Đùa thì đùa, việc chính vẫn phải làm: “Chủ công, nói chính sự đi. Thần có một phương pháp tuyển chọn tinh binh, rất hữu dụng. Chủ công, quân Thanh châu của ngài không tới mười vạn, phải gia tăng huấn luyện, tận lực đảm bảo sức chiến đấu, đại chiến vẫn còn ở phía trước. Nguồn mộ lính cũng vô cùng cần thiết, cho nên, thần dựa vào biến pháp Thương Ưởng của Tần quốc năm xưa, đưa ra ý tưởng của mình. Năm đó, Thương Ưởng ở Tần Quốc thực hiện Thiên mạch*, đặt ra thập ngũ*, thực hiện chế độ tội liên đới, đem quân kỷ áp dụng cho các vấn đề dân sự. Ý của thần là đem chế độ bảo giáp** để giải quyết nguồn mộ binh, lợi dụng biện pháp ngụ binh vu nông****, thi hành bảo giáp cùng đồn điền, đối với nông dân dần dần tiến hành huấn luyện, làm sao để thời chiến có khả năng chiến đấu, thời bình có thể chia ra làm nông hộ.” Tào Tháo bọn họ đều trầm tư tại chỗ.
Một lát sau, Tuân Úc lắc đầu nói: “Ta đọc “bảo giáp binh chế” của ngươi rồi. Như lời ngươi nói, đất đai đều là công hữu, dân chúng muốn được canh tác, phải đi lính. Lao dịch cùng binh dịch đều phải từ đám người này điều động. Phương pháp này bên ngoài có vẻ khả thi, nhưng mà, nếu lao dịch quá mức, sẽ có nhiều người trốn. Còn nữa, giám sát lẫn nhau có lẽ cũng không thể thực hiện được. Hơn thế, đại chiến nhiều năm liên tục, dân chúng chạy loạn nhiều, có đủ người để dùng không đây?”
Ta gật đầu, tỏ rõ đã hiểu ý nghĩ của hắn: “Văn Nhược nói không sai. Trải qua nhiều năm loạn lạc liên tục, chúng ta lúc này nguồn nhân lực vô cùng thiếu thốn, mà việc sát nhập ruộng đất ngoài thành cũng vô cùng khó khăn. Cho nên, ta mới đề nghị chủ công áp dụng phương pháp đo đạc đất. Đất đai của những nhà giàu có chúng ta rất khó đụng vào, nhưng mà, họ muốn sở hữu đất đai, cũng phải có một căn cứ nhất định. Không có giấy tờ hoặc không chứng minh được nguồn gốc, là có thể thu hồi rồi. Sau đó truyền thông báo ra ngoài, dân lưu lạc có năng lực, lại đồng ý làm ruộng, đều có thể đến Duyện châu nhận đất thuộc về chúng ta, nhập bảo nhập giáp, lĩnh một khoảnh đất nhất định, tiến hành cày cấy. Về phần lao dịch, chính là phương pháp bắt lính. Nói đúng ra, cha con đều là người trưởng thành, bắt cha để lại con. Nhà có nam tử vượt quá ba người, để lại một, còn lại bắt đi lao dịch. Phàm nhà có người đi lính, năm đó sẽ giảm một phần thuế má, lấy để nuôi gia đình. Người bản địa, nhận được đất năm đó, nộp lên sáu phần, năm thứ hai bắt đầu, nộp lên năm phần, được hưởng các loại chính sách. Người từ ngoài tới, lưu cư một năm, nộp lên bảy phần; ba năm trở lên, nộp năm phần, trở thành người bản địa, nhận được tất cả mọi chính sách ưu đãi. Những chính sách đó bao gồm: ưu đãi gia đình quân nhân, khuyến khích sinh đẻ vân vân. Trên thực tế, đồn điền và bảo giáp không phân biệt lắm.”
Lúc ta nói, Tuân Úc liên tục dùng sổ sách tính toán; Tào Tháo đi tới đi lui; Mãn Sủng cùng Trình Dục vẻ mặt ngạc nhiên; Quách Gia cùng Tuân Du vẻ mặt không kiên nhẫn nổi, chuyện này bọn họ không thèm nghĩ nữa. Qua một hồi lâu, Tuân Úc mới nói: “Tử Vân, theo phương pháp này của ngươi, vẫn không thể giải quyết nhu cầu của chúng ta trong ngắn hạn. Còn nữa, thực hiện phương pháp này lâu dài, đối với dân chúng mà nói, cũng là gánh nặng. Nguồn mộ binh lâu dài cũng không thể giải quyết triệt để.”
