tôi cho rằng, chợ Ismir sẽ bị đóng cửa không lâu lắm. Đóng cửa thì dễ, nhưng hậu quả lại rất nghiêm trọng. Về vấn đề này, tôi tin chính quyền ở đây biết rõ hơn cả chúng ta.

An Tại Đào khẽ mỉm cười:

- Làm cho mấy chục nghìn người thất nghiệp, khiến Moskva chịu một áp lực rất lớn. Đó là lời cảnh cáo mà chính phủ Trung Quốc đã đưa ra, nhưng chính phủ Moskva đã bỏ qua.

Vấn đề chợ Ismir, bất quá là do quan chức tham nhũng và làm việc kém hiệu quả. Mà dù có trừng trị bọn tham nhũng này thì lại có bọn tham nhũng khác thay thế. Cái gọi là buôn lậu chỉ là một phần của tảng băng. Nếu hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật không làm việc với hiệu quả cao hơn, hơn nữa nếu không thể ngăn chặn hữu hiệu sự tham ô, hối lộ trong giới quan chức, thì đóng cửa một chợ Ismir sẽ có thể mọc ra nhiều chợ Ismir khác. Lúc đó thì một chiến dịch to lớn như vậy, rốt cuộc là chỉ thể hiện một sự “làm dáng” về chính trị mà thôi.

Họ phải đối mặt với thực tế là nếu không có hàng hóa giá rẻ của thương nhân Hoa Kiều, hàng hóa trong siêu thị sẽ đắt hơn hiện tại rất nhiều. Đóng cửa chợ Ismir, có thể tăng thêm khó khăn cho cuộc sống của người dân vốn đã không giàu có gì, ngay cả mua cái bàn chải đánh răng cũng có cảm giác lực bất tòng tâm.

Cho nên tôi cho rằng cấm đoán không được bao lâu, chính quyền sẽ phải chủ động nới lỏng sự quản chế đối với chợ Ismir. Mọi người đừng nghĩ rằng tôi ngồi trong này nói chuyện giật gân. Theo tôi nhận thấy, lương một giáo viên ở đây là 6 rúp một tháng, lương công nhân còn thấp hơn. Chỉ nói về thứ họ mặc trên người thôi, một cái quần do Trung Quốc sản xuất, chỉ có giá nửa rúp, trong khi quần của nơi khác sản xuất giá đến một rúp.

Sự hồi phục của nền kinh tế nước này cần có một quá trình lâu dài, trong quá trình này, trước hết nhà cầm quyền phải bảo đảm cho người dân của mình một cuộc sống cơ bản, có thể mua sắm những sản phẩm tiêu dùng thiết yếu. Chuyện đó không phải là chuyện lãnh đạo cao cấp giận lên là có thể làm theo cảm tính được. Là một quốc gia mà ngay cả vải vóc cũng phải nhập khẩu, nhà xưởng đều cũ kỹ, lạc hậu, trừ khi thương nhân nước này có phép thuật, trong vòng mười năm nữa, may ra họ mới sản xuất được hàng hóa có chất lượng, lại có giá rẻ như hàng Trung Quốc. Đánh buôn lậu là chuyện tốt, nhưng trước khi tấn công buôn lậu cũng phải bảo đảm đời sống căn bản của nhân dân.

An Tại Đào thản nhiên cười:

- Cho nên, chuyện đóng cửa chợ Ismir chỉ là một đòn thăm dò về chính trị. Nếu chúng ta lùi một bước, bọn họ sẽ càng lấn tới, và thương nhân Hoa Kiều sẽ càng tổn thất nặng hơn. Đại sứ Tạ, các vị, tôi cho rằng chúng ta nên lập tức báo cáo tình hình một cách toàn diện và chi tiết cho lãnh đạo trong nước, từ đó mới có thể giúp lãnh đạo Quốc vụ viện, Bộ ngoại giao và Bộ thương mại đưa ra quyết sách một cách khoa học.

Nghe xong An Tại Đào phân tích tình hình một cách toàn diện, mọi người đều giật mình kinh ngạc. Họ thật không ngờ, không lâu sau khi đến Moskva, An Tại Đào lại có thể nắm bắt tình hình rõ ràng và lý giải một cách sâu sắc như vậy, thật sự là rất không đơn giản.

“Chưa đến ba mươi tuổi, đã là cán bộ cấp Phó giám đốc Sở, quả nhiên là không đơn giản!” Yến Giá âm thầm suy nghĩ, chăm chú nhìn An Tại Đào một lúc, nhưng không nói gì thêm. Tạ Á Trữ trầm ngâm một lát, đang định nói gì đó, đột nhiên thấy Tần Thành Lượng vội vàng đi vào, vẻ mặt hết sức khó coi, đưa cho Tạ Á Trữ một tờ điện báo.

