Đầu tiên, tổng quân số Pháp và các lực lượng chiến đấu cho Pháp ở Đại Nam đã lên đến 16200 người. Trong đó 6200 người là lính Pháp, lính Tây Ban Nha và lính đánh thuê Tây Dương mới chiêu mộ từ khắp mọi nơi đổ dồn về cảng Gia Định. 1 vạn quân người Hoa trong đó có đến hơn 4000 người đã từng đi lính hoặc ít nhất đã từng tham gia chiến đấu hoặc phục vụ trong lĩnh vực quân sự của Đại Nam, số còn lại đa phần là những trai tráng khỏe mạnh, tinh thần chiến đấu báo thù của họ cũng vô cùng đáng gờm, quyết tâm của họ là đòi lại những gì mà họ đã mất.
Hậu quả của chính sách phân biệt chủng tộc đầu tiên là Người Hoa trên toàn cõi Nam kì, sau đó đến Người Việt trong những vùng giặc Pháp kiểm soát, sự trả thù tàn khốc của người Hoa đến ghê rợn, theo những gì mà một nhà truyền giáo Tây Phương ghi lại thì đây được coi là một cuộc ăn miếng chả miếng tàn bạo của dân bản địa, những vụ giết người, cưỡng hiếp trong vùng địch chiếm đóng trở lên thảm khốc hơn bao giờ hết, chỉ trong nửa tháng, đã có đến hơn 1000 người bị giết hại và 800 vụ cưỡng hiếp làm nhục, căng thẳng được đẩy lên cao trào khi mà những vụ hãm hiếp giết hại ấy được thi hành một cách vô cùng man rợ. Người Pháp biết rằng để có thể chiến thắng trong trận chiến này họ cần có người Hoa hỗ trợ, cho nên không hề ngăn cản những hành động vô nhân đạo ấy.
Một trong những nỗ lực của Trần Trung và quân triều đình là mở một số cuộc phản công ra vùng ven nhằm tiếp ứng những người dân bỏ trốn khỏi khu vực địch chiếm, thế nhưng không hề đạt được những kết quả khả quan. Bởi quân giặc hiện tại đã quá hùng mạnh, gấp mấy lần quân ta, vũ khí trang bị và cả huấn luyện đều đạt mức vượt trội.
Lần này biết tình hình không thể cứu vãn được nữa, Trần Trung, Tôn Thất Hiệp đành phải liên tấu báo về triều đình mong được gửi tiếp viện.
Triều đình liên tục thiết triều 2 lần thảo luận, sau đó Tự Đức là người ra quyết định, gọi Hồng Đĩnh về thực hiện giải quyết chiến cuộc miền Nam, vậy mới có chuyện Hồng Đĩnh lên thuyền về nước,
Đồng thời bất chấp tất cả can ngăn, thậm chí phản đối gay gắt từ các đại thần, Tự Đức Phong cho Hồng Đĩnh làm Kỉ Vương, cai quản vùng đất vốn có đang kiểm soát ở Hà Tĩnh, đồng Thời với đó là chức Trấn Nam Vương, cai quản lục tỉnh Nam Kì.
Đây được coi là một quyết định vô cùng khó hiểu của Tự Đức, mặc dù đã bị tất cả các đại thần can ngăn nhưng không hề làm lung lay ý chỉ của Tự Đức, Việc phong vương loạn như vậy gần như dã cắt lìa vùng đất lục tỉnh phía Nam và Hà Tĩnh cho Hồng Đĩnh,thậm chí sau này tất cả các chuyên gia sử học cũng gia sức tìm hiểu thâm ý trong đó, nhưng không hề có lời giải, có lẽ, chỉ có chính Tự Đức mới biết được.
Theo như ý kiến của triều thần, việc Hồng Đĩnh vào Nam đồng nghĩa với thu hồi được vùng đất Hà Tĩnh dưới sự kinh doanh của Hồng Đĩnh mà nay được coi là béo bở. Tất cả mọi người còn đang mong đuổi Hồng Đĩnh vào nam để xâu sé nơi này đây, Tự Đức làm vậy chẳng khác nào chặn miếng ăn của các đại thần, không những thế còn vô số thế lực cũng chờ chực được chia một chén canh. Thế cho nên mới có cảnh tượng hàng trăm đại thần đứng trước cổng Ngọ Môn quỳ phản đối chiếu chỉ, mặc dù trong lòng tất cả đều mong mỏi đuổi Hồng Đĩnh vào Nam để chia miếng bánh béo bở Hà Tĩnh thế nhưng ngoài miệng liên tục là những ca từ đường đường chính chính, tấu báo phản đối liên tục như tuyết rơi bay đến cung vua, đủ để chất đầy cả 2 xe, thậm chí có nhiều đại thần còn quỳ dập đầu đến chảy máu trước cổng Ngọ Môn, giặc Pháp đánh Đà Nẵng hay chiếm gần hết 3 tỉnh miền đông Nam Kì cũng không thể khiến các quan phẫn nộ như vậy, thật sự vô cùng khó hiểu.