Ta biết: “Biện pháp này của ta còn kết hợp rất nhiều thứ. Ta muốn từng bước thực hiện, nhưng mà, tình huống hiện tại căn bản không thể trong thời gian ngắn làm dân giàu nước mạnh, chỉ mong từng mặt, trước hết làm binh mạnh, sau đó mới làm được dân giàu. Ta ở trong “bảo giáp binh chế” đã giới thiệu rất toàn diện, bao quát làm cách nào để giám sát cùng chế ước dân chúng chạy trốn; làm thế nào lấy được đất đai; làm thế nào thực hiện trưng binh cùng luyện binh. Như tình huống chúng ta hiện tại, đầu tiên là phải đảm bảo cung cấp lương thực đầy đủ, dù sao lúc này cần chi tiêu rất nhiều; thứ hai là đảm bảo nguồn mộ binh, muốn vậy, trước mắt chỉ có thể dựa vào chế độ tội liên đới, thủ đoạn quân sự, quản lý cưỡng chế. Cho nên, “bảo giáp binh chế” cùng “đồn điền chế” chỉ là phương pháp tạm thời. Về sau, chúng ta cho dân chúng hưởng càng nhiều ưu đãi, để bọn họ tự nguyện đi lính, tự nguyện cho chúng ta sử dụng. Đương nhiên, dựa vào phương pháp của ta, lương thực cùng nguồn mộ lính không thể đáp ứng nhu cầu trước mắt, nhưng mà, cũng không thể nhiều hơn nữa. Có điều, hai năm về sau sẽ thấy hiệu quả. Thần hy vọng chủ công và các vị tiên sinh nhìn xa một chút. Thần nghĩ, bốn, năm năm sau, “bảo giáp binh chế” sẽ phải sửa lại. Về phần chọn bảo trưởng và giáp trưởng, nhất định phải là người liêm khiết. Như vậy, có khả năng phục chúng, cũng có lợi cho việc triển khai chính sách của chúng ta.”
Tào Tháo khẽ gật đầu: “Tử Vân nói cũng đúng, trước mắt chỉ có thể dựa vào biện pháp cưỡng chế. Ta nghĩ, đồn điền cùng bảo giáp phải tiến hành đồng thời. Còn phải đặt biện pháp quản lý nghiêm khắc, ngăn chặn hiện tượng làm rối loạn kỷ cương. Đối với việc đo đạc đất đai của nhà giàu có, cũng phải làm, chúng ta có thể để hoàng đế hạ chỉ, bức mấy người đó vào khuôn khổ. Về phần chọn người, để Mao Giới phụ trách. Ôi, Duyện châu vẫn còn quá nhỏ.”
Tuân Úc thân thể run rẩy một chút: “Chủ công, sản nghiệp của các vị đại thần của hoàng đế…” Tào Tháo nhíu mày.
Ta hừ một tiếng: “Mấy người kia, tuyệt đại đa số là người ăn cơm không làm việc. Tôi nhìn mấy kẻ công tử bột đó thật không quen, mặt ngoài là lượt, bên trong toàn cỏ rác, lãng phí lương thực. Chủ công mà tới chậm hai tháng, chết đói cả rồi.”
Tuân Úc nhìn ta cười khổ: “Tử Vân, triều đình vẫn cần người. Bọn họ đại đa số là kẻ sĩ uyên bác, ngươi… Ôi, chớ ở bên ngoài nói vậy.” Hắn thật ra có ý tốt. Ta không nói, đã nói là thấy bực mình.
Tào Tháo nhìn ta: “Tử Vân, ngươi rất phản đối việc ta đón hoàng đế tới đây, phải không? Ngươi nổi giận với Trọng Đức cũng vì nguyên nhân này, ngươi còn trách vì ta không hỏi qua ý kiến ngươi sao?”
