Một ngày, Trần Khắc Chung cho gọi Đăng Phong vào thư phòng của ông rồi nói :
" Săp tới ta cần con đi Ngọc Ma Châu một chuyến, việc ở cấm cung ta sẽ xử lý ổn thỏa, dạy dỗ các hoàng tử ta cũng đã tiến cử được người khác có thể thay con rồi"
Đăng Phong gật đầu, đang muốn cáo từ thì Khắc Chung lại nói :
" Việc ở Ngọc Ma Châu rất gấp, mà ta cũng chỉ có thể tin tưởng mỗi mình con, nên ngay đêm nay con hãy cùng Đạt Tử Thành đi một chuyến"
Nhìn bóng lưng cô độc của Đăng Phong khuất dần, Trần Khắc Chung thở dài lắc đầu lẩm nhẩm :
" Ta xin lỗi, nhưng ta không thể để con tiếp tục như vậy được, Công chúa sẽ thành hôn với quốc vương Chiêm Thành, điều này không thể thay đổi được, con hãy chịu ủy khuất, ta sẽ đền bù cho con gấp trăm ngàn lần, chỉ cần ta có thể. Ta không thể đứng nhìn cuộc đời con bị hủy hoại dưới đoạn nghiệt duyên này"
Hoàng hôn buồn bã. Huyền Trân đứng một mình dưới tán cây rộng lớn, lặng lẽ nhìn những chiếc lá rơi rụng. Chiếc lá kia cô đơn, nàng cũng cô đơn. Một thị nữ bước vào nói :
" Công chúa, chúng ta về thôi, giảng võ quan sợ rằng sẽ không đến"
Huyền Trân gật đầu, lướt nhìn căn nhà kia, lướt nhìn gốc cây nọ, như có thể mơ hồ thấy một người. Nhưng đã mấy lần người nàng đợi không tới.
Diên Hồng Điện !
Anh Tông hoàng đế uy nghiêm cửu ngũ ngồi ngay ngắn trên ngai vàng, cất tiếng hỏi :
" Sứ đoàn của Chiêm Thành đã mang của hồi môn tới để cầu thân Huyền Trân em gái trẫm, các khanh nghĩ sao ?"
Văn võ bá quan liền xôn xao nghị luận, Văn Túc Vương Đạo Tái bước ra nói :
" Bệ hạ, việc hứa gả công chúa Huyền Trân là do đích thân thánh hoàng thực hiện, ắt phải có cái lý của ngài, chúng ta cứ nên thuận theo việc này thì hơn"
Một viên quan khác lại nói :
" Bệ hạ, theo vi thần được biết thì văn hóa Chiêm Thành rất khác với Đại Việt chúng ta, vua Chế Mân cũng tuổi đã già, nghe đâu khi vua chết thì sẽ hỏa táng toàn bộ phi tần hoàng hậu theo, thần nghĩ không nên thuận, với lại, dân chúng đối với việc này cũng không đồng tình, thần sợ sẽ gây mất lòng dân"
Anh Tông nhíu mày hỏi :
" Khanh nói rõ thử xem"
Viên quan nọ cung kính nói :
" Vi thần trong mấy lần đi thị sát gần đây đã chính tai nghe dân chúng nhiều vùng truyền tai nhau một câu thơ như sau : “Tiếc thay cây quế giữa rừng, Để cho thằng Mán thằng Mường nó leo” ! "
Anh Tông nói :
" Còn có chuyện này nữa sao?"
Hưng Nhượng Vương Quốc Tảng cũng bước ra nói :
" Vi thần cũng nghĩ rằng không nên thuận, chúng ta cứ nên lấy cớ từ chối thì hơn. Chiêm Thành quân sự không bằng Đại Việt ta, kinh tế yếu kém hơn Đại Việt ta, cái chốn đất cằn sỏi đá toàn gió và cát kia vốn không thể là uy hiếp, chúng ta thật không cần hi sinh Huyền Trân công chúa như vậy"
Hưng Nhượng Vương vừa nói xong thì Đại Hành Khiển Trần Khắc Chung bước ra nói :
" Các vị suy nghĩ không sai, nhưng nếu chúng ta từ chối thì sẽ như thế nào ? thứ nhất là thái thượng hoàng không còn thể diện, thứ hai là tạo ra hiềm khích giữa hai nước. Các vị nên nhớ kẻ thù cực mạnh của chúng ta là quân Nguyên - Mông vẫn lăm le bờ cõi hàng ngày, nếu Chiêm Thành gây bất lợi thì Đại Việt ta sẽ hai bề thụ địch. Bệ hạ, thần nghĩ chúng ta không nên bàn tới chuyện thuận hau không thuận, mà bàn bạc thế nào để trong cuộc hôn nhân này chúng ta có lợi nhất"
Anh Tông suy nghĩ một lúc rồi gật đầu nói :
" Đại Hành Khiển nói rất có lý, trẫm cũng đành đau lòng mà hi sinh Huyền Trân em gái trẫm vô cùng thương yêu này. Đại Hành Khiển nói xem như thế nào mới có lợi nhất ?"
