Q.10 - Chương 9: 1314

“Chỉ cần mọi người muốn làm, không có gì không làm được.” - Leon Battista Alberti.

Lúc cố sự này bắt đầu là cuối thời trung cổ, như vậy cần phải nói rõ một chút thế giới khi đó rốt cuộc như thế nào.

Nói một cách tổng thể, vào thế kỷ 14 thế giới loài người có thể chia làm ba phần, thế giới đạo Cơ Đốc, thế giới đạo Hồi, thế giới nhà Nho.

Nếu như vào thời đại đó có một người ngoài hành tinh ở trên mặt trăng quan sát Trái Đất, ấn tượng đầu tiên của hắn về thế giới đạo Hồi nhất định sẽ sâu sắc hơn nhiều so với thế giới đạo Cơ Đốc. Hắn sẽ thấy một vùng lãnh thổ rất rộng lớn, hơn nữa đất đai của nó đang không ngừng mở rộng.

Đạo Hồi xuất hiện sớm nhất trên bán đảo Ả Rập, do lãnh tụ tôn giáo Mohammed lần đầu tiên đoàn kết người Ả Rập lại. Có thể rất nhiều độc giả không hiểu rõ lắm về Mohammed, từ một loại ý nghĩa thì ông ta chính là một Jesus phiên bản khác. Ông ta cho rằng mình đã được thần kêu gọi, đi cảnh báo mọi người “ngày tận thế phán xét” cuối cùng sẽ đến, người trung thực có thể được lên thiên đường, kẻ gian ác sẽ bị đày xuống địa ngục. Ông ta yêu cầu các tín đồ thực hiện nghi thức nhất định, tức là “năm công” của Hồi giáo (bao gồm mỗi ngày cầu nguyện, bố thí, giữ chay và đi Mecca hành hương vv). Những nghi thức này và giáo huấn của “kinh Coran” hợp lại với nhau, chẳng những cung cấp một loại tín ngưỡng tôn giáo, hơn nữa còn cung cấp một loại luật lệ xã hội và hệ thống chính trị. Các tín đồ cảm thấy bọn họ đều là anh em có chung sứ mạng, điều này giúp đoàn kết dân tộc Ả Rập khi đó còn rất rời rạc.

Công nguyên năm 632 sau khi Mohammed qua đời, người Ả Rập rời khỏi bán đảo, lại nhanh chóng khuếch trương đến đế quốc Byzantine và vương triều Sassanid ở Trung Đông. Sau đó hướng đông bành trướng đến Trung Quốc, hướng tây đi qua Bắc Phi, tiến vào Tây Ban Nha. Đến năm 750 khi giai đoạn khuếch trương thứ nhất của đạo Hồi kết thúc, trên thế giới đã xuất hiện một đế quốc đạo Hồi to lớn trải dài từ dãy núi Pyrenees đến Ấn Độ, từ Ma Rốc đến Trung Quốc. Từ năm 750 tới 1500, đạo Hồi lại tiến hành giai đoạn khuếch trương thứ hai. Trong thời kỳ này, hướng tây bọn họ tiến vào Trung Âu, hướng bắc xuyên vào Trung Á, hướng đông đi vào Ấn Độ và Đông Nam Á, hướng nam xâm nhập nội địa Châu Phi. Lãnh thổ của thế giới đạo Hồi lại mở rộng gấp đôi, diện tích của nó vượt xa thế giới đạo Cơ Đốc ở đầu tây và thế giới nhà Nho ở đầu đông đại lục Âu Á.

Vào thời kỳ đó, xét về lãnh thổ thì người Ả Rập mới có tư cách gọi đất đai của mình là “thiên hạ” nhất, đương nhiên ta cũng không biết trong ngôn ngữ của bọn họ những từ giống như “thiên hạ” hay không.

Nói đến thiên hạ, lại nói một chút về thế giới nhà Nho. Thế giới nhà Nho cũng không phải ám chỉ Trung Quốc, mà là toàn bộ Đông Á. Trung Quốc là kẻ thống trị, còn Triều Tiên và Nhật Bản bên ngoài xem như phụ thuộc.

Thế giới nhà Nho là một xã hội dùng nông nghiệp làm cơ sở, thuộc loại hình hướng nội, cho nên tốc độ thay đổi rất chậm chạp, hơn nữa bị giới hạn bởi mô hình cơ bản lưu truyền từ xa xưa. Ngoài ra thế giới nhà Nho có một điểm rất khác với hai thế giới còn lại, đó là tính thống nhất.

Những tập đoàn khiến người ta khó hiểu như các loại đoàn thể Cơ đốc giáo Balkan bên trong đế quốc Ottoman, bất hòa tôn giáo như Ấn Độ giáo và Hồi giáo bên trong đế quốc Mughal, những thứ này đều không tồn tại ở Trung Quốc. Sự gắn kết của Trung Quốc cũng không phải là một loại hiện tượng mới, nó đã tồn tại từ giai đoạn đầu của văn minh Trung Quốc mấy ngàn năm trước, vẫn luôn kéo dài xuống. Văn minh Trung Quốc là nền văn minh cổ xưa nhất trên thế giới, chưa từng gián đoạn.