Xem xong, Tạ Á Trữ không kìm nổi phẫn nộ, mắng một câu, rồi trầm giọng nói:

- Các đồng chí, tình thế hiện nay càng thêm gay go rồi.

An Tại Đào và Yến Giá nhìn nhau, trao đổi một ánh mắt lo lắng, gần như đồng thời mở miệng hỏi:

- Lại xảy ra chuyện ư?

Tạ Á Trữ cắn chặt răng:

- Khu trồng rau của nông dân Hoa Kiều ta đã bị dọn sạch rồi!

Mọi người hít vào một hơi không khí.

Ở đây không chỉ có thương nhân Hoa Kiều ra sức kinh doanh, còn có rất nhiều nông dân trồng rau người Hoa cần cù siêng năng trồng trọt. Nhưng bây giờ, họ cùng chung số phận với thương nhân Hoa Kiều, cũng không tránh khỏi bị “cướp sạch”!

Sáng hôm qua, rất nhiều nông trại do người Hoa vất vả xây dựng, đã bị chính quyền địa phương cho máy ủi san bằng với lý do “Giấy chứng nhận không đầy đủ và không phù hợp với quy định”…

- Thật không ra cái quái gì!

Yến Giá căm giận khoát tay:

- Mấy năm nay, nếu không phải nhờ vào hàng tiêu dùng có chất lượng và giá rẻ của chúng ta, thật không biết là mức sống của người dân nước này sẽ ra sao? Từ đồ điện gia dụng đến quần áo, giầy dép, từ rau quả cho đến xây dựng nhà ở, còn không phải là do thương nhân Hoa Kiều cung cấp sao?

Đừng thấy họ có thể chế tạo vệ tinh, tên lửa đạn đạo, khoa học và kỹ thuật quân sự rất phát triển, ngay cả kỹ thuật trồng rau quả cũng không hoàn thiện, cách trồng khoai tây của họ là đem toàn bộ khoai tây vùi xuống đất rồi để mặc cho nó tự mọc, nói ví dụ như khu Xa Lý Nhã Địa đi, trước khi có người Hoa chúng ta mở nông trại trồng rau, giá rau quả ở đây đắt phát sợ!. Chúng ta còn vì bọn họ gây trồng, xây dựng nên một thị trường hết sức to lớn, dạy cho bọn họ rất nhiều kỹ thuật trồng trọt có tính thực dụng trong nông nghiệp, mà bây giờ bọn họ báo đáp lại chúng ta bằng một câu làm ăn phi pháp, sau đó không không chút nương tay tịch thu hay phạt tiền!

Khu trồng rau Xa lý Nhã Địa là công trình do Yến giá giới thiệu, dân trồng rau nơi đó có nhiều người đến từ thành phố Tân Hải tỉnh và huyện Cao Lãm tỉnh Đông Sơn. Cho nên vừa nghe tin tức này, Yến Giá rất phẫn nộ và bất mãn. Tuy nhiên, lời của y hơi cực đoan, mọi người cũng không ai trả lời y.

An Tại Đào cũng không nói gì, đối phương hành động cứng rắn, mạnh mẽ như thế, làm hắn cũng cảm thấy hơi bất ngờ.

Tạ Á Trữ thở dài:

- Chánh văn phòng An, mấy người chúng ta phải phân công công tác. Chánh văn phòng An,cậu lập tức liên hệ với trong nước, còn tôi lập tức tới can thiệp hành động của họ. Mọi người nhớ kỹ, trước khi trong nước có thái độ rõ ràng, người của Đại sứ quán chúng ta từ lời nói đến cử chỉ đều phải cẩn thận một chút.

- Vâng.

Mọi người đáp ứng, vẻ mặt căng thẳng.

Một luồng không khí lạnh lẽo bao trùm lên bầu trời chính trị hai nước lớn.

Hành động mạnh mẽ của Moskva khiến trong nước phản ứng quyết liệt. Không chỉ có giới doanh nhân kiên quyết kháng nghị, dư luận của người dân cũng đều ồn ào hẳn lên. Sự khiêu khích của chính quyền Moskva đã khơi dậy sự bất mãn của hàng tỉ người dân Trung Quốc.

Đương nhiên, chuyện này đúng sai tùy vào lập trường của hai phía. Đối với nhân dân Trung Quốc, Moskva nhiều lần tịch thu hàng hóa của thương nhân Hoa Kiều, gây tổn thất lớn cho thương nhân Hoa Kiều và các xí nghiệp TrungQuốc; nhưng nếu đứng ở lập trường của Moskva, chuyện chạy thủ tục hải quan, buôn lậu hàng hóa khiến họ bị thất thu lượng thuế rất lớn, đương nhiên là họ phải tấn công vào hàng lậu.