Trần Khắc Chung nói :
" Theo thần nghĩ trước tiên bệ hạ cứ trì hoãn, không từ chối nhưng cũng không vội đồng ý, để xem thành ý của bên Chiêm Thành như thế nào. Nếu cái giá họ có thể bỏ ra đủ lớn lúc ấy chúng ta mới xem xét tiếp"
Anh Tông vỗ ngai vàng nói :
" Tốt, cứ chuẩn theo lời Đại Hành Khiển đi"
Một đoạn đường lát đá rộng lớn trong cấm cung, có một đoàn chừng năm sáu người, ăn mặc y phục vô cùng đặc biệt, rõ ràng không phải người Đại Việt. Một người béo lùn đi trước và mấy người còn lại theo sau. Một người cung kính nói với người đi đầu bằng tiếng Chiêm Thành :
" Đại nhân, Anh Tông hoàng đế trì hoãn như vậy e rằng sẽ đưa ra yêu sách gì chăng ?"
Gã béo lùn hừ một tiếng nói :
" Cái gì yêu sách, người Đại Việt thật quá khôn lỏi, nếu trực tiếp đưa ra yêu sách thì còn dễ quay về bẩm báo với quốc vương, nhưng họ chỉ tỏ thái độ vô cùng mập mờ, rõ ràng muốn chúng ta ra giá trước. Nếu cái giá chúng ta bỏ ra không đủ thì họ sẽ nói thành ý chúng ta không có, không coi công chúa Đại Việt vào đâu, nói không chừng còn vì chuyện này mà danh chính ngôn thuận thoái thác hôn sự. Còn nếu chúng ta bỏ ra cái giá quá đắt thì, ôi! đáng sao ?"
Một người nghe vậy thì hỏi lại :
" Vậy bây giờ chúng ta phải làm sao ? chẳng lẽ đem những vàng bạc châu báu đã chuẩn bị sẵn trở về sao ?"
Gã béo thở dài nói :
" Đương nhiên là không thể. Cuộc hôn nhân này có lợi rất lớn đối với Chiêm Thành chúng ra, quốc vương đã đặc biệt căn dặn chỉ có thể thành công chứ không thể thất bại. Trước mắt ta sẽ nói khéo với Anh Tông hoàng đế tạm thời để những thứ hồi môn chuẩn bị sẵn lại đây, sau đó trở về xin chỉ thị của quốc vương"
Một người nói :
" Làm vậy e rằng quốc vương cũng sẽ không vui, chuyến đi sứ chúng ta cũng coi như thất bại"
Gã lùn lại nói :
" Ngươi quên rằng trước khi đi ta đã cho mời đại họa sĩ Chế Nhã sao, ta sẽ xin Anh Tông hoàng đế yết kiến Huyền Trân công chúa, sau đó xin vẽ một bức mang về Chiêm Thành. Nếu vị công chúa này thực sự xinh đẹp như người ta đồn đãi thì quốc vương sẽ tự định lượng, chúng ta ắt sẽ có trọng thưởng"
Năm ngày sau!
Một đại sảnh rộng lớn nằm sâu trong vô vàn kiến trúc của cấm thành, người đứng đầu đoàn sứ giả Chiêm Thành đang cùng một lão già cũng là người Chiêm Thành đứng đó, bên cạnh là một quan thông ngôn Đại Việt. Một thị nữ từ trong bước ra nói :
" Xin nhị vị đại nhân chờ trong chốc lát, công chúa sẽ ra tiếp hai vị ngay !"
Viên Quan thông ngôn dịch lại cho hai người, hai người vội vàng cung kính gật đầu. Một lúc sau, Huyền Trân công chúa từ trong bước ra, nàng bước đi nhẹ nhàng mà làm hai người Chiêm Thành chấn động không thôi, mãi một lúc mới sực tỉnh thi lễ :
" Chúng tiểu thần tham kiến Đại việt Huyền Trân công chúa !"
Huyền Trân mỉm cười vẫy tay ra hiệu hai người đứng dậy rồi nói bằng tiếng Chiêm Thành :
" Hai vị là sứ giả Chiêm Thành, đường xá xa xôi đã khiến hai vị cực nhọc rồi, không biết hai vị gặp ta có chuyện gì ?"
Gã béo lùn khi nghe công chúa nói tiếng Chiêm Thành vô cùng thông thạo, lời nói dễ nghe, dung mạo tuyệt trần thì vui mừng không thôi nói :
" Bẩm công chúa, tiểu thần lần này tới đây muốn phiền công chúa cho tiểu thần vẽ một bức tranh mang về cho quốc vương. Quốc vương tiểu thần ngưỡng mộ danh tiếng công chúa đã lâu mà không thể đích thân đến đây được nên tiếc hận lắm"
