Ta hiểu rõ lo lắng của bọn họ, Tào Tháo đang lúc hưng phấn, chuẩn bị tới lúc đại khởi, trong thời gian ngắn ngủi nửa năm, phụ thân huynh đệ đều bị giết, người nhà gần như mất hết. Sau đó bản thân lại bị bằng hữu tin tưởng cùng thần tử mình trọng dụng bán đứng. Nếu không có những mưu sĩ này trợ giúp, đất đai cũng chẳng còn, thật khó có chỗ an thân. Còn gặp một đám những kẻ lừa đảo, phản đồ, có thể nói là đang trên đỉnh núi cao rơi xuống khe núi, ai gặp phải cũng khó mà chịu đựng được. Kỳ thật thực lực ông ta vẫn còn, vấn đề là, Tào Tháo hiện thời không còn giống lúc vội vã tấn công Đào Khiêm, giận dữ mất đi lý trí, mà là mất đi lòng tin với mọi chuyện, đối với việc kết giao với người khác đã mất đi dũng khí, cho nên mới có biểu hiện uể oải, chán chường thất vọng. Ta cần phải suy nghĩ xem nên khuyên bảo ông ta thế nào để một lần nữa hồi tỉnh. Khúc mắc này không cởi được, sẽ để lại nhiều di chứng.
Ta cũng đột nhiên hiểu được Tào Tháo về sau vì cái gì tin tưởng Trình Dục như vậy. Trình Dục xuất hiện muộn hơn những người khác, nhưng lại là một trong những người trung thành nhất. Chẳng trách, tới lúc Tào Tháo đã khống chế được một nửa thiên hạ, mặc kệ ai cáo ngầm Trình Dục, Tào Tháo đều không để ý, không chỉ không để ý, mà còn càng trọng thưởng. Mà Tuân Úc, mặc dù Tào Tháo biết rõ lòng ông ta ở bên hoàng đế, chỉ cần Tuân Úc không công khai phản đối, ông ta đều nhẫn nhịn, không chỉ nhẫn, còn không ngừng đề bạt, trọng dụng. Một phần, vì Tuân Úc đúng là một kỳ tài lo việc nội chính, mặt khác, cũng là vì lần này Tuân Úc trung thành. Cho nên, sau khi Tào Tháo bất đắc dĩ bức tử Tuân Úc, đối với hậu nhân của ông ta quan tâm gấp bội, không ngừng ban thưởng.
Ta cũng biết rõ, Trương Mạc cùng Trần Cung làm phản, Trương Mạc phản bội chính là tình bằng hữu sinh tử cùng Tào Tháo; Trần Cung phản bội chính là nghĩa vua tôi của thần tử đối với chủ công. Mà hai người bọn họ một người là bạn tốt, thậm chí là bằng hữu có thể giao phó cả tính mạng và gia quyến; một người được ông ta tín nhiệm vô cùng, tín nhiệm đến mức người ngoài đều biết Tào Tháo đối tốt với Trần Cung, tốt đến trình độ thân thiết chẳng kém người trong nhà. Hai người kia phản, hẳn là nguyên nhân khiến Tào Tháo sau này trở thành người đa nghi hay giết người. Hơn nữa, Ngụy Chủng ngoài dự đoán mọi người chạy sang với Trương Mạc, mà Tất Kham lừa gạt Tào Tháo một phen, đổi lại là ta gặp phải đả kích như vậy, đối với cái thế gian gọi là bằng hữu, tri kỷ cũng sẽ chết lặng. Kỳ thực, nhiều khi, bằng hữu thân thiết nhất lại là đòn tấn công hung hiểm nhất. Không phải tục ngữ có câu: người nguy hiểm chính là bằng hữu bên cạnh ngươi sao? Hiện tại, ta phải dốc sức khuyên bảo Tào Tháo, không để ông ta trở thành người không tin tưởng vào người khác như vậy.