Mà trên thực tế, sau khi hai bên cùng giao lưu buôn bán quốc tế, chính quyền Moskva nhiều lần ra tay ngấm ngầm đối với thương nhân Hoa Kiều, cũng có một phần lỗi của thương nhân Hoa Kiều, chảng hạn như buôn bán thiếu sự thành tín, thờ ơ với quy tắc, quy định, thích cạnh tranh không lành mạnh, v.v… Đó là nguyên nhân chủ yếu làm thương nhân Hoa Kiều ở đây thất bại.

Đây là thực tế không thể lảng tránh. Có thể nói, muốn rèn sắt, bản thân cần phải cứng rắn, nếu không giải quyết được vấn đề tự thân của thương nhân Hoa Kiều, chỉ sợ khó thoát khỏi tình cảnh bị chèn ép, gây khó khăn.

Ngày 6, người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc Vũ Cương trịnh trọng tuyên bố: “Trung Quốc và chính quyền Moskva duy trì và phát triển giao thương giữa hai nước trên cơ sở đôi bên đều có lợi. Về phần những tồn tại trong quá trình giao thương giữa hai nước, như vấn đề “chạy thủ tục hải quan” là một vấn đề còn rơi rớt lại của lịch sử, chúng tôi chủ trương giải quyết thích đáng trên tinh thần hữu nghị và tương trợ lẫn nhau. Chúng tôi cũng mạnh mẽ yêu cầu các công dân Trung Quốc tiến hành hoạt động kinh doanh sản xuất ở Moskva tuân thủ quy định và luật pháp của nước sở tại, thúc đẩy quan hệ và sự hợp tác tốt đẹp với địa phương. Chính phủ Trung Quốc cũng sẽ tiếp tục bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và xí nghiệp Trung Quốc ở Moskva.

Cùng ngày, Vụ trưởng vụ các vấn đề thương mại với châu Âu đã tuyên bố ở cuộc họp báo, hy vọng các ngành hữu quan của Moskva thực thi pháp luật một cách công bằng, xuất phát từ việc gìn giữ quan hệ hữu hảo giữa hai nước mà xử lý hàng hóa bị niêm phong, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thương nhân và doanh nghiệp Hoa Kiều.

Buổi chiều cùng ngày, Thứ trưởng Bộ ngoại giao Chương Long khẩn cấp mời đại sứCát Lợi Khoa Phu của Moskva, bày tỏ sự quan tâm cao độ của chính phủ Trung Quốc đối với sự kiện này. Cũng trong buổi chiều cùng ngày, Thứ trưởng Bộ thương mại Lâm Hổ Thành khẩn cấp triệu kiến Tham tán Mông Lực Khắc Tư Cơ, mạnh mẽ kháng nghị việc Moskva đóng cửa chợ Ismir, kiểm tra và ngăn cấm số lượng lớn hàng hóa của thương nhân Hoa Kiều, yêu cầu Moskva căn cứ theo các quy tắc buôn bán quốc tế, cho phép thương nhân Hoa Kiều nhận lại hàng hóa.

Thái độ của chính phủ Trung Quốc về vụ đóng cửa chợ Ismir, cũng được nhiều người dân Moskva hưởng ứng. Dù sao vấn đề này đụng chạm tới công việc mưu sinh của mấy chục nghìn người dân địa phương, cũng như ảnh hưởng tới giá cả hàng hóa trên thị trường sau này, chính quyền Moskva không thể không quan tâm.

Cùng với những bài báo kháng nghị và phẫn nộ trên các cơ quan truyền thông Trung Quốc, truyền thông nước này càng chú ý đến những yếu tố sâu xa đã dẫn đến sự kiện này. Ngòi nổ của vụ này, giới truyền thông Moskva cho rằng là do ông chủ của chợ này, Ismailov đã chọc giận giới lãnh đạo cao cấp. Bởi vì tháng trước y đã dùng tiền kiếm được, tới một nước châu Âu mở một khách sạn hết sức sang trọng, cũng trong buổi lễ khai trương bỏ ra một số tiền rất lớn mời các diễn viên nổi tiếng của Hollywood, bao gồm cả Richard Gere và Sharon Stone, tới giúp vui. Thậm chí trong buổi vũ hội, còn tung hàng nắm đô la lên để mua vui! Chương trình ủng hộ thương hiệu Việt của Tàng Thư Viện: