Thời tiết thật khác thường, đầu tháng 11 năm ngoái tuyết bắt đầu rơi liên tục, mấy mươi ngàn cây quýt bên kia Tạ Nham đã chết vì lạnh.
Lão nông ở Sơn Đông đều nói vài chục năm gần đây không năm nào có tuyết rơi lớn như vậy. Mà sau tết nguyên tiêu của năm mới, thời tiết trở nên ấm áp, đến cuối tháng, ánh mặt trời trên cao chiếu rọi lên cảnh sắc tươi đẹp, đi trên đường dưới ánh mặt trời, chỉ mặc áo lót mà cũng cảm thấy nóng.
Quả thực là sau mùa đông chính là mùa hè, không hề có mùa xuân. Trương Nguyên dẫn theo Vũ Lăng đi vào phủ nhà họ Thương, trán hai người đều lấm tấm mồ hôi. Nhìn thấy anh vợ Thương Chu Đức, Trương Nguyên đem thư của Đổng Kỳ Hưng trình lên, Thương Chu Đức mở thư ra xem, cười lạnh nói:
-Quả nhiên là cha nào con nấy, Đổng Kỳ Xương này trên danh nghĩa là xin lỗi, nhưng lại không có thành ý tạ lỗi, giống ngày đó con gã xin lỗi cũng vậy. Còn nói cái gì mà bên cạnh sườn của con gã bị bầm đen, phải mời đại phu bốc thuốc. Cái này rốt cuộc là đang tạ lỗi hay đang hỏi tội đây?
Trương Nguyên nói:
-Nhị huynh không nên tức giận, ác giả ác báo. Đổng Kỳ Xương bao che cho con gã như vậy, thì sớm muộn gì cũng gặp phải báo ứng thôi.
Thương Chu Đức vứt thư sang một bên, hỏi Trương Nguyên về việc chuẩn bị cho kì thi huyện đến đâu rồi, được biết Trương Nguyên vừa đăng kí lúc nãy, liền gật đầu nói:
-Với tài chế nghệ của đệ, thì việc thi đỗ không thành vấn đề.
Sau đó lại hỏi:
-Đệ muốn gặp Đạm Nhiên không?
Trương Nguyên thầm nghĩ:
-Cái này còn phải nói sao?
Liền cười đáp:
-Mong nhị huynh cho phép.
Thương Chu Đức cười nói:
-Đi đi, trưa ở lại đây dùng cơm.
Khi Trương Nguyên nhìn thấy Thương Đạm Nhiên thì Thương Đạm Nhiên đang vẽ phỏng theo bức tranh “cây vải” của Tống Huy Tông. Nhìn thấy bút tích thật của bức tranh “cây vải”, Trương Nguyên mới cảm thấy lúc trước Trương Ngạc xé tan bức tranh của Đổng Kỳ Xương cũng không là gì cả.
Không có người thông báo, Trương Nguyên liền bước vào, Thương Đạm Nhiên đang chuyên tâm vẽ tranh nên không chú ý, thấy có người đến trước mặt, nàng còn căn dặn:
-Lấy khăn tay đến đây.
Khi vẽ tranh ngón tay không cẩn thận bị dính mực đỏ, đợi đến khi đặt bút xuống nhận lấy khăn lau tay mới phát hiện người đưa khăn chính là Trương Nguyên, gương mặt xinh xắn lập tức đỏ bừng thẹn thùng, hai tỳ nữ bên cạnh che miệng cười hí hí.
Trương Nguyên lúc này mới thi lễ, Thương Đạm Nhiên vội vàng đáp lễ, xấu hổ hỏi:
-Sao chàng lại tới đây?
Trương Nguyên nói chuyện Đổng Kỳ Xương gửi thư đến, rồi lại nói việc mình vừa đến trường học đăng kí, lông mày Thương Đạm Nhiên rủ xuống nói:
-Ừ, chúc chàng thi tốt.
Trương Nguyên nhìn thấy bộ dạng xấu hổ của nàng, bỗng nhiên rất muốn hỏi nếu hắn không thi đậu tú tài, chỉ là con cháu Đông Trương nghèo hèn, vậy thì Thương Đạm Nhiên có lấy hắn không?
Thương Đạm Nhiên nhấc mi lên, chuyển mắt nhìn lên mặt Trương Nguyên, nhẹ giọng hỏi:
-Chàng muốn nói điều gì à?
Trương Nguyên mỉm cười nói:
-Không có gì, nhìn thấy nàng thì ta quên hết những gì muốn nói rồi.
Thầm nghĩ:
-Hỏi những lời đó không có ý nghĩa, tình yêu và hôn nhân đều có điều kiện cả, nhiều nhân tố kết hợp lại với nhau mới thúc đẩy được, ngươi không thể lấy những nhân tố phụ đó để khiến nàng rời xa ngươi, nói cái gì mà ta thi không đậu tú tài, ta nghèo rớt mồng tơi, ta điếc mù nàng còn lấy ta hay không, đây là lời nói ngu xuẩn không có ý nghĩa.
Khuôn mặt xinh đẹp của Thương Đạm Nhiên vẫn chưa hết ửng đỏ, không dám nhìn thẳng vào Trương Nguyên, trông bộ dạng như rất khó chịu.
Trương Nguyên nói:
-Vậy ta về đây.
Đạm Nhiên ngẩng đầu lên, vừa kinh ngạc lại vừa thất vọng.
Trương Nguyên cười nói:
-Ta nói, ta ở lại đây ăn cơm rồi mới về.
Mặt Thương Đạm Nhiên lại đỏ, răng khẽ cắn môi hồng, oán trách nhìn Trương Nguyên một cái, cũng không che dấu được vẻ vui mừng từ đáy lòng.
Nhìn thấy bộ dạng Đạm Nhiên như vậy, Trương Nguyên không khỏi liên tưởng đến một ngày tuyệt vời kia khi thổi nến động phòng.
Chẳng còn cách nào khác, kì thật hắn có thể bình tĩnh một chút, chỉ là thân thể còn trẻ, lúc nào cũng mong chờ được thử cái cảm giác đó, nhưng hai nữ tì không chịu rời đi, Trương Nguyên chỉ đành nói:
-Sau này ta muốn học cách vẽ tranh của nàng.
Thương Đạm Nhiên đồng ý, Trương Nguyên lại nói:
-Sau này, buổi tối ta muốn nàng đọc sách cho ta nghe.
Mặt Thương Đạm Nhiên vẫn đỏ không dứt, giọng nói nhẹ nhàng, đáp lại:
-Được ạ.
Lúc này, Tiểu Cảnh Huy đến, vừa nhìn thấy Trương Nguyên, Tiểu Cảnh Huy cười ha ha một tiếng nói:
-Trương công tử đến mà muội không biết, có phải đã đến lâu rồi không, muội lại để lọt mất nhiều câu không nghe thấy rồi.
Đây là một cái bóng đèn siêu lớn mà.
Trương Nguyên hỏi nàng ta:
-Thời tiết ấm lên sớm, cây đào bên bờ hồ Đông Đại đã nở rồi đấy, chúng ta cùng đi ngắm hoa đi.
Trương Nguyên, Thương Đạm Nhiên cùng Thương Cảnh Huy và mấy tì nữ cùng đi ra vườn sau, đến hồ Đông Đại, thấy cây đào bên bờ tây quả nhiên đã nở rộ, màu đỏ hoa đào chiếu xuống khiến nước hồ cũng đỏ theo.
Trương Nguyên hỏi tỷ muội Cảnh Lan, Cảnh Huy khi nào thì lên kinh thành. Thương Đạm Nhiên nói:
-Phải tháng sau, đợi đại huynh phái người đến đón.
Tiểu Cảnh Huy nhìn Tiểu cô cô, lại nhìn Trương Nguyên, nói:
-Đột nhiên cháu lại không muốn lên kinh thành.
Thương Đạm Nhiên duỗi ngón tay trắng muốt thon dài vuốt một lọn tóc trên trán Cảnh Huy hỏi:
-Sao vậy? Không phải cả ngày luôn nói là muốn ngồi xe, ngồi thuyền đến kinh thành sao?
Tiểu Cảnh Huy cười nói:
-Cháu và tỷ tỷ lên kinh thành, chỉ còn cô cô và Trương công tử ở lại đây không phải là sẽ cô đơn sao?
Trương Nguyên và Thương Đạm Nhiên liếc mắt nhìn nhau, ẩn chứa ý cười. Lập tức hai người đều rất nghiêm túc gật đầu nói:
-Tiểu Huy nói đúng.
Không ngờ tiểu Cảnh Huy nhấp nháy đôi mắt trong suốt nói:
-Nhưng mà cháu vẫn phải lên kinh thành, cách mọi người rất xa, như vậy tất cả mọi người sẽ nhớ cháu. Có phải không?