Ta lắc đầu: “Không có. Lúc nghe nói ngài tiếp đón Hoàng đế, thần nổi giận, nhưng không phải vì ngài không hỏi qua ý kiến thần, mà vì thần cảm thấy không cần thiết phải làm vậy. Còn nữa, thần đã biết phản ứng của Viên Thiệu. Chủ công, ngài đã biết, Viên Thiệu từng tỏ vẻ không thừa nhận vị hoàng đế này, mưu sĩ Tự Thụ nói với y, muốn y “tây nghênh đại giá, đặt hoàng cung ở Nghiệp thành”, có thể “ép thiên tử ra lệnh chư hầu”, Viên Thiệu không đồng ý.”
Tào Tháo sửng sốt một hồi, Quách Gia nhìn ta: “Nói hết rồi sao? Tử Vân, ngươi vẫn còn lời muốn nói.”
Ta thở một tiếng: “Nguyên nhân hắn không đồng ý khỗng phải hắn không thừa nhận vị hoàng đế này, mà vì hai mưu sĩ khác của hắn là Quách Đồ và Thuần Vu Quỳnh nói thế này: một khi đem hoàng đế đặt ở bên cạnh, làm bất kỳ chuyện gì cũng “Tuân theo thì không có quyền, không tuân là kháng mệnh”. Chủ công, hai người này mưu lược tuy không bằng Tự Thụ, nhưng câu nói này lại rất đáng suy nghĩ. Thần hy vọng chủ công nghĩ thêm. Nhưng mà, hiện tại Hoàng đế đã tới, cũng không thể vứt trở về nữa. Ôi, đành phải từ từ ứng phó.” Ta nghĩ thầm, Viên Thiệu lập tức sẽ làm mặt lạnh với ngươi.
Nói tới đây, không khí đã rất áp lực, ta liền có chút hối hận, không nên nói về vấn đề này. Nhưng mà, nhắc nhở Tào Tháo sớm một chút cũng tốt, để ông ta suy nghĩ cho kỹ. Qua một lúc rất lâu, Tào Tháo thở ra một hơi: “Hoàng đế đã đón tới rồi, về sau còn có rất nhiều chuyện muốn thông qua hoàng đế để ra lệnh. Hiện tại, hoàng thượng rất tin tưởng chúng ta, ta nghĩ, hoàng đế còn nhỏ, chắc sẽ không cùng chúng ta có xung đột lớn đâu!”
Tuân Úc gật đầu: “Không sai. Các loại điển lễ của triều đình đang khôi phục lại, về sau, tất cả sẽ đi theo một con đường đúng đắn. Đương nhiên, trước mắt chúng ta có chút khó khăn, nhưng năm nay thu hoạch từ đồn điền không tệ lắm, duy trì hiện trạng không thành vấn đề. Tử Vân, đồn điền chế của ngươi rất hay, ta nghĩ, sang năm lại càng tốt hơn!”
Ta cười cười, không nói tiếp vấn đề này. Nhìn Tào Tháo, ta nói: “Đại ca và thần ở Thọ Quang có học một ít phương pháp tuyển binh và luyện binh, để hắn làm mẫu cho Tào Thuần tướng quân là được. Chủ công tốt nhất phải huấn luyện một đội cận vệ tinh nhuệ, nhân số vạn người ở bên cạnh. Hổ Báo kỵ cũng phải duy trì vạn người trở lên. Có hai vạn quân tinh nhuệ này, dù ở thời điểm nào, cũng không thiệt thòi. Đúng rồi, thân là binh sĩ đều có cảm giác vinh dự, chủ công đừng ngại hạ một mệnh lệnh, binh lính được tuyển vào đội quân tinh nhuệ, quân lương gấp đôi, gia đình binh lính đó được giảm thuế, mọi người lại chẳng chen nhau mà vào. Đại đa số binh lính tham gia quân đội chỉ vì miếng cơm thôi.” Lúc trước Vũ ca ca có thể trở thành đệ đệ Vân ca ca, cũng vì muốn ăn cơm quân đội, khỏi bị chết đói. Nhưng mà, trở thành quân tinh nhuệ, sẽ có nhiều cơ hội lập công, cũng dễ mất mạng, người nhập ngũ vẫn nên tự nguyện tham gia, mới có thể huấn luyện ra một đội quân đặc biệt trở thành ác mộng của địch nhân. Tào Tháo gật đầu, Tuân Úc vẫn cười khổ.