Văn minh Trung Quốc lưu truyền nhiều đời, nguyên nhân chủ yếu nhất là do điều kiện địa lý, sự ngăn cách giữa nó và những văn minh vĩ đại khác của loài người có thể nói là độc nhất. Địa Trung Hải nối liền Lưỡng Hà, Ai Cập, Hy Lạp và La Mã. Ấn Độ Dương khiến Ấn Độ có thể liên kết với Trung Đông, Châu Phi và Đông Nam Á. Nhưng Trung Quốc từ ban đầu đến nay, phần lớn thời gian bốn phía vẫn bị những dãy núi, sa mạc và Thái Bình Dương bao la ngăn cách. Bây giờ xem ra, loại ngăn cách này có lẽ là con dao hai lưỡi.

Cuối cùng nói về thế giới đạo Cơ Đốc ở phương Tây.

Bỏ qua một bên cảm giác tự hào dân tộc không hề có căn cứ, khách quan mà nói cho đến thế kỷ 20, phần lớn người trên tinh cầu này đều cho rằng, chỉ người phương Tây mới có những cải cách hoặc phát hiện mang tính lịch sử, thay đổi cuộc sống của loài người, khai sáng kỷ nguyên mới cho thế giới. Trên thực tế quan điểm này hoàn toàn không có đạo lý, người Hồi giáo và người Trung Quốc cũng sở hữu truyền thống hàng hải vĩ đại, chỉ tới đầu cận đại kết cấu của thế giới mới xảy ra nghịch chuyển và thay đổi.

Giữa thời trung cổ, người Tây Âu vẫn luôn cảm thấy mình bị cô lập ở đầu tây đại lục Âu Á, đồng thời bị uy hiếp. Từ bắc bộ Trung Quốc ngang qua đại lục Âu Á, thẳng đến đại thảo nguyên rộng lớn mênh mông ở lưu vực sông Danube, có một đội quân mạnh nhất trên Trái Đất hiện thời, đó là kẻ du mục xâm lược, bao gồm người Hung Nô, người German, người Avar, người Magyar (Hungary), người Mông Cổ và người Đột Quyết. Khi một đế quốc suy yếu, bọn họ sẽ lợi dụng tính cơ động không gì sánh bằng của mình, thừa cơ thâm nhập vào trung tâm của nền văn minh.

Nhưng tới đầu cận đại, với sự quật khởi của phương Tây sức sống bừng bừng, người phương Tây đã chiếm ưu thế trên kỹ thuật, nhất là về mặt chế tạo vũ khí và thuyền bè, điều này khiến cho người Tây Âu có tính cơ động và ưu thế trên các đại dương, giống như dân du mục trên đại thảo nguyên Âu Á vậy.

Vào thời kỳ biến đổi đó, đế quốc Islam và đế quốc đạo Nho vẫn đóng cửa không giao tiếp, càng ngày càng chậm phát triển. Còn ở Tây Âu, văn hoá phục hưng và cải cách tôn giáo khiến cuộc sống của người Tây Âu biến hóa sâu sắc về nhiều mặt. Một loại văn minh kiểu mới tràn đầy sức sống, không ngừng mở rộng đang dần dần sinh ra, đó là văn minh hiện đại. Bản chất của nó khác với bất kỳ nền văn minh truyền thống dùng nông nghiệp làm cơ sở nào trên tinh cầu này. Loại tiến trình hiện đại hóa này vẫn luôn tăng tốc kéo dài cho đến hôm nay, đồng thời chi phối tiến trình lịch sử của thế giới hiện đại...

Năm 1314, đó cũng là một mùa hè, tại Rome thuộc nước Ý.

Năm nay người Châu Âu cái gì cũng tin, bất kể là huyền huyễn, khoa huyễn, kỳ huyễn, ma huyễn. Ngươi bày một cái bàn để thuyết giáo, nói không chừng có thể lôi kéo một đám tín đồ.

Thượng đế, tà thần, vu thuật, ma pháp, luyện kim thuật, khoa học đen tối, cơ bản thứ gì cũng có người nghiên cứu, đương nhiên những thứ không tốt đẹp thì ngươi không thể công khai.

Con người khi đó, vì để giấc ngủ của mình được an lành, hoàn toàn có thể trói con gái vô tội mười mấy tuổi xem như phù thủy thiêu chết.

Đó là một thời đại vương quyền và giáo quyền tranh chấp rất kịch liệt, là một thời đại đen tối. Trong sở tài phán của tôn giáo có rất nhiều tội danh mà người hiện đại khó tưởng tượng, chẳng hạn như “phù thủy”, “dị đoan”. Cho đến một trăm năm sau người Châu Âu vẫn định tội như vậy, Jeanne d'Arc bị thiêu chết chính là ví dụ.

Nói đến thiêu chết, ngày 18 tháng 3 năm nay, tổng đoàn trưởng Jacques de Molay của đoàn hiệp sĩ Thánh Điện cũng bị thiêu chết. Những chương trước đã đề cập, trước khi chết ông ta đã nguyền rủa hai người, một là giáo hoàng Clement V, vị nhân huynh này cũng xuống suối vàng vào ngày 20 tháng 4 cùng năm, còn một người khác vua Philip IV, đến mùa hè vẫn còn khoẻ mạnh.

Nghe nói ông ta là một vị quân vương tuấn tú, hơn nữa cũng có rất nhiều thủ đoạn, tuy rằng đến cuối năm ông ta cũng chết một cách ly kỳ, nhưng dù sao khi đó ông vẫn còn khỏe như rồng như hổ.

Cho nên lúc vị lão huynh này còn sống, có một số người phải chịu áp lực tinh thần rất lớn, đó là cháu của Molay, bá tước trẻ tuổi Kaiser de Beaujeu.

Cách đó mấy năm, trước khi ngày thứ sáu đen tối diễn ra, hắn đã bí mật kế thừa chức vị đại đoàn trưởng. Đương nhiên hiện nay chức vị này đã trở thành danh từ đại biểu cho tội phạm truy nã số một.

Quan trọng là hắn mang bên mình một khối tài sản rất lớn, dẫn theo một đám thân tín đáng tin nhất trốn khỏi nước Pháp, đi đến nước Ý.

Bảo tàng mà hắn thề phải “giấu đến ngày tận thế” này giống như một lời nguyền bám theo hắn, phảng phất có một loại lực lượng không biết, khiến cho những người có liên quan tới đống bảo vật này lần lượt chết đi. Từ khi trộm bảo vật trong cây cột ở hầm mộ vận chuyển đi, mấy tháng nay đã có vài thân tín của bá tước Beaujeu rời khỏi nhân thế vì các nguyên nhân khác nhau. Vừa rồi ta đã nói, người ở thời đại này thay vì nói là tín ngưỡng kiên định, không bằng nói là sợ thần sợ quỷ. Thuyết tiến hoá còn chưa được đưa ra, dù sao mọi người cũng phải tìm một nơi để gởi gắm tinh thần, giải thích những chuyện không thể giải thích được.

Gánh nặng trên vai bá tước rất lớn, không bỏ xuống được. Bảo tàng quả thật là một thứ phiền phức, không thể giấu bừa, không dám dùng bừa, không được để người khác phát hiện, cũng không thể vĩnh viễn mang theo, trên tinh thần còn phải lo lắng mình có bị nguyền rủa tới chết hay không.

Dưới áp lực như vậy, hắn đã đi tới Rome.

Tối hôm nay bá tước đi đến một con hẻm nhỏ. Nơi này rất bẩn, mùi giống như lò mổ, có lẽ gần đó còn có trại nuôi heo? Ai mà biết, dù sao trong ngõ hẻm này ngươi có thể nhìn thấy đủ thứ buồn nôn. Một đám ruồi xanh lượn quanh một vũng nước rửa chén dưới đất, bợm nhậu say khướt bị ném ra khỏi quán rượu, nằm xuống ngay bên cạnh nước cống tanh hôi ngáy khò khò, ác bá đánh người già gầy ốm một cách tàn nhẫn, ngay cả các cô ả nơi trăng hoa cũng có làn da thô ráp và mùi hôi nách khó che giấu được.

Nếu một người đàn ông Rome muốn viết một cuốn tự truyện, khi hắn nhớ lại một buổi tối tệ hại nhất trong đời, vậy tám thành trong đầu hắn sẽ hiện lên một địa phương như vậy.

Bá tước ăn mặc rất giản dị, nhưng phong thái đi đường lại khiến hắn không hợp lắm với hoàn cảnh này. Hắn dùng khăn tay che mặt, ngăn cản một chút những mùi vị khó ngửi kia.

Tìm rất lâu, cuối cùng hắn đã đến mục tiêu. Đây là nơi bá tước đã tốn không ít tiền thăm dò được từ những kẻ “thông hiểu tin tức” trong thành, nghe nói ông chủ ở đây có thể giúp ngươi giải quyết tất cả vấn đề.

Đó là một cửa hàng sách, diện tích không lớn không nhỏ, trên tường tùy ý dùng sơn vẽ một chữ “BOOKS”, cửa gỗ rách nát khép hờ. Cửa hàng lại chọn nằm ở khu vực này, hoàn toàn không giống như sẽ có người đến thăm.

Bá tước thấy thế lại có phần muốn bỏ cuộc giữa chừng, do dự một lát, hắn thở dài, nghĩ thầm: “Đã đến đây rồi, tạm thời cứ vào xem thử.”