Mồng tám tháng hai là kì thi huyện ở Sơn Âm bắt đầu rồi. Đầu giờ Mão Trương Nguyên đã dậy rồi, tắm rửa thay quần áo, cả người nhẹ nhàng khoan khoái đi thi. Vũ Lăng xách theo cái giỏ quai trúc bên trong có bút lông, mực, giấy, nghiên mực, một bình nước và mấy cái bánh. Kì thi huyện chỉ diễn ra trong một ngày, làm hai bài bát cổ. Giờ Mão sau khi vào bàn thi thì cửa chính liền được niêm phong lại không cho phép bất cứ ai ra vào, phải đến cuối giờ Mùi buổi chiều mới được mở một lần để cho những nho đồng thi xong đi ra, cái này gọi là thả những người đứng đầu bảng, sau đó lại đóng cửa lại, chiều tối thì mở cửa thả người lần hai, đến khi trời tối mịt thì sẽ cưỡng chế thu bài đuổi tất cả người ra khỏi trường thi.
Cho nên nói, mặc dù Trương Nguyên làm xong hai bài bát cổ từ sớm, nhưng cũng phải chờ tới cuối giờ Mùi mới có thể đi ra ngoài, nhất định phải mang một ít thức ăn để ăn cho khỏi đói. Sáng sớm liền ra khỏi nhà, trước tiên đến phủ Trạng nguyên ở Tây Trương, phải gọi đại huynh Trương Đại, Trương Đại là người bảo lãnh của hắn, cũng nhất định phải đến trường thi, Trương Đại đi ra ngáp một cái nói:
-Giới Tử, ngươi còn nợ ta tiền bảo lãnh đấy.
Lẫm sinh (dùng trong đời nhà Minh, nhà Thanh chỉ những người được hưởng bổng lộc của các châu, huyện hoặc phủ) làm người bảo lãnh cho người ta, đương nhiên phải thu tiền, bình thường phải hai hoặc ba lạng bạc, một huyện có khoảng mười mấy Lẫm sinh như vậy, mà nho đồng tham gia thi huyện nhiều khi có đến mấy nghìn người, cho nên thường thường một Lẫm sinh phải bảo lãnh cho mấy chục thậm chí mấy trăm nho đồng. Đây có thể chính là một nguồn thu lớn rồi. Tuy nói ba năm chỉ có một lần, như vậy cũng kiếm đủ rồi. Đương nhiên, nhất định phải chia cho người ở trường học một số bạc, nếu không sang năm ngươi sẽ bị giáng cấp. Dĩ nhiên Trương Đại sẽ không kiên nhẫn đi kiếm tiền bảo lãnh như vậy, hắn chỉ bảo lãnh cho một mình Trương Nguyên.
Trương Nguyên cười nói:
-Vậy đại huynh nói tiểu đệ nên làm thế nào để trả tiền bảo lãnh đó cho huynh đây?
Trương Đại nói:
-Thi cho tốt, năm sau huynh đệ chúng ta cùng đến Hàng Châu tham gia kì thi hương, ngươi mời ta uống rượu hoa.
Trương Nguyên “ách” một tiếng, đại huynh quả là người lão luyện tình trường, trong “đào am mộng ức” (nhớ lại giấc mộng ngọt ngào ở túp lều tranh) đã ghi lại không ít câu chuyện quyến luyến ở thanh lâu. Vương Nguyệt Sinh, Cố Mi, Đổng Bạch, Lý Thập Nương, Dương Năng những danh kĩ ở Tần Hoài này đều có giao tình với đại huynh, rất có duyên với mỹ nhân.
Trương Nguyên gật đầu nói:
-Vậy được, quyết định vậy đi.
Trương Đại cười ha ha nói:
-Cô gái Thương Thị chắc mắng ta chết mất thôi.
Hai huynh đệ cười nói đi đến long môn hội trường thi phía sau trường học.
Sơn Âm là một huyện lớn giàu có và đông đúc của Giang Nam, xây dựng các hội trường thi riêng biệt, mà một vài huyện nhỏ nghèo khó khi tổ chức kì thi huyện thường bố trí ở công đường của huyện nha hoặc ở trong trường học, thi huyện ở Sơn Âm thí sinh rất đông, đại sảnh của huyện nha căn bản là không đủ chỗ ngồi.
Từ năm mười hai thời Gia Tĩnh liền xây dựng hội trường thi ngay sau học cung (trường học) , có thể chứa được hai nghìn người cùng một lúc, cửa chính của trường thi gọi là Long Môn. Ngoài Long Môn có một cái đài cao tám thước, huyện lệnh Sơn Âm-Hầu Chi Hàn ngồi ở trên đài cao, dưới đài là quan lại nhỏ, ba mươi Lẫm sinh của huyện cơ bản cũng đến đủ, phía sau mỗi Lẫm sinh đều có mấy chục nho đồng đi theo, quan lại nhỏ đang cầm danh sách, mỗi tên Lẫm sinh một đám nho đồng, điểm danh như vậy mới không hỗn độn, gọi đến tên một nho đồng sẽ do Lẫm sinh đó nhận mặt, quen biết nhau sẽ không nhận lầm, sẽ trả lời một tiếng “tôi bảo lãnh người đó”.
Như vậy xem như là đã xác nhận, sau đó đến chỗ quan lại nhỏ nhận bài thi, rồi lại đễn chỗ kiểm tra lục soát chờ khám xét.
Lục soát ở kì thi huyện không phải nghiêm ngặt như vậy, nhưng phải cởi áo kiểm tra, cởi giày cởi tất, chỉ mặc một cái quần ngắn, người nhã nhặn thật là có một chút xầu hổ a, nhưng cũng không có cách nào, không lục soát như vậy thì sẽ gian dối thành phong trào gian mất. Trương Nguyên nhìn hai, ba nghìn thí sinh đông nghìn nghịt này, có người râu tóc đã muối tiêu, có người vẫn là đứa trẻ đang thay răng, có người mang nến trong tay, có người cầm theo đèn lồng, đây đều là những người sợ trời tối, người cười có, người khóc cũng có, không khỏi âm thầm cảm thán:
-Con đường khoa cử này hấp dẫn bao nhiêu người. Tiêu hao, dốc hết tâm huyết cả đời vào đây.
Lúc này cũng không rảnh để kêu ca nhiều, nghĩ thầm nhiều người như thế kia lục soát phải mất đến một, hai canh giờ, thế này thì bao giờ mới vào được trường thi.
Hầu Chi Hàn ngồi trên đài cao, nhìn đông ngó tây một lượt, nhìn thấy huynh đệ Trương Đại, Trương Nguyên, liền thấp giọng căn dặn Lễ phòng thư lại( một chức vụ không có phẩm cấp) cạnh cửa vài câu, thư vừa nhìn thấy Trương Nguyên, nhanh chóng xuống đài đi tới chỗ Trương Nguyên, cười nói:
-Hai vị Trương công tử, huyện tôn đặc biệt an bài cho Trương công tử vào bàn trước.
Trương Nguyên mừng rỡ, liền cùng Đại huynh Trương Đại đi theo thư lại đến Long môn trước, nói tên để người gác cửa kiểm tra, nhận được bài thi, nhận lấy cái giỏ từ tay của Vũ Lăng đi vào chỗ kiểm tra lục soát.
Phụ trách chỗ kiểm tra lục soát chính là Lưu Tất Cường và sáu tên nha dịch, đều nhận ra Trương Nguyên. Lưu Tất Cường cười nói:
-Tài năng và học vấn của Trương công tử, còn cần phải giấu tài liệu mang vào phòng thi ư, vào đi, vào đi.
Mấy nho đồng bên cạnh đang cởi áo nghe vậy cùng quay đầu trừng mắt nhìn Trương Nguyên, nhiều khi hưởng thụ đặc quyền cũng không phải chuyện dễ dàng. Trương Nguyên cười nói:
-Tất cả mọi người đều cởi, ta cũng cởi đi.
Nói xong cậu ta cởi áo nới dây lưng, còn nhảy người lên mấy cái.
Bọn nha dịch đều cười nói:
-Nhanh vào đi, giành trước chỗ ngồi tốt.
Trương Nguyên nhìn thấy trên bài thi viết “nhị đường đông hào bính thần tọa” (chỗ ngồi ở vị trí số 3, phía đông của phòng số 2) đây có ghi sẵn số chỗ ngồi, còn có thể giành chỗ được sao?
Lưu Tất Cường nói:
-Không nghiêm ngặt như vậy, chỉ cần đúng số phòng là được, chỗ ngồi tha hồ chọn, tìm chỗ ngồi có ánh sáng, không có gió thổi, không có nắng chiếu vào là tốt rồi.
Trương Nguyên buộc lại trường bào màu xanh, mang theo cái giỏ bước nhanh vào trường thi, trước tiên tìm được trường thi phòng số 2, sau đó sẽ tìm được số phía đông, chỉ thấy trong phòng một dãy bàn dài, để tìm một chỗ ngồi không bị quấy rầy không dễ, trước tiên bày ra bài thi nhìn một chút, cuộn giấy có hơn chục trang, mỗi trang có mười bốn dòng, mỗi dòng mười tám chữ, dùng tơ hồng vẽ đường kẻ thẳng, lại không nhìn thấy đề bài ở chỗ nào.