Ta suy nghĩ trong chốc lát, đúng vậy, lần này phiến loạn tưởng rằng nguy hiểm, trên thực tế lại lợi nhiều hơn hại. Tuy rằng Tào Tháo đã trải qua nhiều khó khăn, nhưng mà, trên thực tế là tái ông mất ngựa, ai biết họa phúc? Có mất sẽ có được. Thứ nhất, trong hoạn nạn mới thấy chân tình, người nào trung với Tào Tháo, người nào gió chiều nào xoay chiều ấy đều lộ rõ, đối với Tào Tháo là chuyện tốt. Thứ hai, để vấn đề ở Duyện châu lộ ra triệt để, cũng thuận tiện giải quyết cho sớm, nếu không, đợi về sau lúc mấu chốt Tào Tháo tranh bá, Duyện châu lại loạn, mới là thê thảm. Thứ ba, cho Tào Tháo bọn họ học được một bài học, tránh cho ông ta tiếp tục nóng đầu, lúc nào cũng muốn mở rộng địa bàn.
Vào trong phòng của Tào Tháo, ông ta đang cúi đầu ngồi ở trên giường, trong mắt còn sót lệ. Có thể thấy lần này ông ta bị đả kích trầm trọng tới mức nào. Nghe thấy có người tiến vào, ông ta ngẩng đầu nhìn, ta không đành lòng nhìn ánh mắt ông ta, đã không còn vẻ vui mừng thường ngày lúc nhìn thấy ta, mà là ánh mắt vô tội, bất đắc dĩ, thật làm người ta đau lòng.
Ta bước tới, ngồi bên cạnh, chậm rãi đặt tay lên tay ông ta: “Chủ công, Như biết, ngài hiện tại nhất định rất đau lòng. Như cũng vậy.” Tào Tháo run rẩy một chút: “Tử Vân, ngươi nói đúng, có lợi là bằng hữu, có tai họa thành thù địch. Ta còn chưa có tai họa gì lớn, bạn bè đã xa lánh tới mức này.”
Ta nghe thấy cả người run lên: “Chủ công, sao ngài có thể nghĩ thế? Cái gì là bạn bè xa lánh? Chúng tôi thì sao? Chúng tôi không phải người thân của ngài sao? Chẳng lẽ trong lòng ngài, chúng tôi chỉ là thần tử, là thuộc hạ của ngài? Là người không quan trọng sao?” Tào Tháo sửng sốt: “Không phải, Tử Vân, Tháo không phải có ý này.”
Ta cười, nắm chặt tay ông ta: “Đúng rồi, ngài còn có chúng tôi, có nhiều thần tử trung thành, có nhiều tướng sĩ đi theo ngài. Mấy tên tôm tép nhãi nhép kia, làm sao có thể đả kích được ngài chứ? Trương Mạc đúng như lời tôi nói, chẳng qua là một tên ba phải vô dụng, đối với hắn, việc ngài làm Duyện châu mục là muốn chiếm đất đai của hắn, hơn nữa ngài mặc dù không nghe lời Viên Thiệu giết hắn, nhưng chính hắn lại luôn lo lắng. Tôi thấy hắn cũng không muốn giết ngài, chỉ muốn đuổi ngài đi, là vì hắn sợ ngài đó! Người như vậy căn bản không phải là bằng hữu đích thực. Về phần Trần Cung, người này tài học sơ thiển, lại tự cho mình có học thức uyên bác, không cam lòng làm hạ nhân, mưu toan trở thành người có quyền lực cao nhất ở Duyện châu. Hơn nữa, từ sau khi mấy người Văn Nhược tới, ngài không còn thường xuyên giữ y bên mình, y cảm thất mất mát. Một người luôn tự cho là đúng lại có cảm giác mất mát như thế, làm ra chuyện như vậy rất bình thường, điều đó càng chứng minh y không phải một người có tài hoa, có lý trí thực sự. Cho nên, ngài cũng không cần vì hai người như thế mà đau lòng. Không phải sao?”
Tào Tháo nhìn ta, chảy nước mắt gật đầu. Để tháo gỡ khúc mắc cho ông ta, ta tiếp tục khuyên: “Trong lúc loạn thế, mạng người nhỏ bé. Dân chúng dĩ nhiên là đành chịu, sĩ lâm có kiến thức lại càng nhiều người ích kỷ. Người hiểu rõ đại nghĩa tất nhiên là có, nhưng không nhiều, nếu không làm sao lại có nhiều truyền thuyết về những người hiệp nghĩa như thế. Những người luyến tiếc mạng sống chiếm đa số, chẳng qua hành vi của bọn họ không quá đáng quá. Có câu: vợ chồng vốn như chim trong rừng, tai vạ tới thì mạnh ai nấy bay. Huống chi tình bằng hữu, tình nghĩa vua tôi rất khó so với tình vợ chồng, con cái. Ngụy Chủng, Tất Kham đám người kia chẳng qua là người như vậy. Những người giống như bọn chúng về sau cũng không có kết quả tốt, ngài làm gì phải bực bội? Ngài xem, như Văn Nhược cùng Trọng Đức, còn có Chí Tài, không phải vẫn theo ngài sao? Bọn họ mới là thần tử cùng mưu sĩ ngài cần xem trọng, đúng không? Chủ công đừng lấy hành động của đám người Ngụy Chủng, Tất Kham mà lạnh nhạt với tình nghĩa quân thần, bằng hữu của những thần tử luôn trung thành với ngài. Như còn nhớ rõ lúc trước, lúc Như khuyên ngài đề phòng Trương Mạc, ngài từng khuyên Như, nói không thể coi người trong thế gian đều là tiểu nhân. Như cũng biết, trong cuộc sống khó có nhất là tình bằng hữu thật lòng, khó biết nhất chính là hiểu được lòng người. Thế nhưng con người cứ khăng khăng cần bằng hữu, lúc mọi người nói kết bằng hữu chẳng qua vì công danh và lợi lộc, kỳ thực trong thâm tâm đều nghĩ có thể tri kỷ sống chết vì nhau. Chủ công, ngài cũng vậy, là người cao cao tại thượng, cũng muốn có bằng hữu. Như cùng Văn Nhược bọn họ sẽ là bằng hữu của chủ công, ngài phải tin tưởng vào chúng ta! Sao có thể vì một lần bị rắn cắn, mười năm sợ dây thừng chứ! Nếu ngài mỗi ngày đều sống trong bóng ma sợ hãi bị bán đứng, cuộc sống sẽ chẳng còn thú vị nữa. Ngài bảo, Như nói có đúng không?”
Tào Tháo thở một hơi dài nhẹ nhõm, gật đầu: “Đúng vậy, Tử Vân, Tháo hiểu rồi, ngươi cùng Trọng Đức, Văn Nhược, Chí Tài bọn họ đều thật lòng phù trợ Tháo, Tháo sẽ tuyệt đối không nghi ngờ các ngươi. Đặc biệt là Tử Vân.”
Ta cười: “Chủ công, ngài đối tốt với Triệu Như, Như đương nhiên biết. Ngài tin tưởng tôi như vậy, lúc ở Bành Thành, tôi làm ra chuyện đó, ngài cũng không trừng phạt tôi.”
Tào Tháo khẽ cười chua chát: “Đó là vì Tháo biết, Tử Vân một lòng muốn tốt cho ta. Cách làm của ngươi không phải là phản bội Tháo, hoàn toàn ngược lại, là trung thành với Tháo! Vậy mà, ta lại không nghe lời ngươi.”
Ta gật đầu: “Đúng vậy, ngài phải biết rằng, thiên hạ hôm nay đại loạn, người tài xuất hiện nhiều, nhưng không muốn cho chúng ta sử dụng cũng nhiều. Chủ công có lòng mong mỏi người tài, hận kẻ tài không để mình dùng, Như cũng cho là dĩ nhiên. Nhưng thiên hạ nhiều người, lòng người khó lường. Lúc này, những người đó phản bội ngài, kỳ thực phải nói là có nguyên nhân. Bởi vì ngài vốn cũng không phải là người nơi này, người Duyện châu vẫn có chút kỳ thị người bên ngoài. Bọn họ lúc trước nghênh đón ngài về làm Duyện châu mục, cũng là vì gấp gáp muốn ngăn chặn áp lực giặc Hoàng Cân. Một khi áp lực không còn, tất nhiên sẽ có ý nghĩ này, đây là loại tâm lý tiểu nhân của đại đa số người đó! Chủ công bất đồng suy nghĩ với bọn họ, mới có thể trở thành chủ công mà Như và những người đi theo ngài sùng bái. Nhưng mà, chủ công, con đường khai phá thiên hạ của ngài còn rất dài, gặp những kẻ tiểu nhân như thế còn rất nhiều, chuyện phản bội vẫn sẽ có, thậm chí còn nặng nề hơn. Cho nên, Như thật ra vì chủ công cảm thấy may mắn. Lần này dẹp được phản loạn, chúng ta có thể triệt để ổn định Duyện châu. Cái đó gọi là Tái ông mất ngựa, ai biết họa hay phúc? Trong họa có phúc, trong phúc có họa, chỉ cần chúng ta ngã một lần khôn hơn một chút, là có thể tận lực hạ thấp hết cỡ loại thương tổn này. Mọi kinh nghiệm đều từ máu tươi mà học được, sớm học được bài học đó, vẫn tốt hơn muộn mới gặp.”
Tào Tháo càng gật đầu không ngừng. Ta biết ông ta đã nghe ra, cảm xúc bi quan cũng giảm bớt rất nhiều. Ta nhìn ánh mắt ông ta nói tiếp: “Cho nên, chủ công, chúng tôi vẫn muốn giống như ngài đã nói, muốn dựa trên nguyên tắc ta thực lòng với người, người sẽ đối đãi với ta bằng thành ý, chân thành giúp đỡ. Cái gọi là không nên có tâm hại người, nhưng phải có tâm phòng bị người, phương pháp như vậy mới là đúng, nhưng mà, ngài là người làm đại sự, vẫn phải đã dùng người thì không nghi ngờ, nghi ngờ thì quyết không dùng mới được. Về phần nhân tâm, Tử Vân cùng Văn Nhược, Chí Tài huynh nhất định sẽ nắm chắc hơn nữa. Hai người bọn họ nhìn người rất chuẩn, không hề kém Như, chủ công cứ tin tưởng bọn tôi là được rồi.”
Tào Tháo thở nhẹ nhõm một hơi: “Không sai, ta còn có các ngươi. Tử Vân, ngươi nói rất đúng, Tháo có thể nguôi ngoai rồi.” Ta cười, cuối cùng ông ta cũng hồi lại.
Ta cười nói: “Như một lần nữa nói một chút với chủ công về đạo dùng người cùng đạo người được dùng, được không?” Tào Tháo ngồi ngay ngắn, gật đầu.
Ta nói: “Đạo dùng người, phải có tâm, có nhìn, có nghe để dùng. Giao việc cho bề tôi, bản thân cũng phải cùng gánh vác. Khiêm tốn để học hỏi, rộng rãi hỏi ý kiến mọi người, tiếp nhận cả những ý kiến không đồng ý, đó là tập hợp nhiều trí tuệ vào một người; với người được dùng, phải thật lòng tin phục, nói năng thông suốt, lấy thân tận lực, dũng cảm nói thẳng, không tị trung nghịch, tận trung với chủ, tận nghĩa với bạn bè, chân thành với đồng liêu, đó là dùng một trí tuệ dung hòa vạn trí tuệ vậy. Chủ công, nếu làm được hiền chủ lương thần như thế này, thiên hạ lo gì không lấy được? Như mong chủ công bất cứ khi nào, cũng có thể dùng trí tuệ, tránh xa gian nịnh, đối xử tử tế với những người bên cạnh. Còn nữa, chủ công, muốn để thần tử giãi bày hết với ngài, đầu tiên bọn họ phải thích ngài, phải hiểu rõ được ngài. Ngài phải học được cách cùng họ trao đổi tâm tình! Kỳ thực, chuyện này rất dễ. Chỉ cần công tư phân minh là được. Việc công, ngài phải khiến bọn họ kính phục; việc tư, ngài phải coi bọn họ là bằng hữu. Tới lúc bọn họ đối với ngài vừa kính vừa yêu, tự nhiên lòng sẽ hướng về ngài, giống như bình thường Như đối với ngài vậy. Đến lúc đó, chủ công việc công có mãnh tướng, việc tư có bằng hữu thâm giao. Cho dù có một ngày, Như không thể đi theo ngài nữa, tôi cũng thấy yên tâm!”
Tào Tháo mở trừng mắt: “Tử Vân, sao ngươi lại nói như vậy?”
Ta thở dài: “Chủ công, trong loạn thế, sẽ có rất nhiều chuyện không thể dự liệu. Như càng có bản lĩnh, chủ công càng lợi hại, nhưng chưa biết chừng một ngày kia, tôi gặp phải bất trắc. Không ai có thể biết bản thân mình sau này sẽ gặp phải chuyện gì. Chủ công, nếu tôi thật sự gặp phải chuyện không hay, hy vọng chủ công có thể nhớ kỹ lời nói hôm nay, Như cho dù có chết, cũng đừng quá bận tâm.” Ta là nữ nhân, nếu một ngày bí mật bị bại lộ, ta còn có thể đi theo ông sao?
Tào Tháo nước mắt lại rơi: “Sẽ không đâu, ta quyết sẽ không để ngươi gặp phải bất trắc. Tử Vân, Tháo không muốn ngươi rời khỏi ta.”
Ta cũng rưng rưng cười nói: “Chủ công, xem ngài kìa, so với tôi còn giống trẻ con hơn, tôi không hề khóc. Chúng ta tình nghĩa vua tôi ý hợp tâm đầu, Như nhất định sẽ tự bảo trọng, quyết không dễ dàng chịu chết. Chủ công cũng vậy, nhất định phải bảo trọng, ngàn vạn lần không thể lại giống như hai ngày nay, đày đọa chính mình, vậy là tốt sao? Nửa năm không gặp, ngài gầy đi rồi. Chỉ cần Như biết ngài khỏe mạnh, ở bên ngoài cũng thấy an tâm.” Tào Tháo nhìn ta gật mạnh đầu.
Ta than thở suy nghĩ, chẳng trách Vũ ca ca nói, Tào Tháo đôi khi cũng giở tính trẻ con, đúng là như vậy. Chỉ cần ông ta không còn vướng mắc, tính tình sẽ tốt hơn nhiều, cũng sẽ không giết nhiều người như vậy! Nghĩ một hồi, ta đứng dậy đi tới trước án thư, mài mực. Tào Tháo tò mò nhìn ta, ta cười, viết một trang giấy, đưa cho ông ta, sau đó đi ra ngoài phòng.
Tào Tháo nhìn tấm giấy, trên mặt ta viết hai khúc ca:
“Ai không có một vài chuyện khắc cốt ghi tâm, ai có thể biết trước kết quả;
Ai không có một chút lòng thù hận, một chút sai lầm vô ý?
Ai không có một giấc mộng không đạt được, ai biết ai phụ ai nhiều?
Ai nguyện ý giải thích vì sao, cười trông gió mây qua.
Sống vui vẻ, lòng không thù hận, vì ngày mai cười vui ca hát.
Trong lòng có thể tiếp nhận mới là khoái lạc, trong gió đêm mở rộng tấm lòng.
Theo đuổi không cần giải thích vì cái gì, cười trông mây gió.” *
Những vinh quang có được trong quá khứ, đã biến thành hồi ức xa xôi.
Vượt qua nửa đời người cay đắng nhọc nhằn, hôm nay lại bước vào mưa gió.
Ngươi không thể buông tha chính mình, từ bỏ giấc mộng trong lòng.
Ngươi không thể để nước chảy bèo trôi, vì tình cảm chân thành của người thân.
Lại khổ sở lại khó khăn, vẫn phải kiên cường, càng thêm những ánh mắt trông đợi.
Trái tim vẫn còn, mộng vẫn còn, chỉ cần kiên trì sẽ có tương lai.
Xem thành bại, đời người hào sảng, cùng lắm lại một lần trở lại.” **
Nhẹ nhõm thở một hơi, tâm trạng ổn định, Tào Tháo để ý cất kỹ tờ giấy, bước ra ngoài.
Lúc ta rời khỏi phòng Tào Tháo, nhìn Trình Dục cùng Hi Chí Tài cười, bọn họ cũng thở dài nhẹ nhõm. Có điều, sự việc lần này để lại ảnh hưởng rất lớn tới Trình Dục, cuộc đời ông ta sau này luôn thận trọng, không dám kết giao cùng người ngoài, chính là chịu ảnh bởi chuyện này, cũng may, ông ta cùng chúng ta rất hợp nhau. Ta cũng không nói gì nữa, hướng bọn họ hành lễ rồi đi.
Chú Thích:
* Lời bài hát Tiếu khán phong vân – Trịnh Thiếu Thu
** Lời bài hát Vinh quang quá khứ – Lưu Hoan