Ta nhìn Tuân Úc cười nói: “Lại khiến Văn Nhược tiên sinh vất vả thêm rồi. Có điều, ta có thể dạy ngài một biện pháp để phát tài.” Ánh mắt mọi người đều nhìn ta chằm chằm. Ta cười tiếp tục nói: “Hiện tại Hứa huyện chính là hoàng thành. Chuyện buôn bán ở đây cũng sẽ nhanh chóng trở nên náo nhiệt. Tiên sinh có thể đánh thuế ra vào thành, thu được lợi. Đối với từng thương hộ đều có thể đánh thuế. Đúng rồi, tốt nhất ở Hoàng cung có thể tổ chức một ít hoạt động, ví dụ như, mời một vài vị quan lớn, thương hộ, cháu thế gia cùng những người có tiền tham gia, cùng hoàng đế ăn tiệc tối chẳng hạn. Đương nhiên, muốn tham gia, cũng phải trả chút tiền! Dù sao, mặt mũi hoàng đế rất có giá, có mấy người thường có thể nhìn thấy hoàng đế đây? Còn chưa nói cùng nhau dùng bữa.”
Mọi người đều nghe hết sức chăm chú, sau khi ta nói xong liền thấy bọn họ đưa mắt nhìn nhau, không đầy một khắc sau, toàn bộ đều cười váng lên. Quách Gia cùng Tuân Du càng cười đến không ra hơi. Tuân Úc cũng dở khóc dở cười. Tào Tháo cười chỉ vào ta: “Ngươi, ngươi, ngươi muốn chúng ta học Linh Đế sao? Chủ ý này còn không bằng Linh Đế ở trong cung mở chợ đó! Ta thấy ngươi thật biến thành gian thương rồi.”
Ta thở dài: “Chủ ý này của thần không cần bỏ vốn, chẳng qua đem mặt mũi hoàng đế ra bán chác một chút thôi, sao lại cười tới mức này? Thôi bỏ đi, thấy các người thế này chắc cũng không đồng ý. Ôi, phần tử trí thức chính là chết vì sĩ diện, thật tính toán không bằng tên gian thương như ta. Như vậy đi, nói thật nhé, Văn Nhược nếu cảm thấy quân lương khó khăn, có thể dùng đất đai thay thế. Tinh binh đã có gia đình thưởng năm mẫu; không có thì phát hai phần lương bổng, thế nào?”
Tuân Úc gật đầu: “Đây mới là chủ ý đúng đắn, dù sao hiện tại đất hoang nhiều, gia quyến lính Thanh châu cũng nhiều. Ôi, rất tiết kiệm.”
Tào Tháo suy nghĩ một chút: “Chủ ý của Tử Vân không sai. Dứt khoát đi, chúng ta truyền lệnh động viên ra bên ngoài, nói chỉ cần tham gia vào quân ngũ, có thể khiến gia đình được đất. Ta nghĩ, sẽ không ít người tự nguyện tham gia.” Tào Tháo này quả nhiên lợi hại.
“Chủ công, người từ bên ngoài vào phải qua khảo sát, tốt nhất tạm thời không nên cho nhập vào đội tinh binh. Phương pháp huấn luyện của chúng ta, còn có mấy thứ như bàn đạp, đều phải giữ bí mật mới được. Tinh binh cứ chọn từ binh Thanh châu ban đầu đi, còn nữa, nhất định phải có gia đình. Quản lý trong quân doanh phải thật nghiêm khắc.” Mọi người đều gật đầu.
Chính sự bàn coi như xong, ta nhìn Tào Tháo: “Chủ công, phủ đệ của người phải đổi thành phố chợ rồi. Cả ngày nhiều người ra ra vào vào, hơi quá mức! Thần có một chủ ý, ở quanh phủ đệ của Văn Nhược, lập ra chiêu tài quán, người cứ tới cả nơi đó là được.”
Tào Tháo nghe xong nói: “Ý kiến hay. Văn Nhược, ngươi vất vả một phen đi!”
Tuân Úc lắc đầu: “Thần sẽ làm hết sức, nhất định có thể vì triều định lựa chọn một số người mới. Đúng rồi, chủ công, Khổng Văn Cử đã tới nhậm chức, lễ nghi trong cung đình sẽ để ông ta phụ trách là tốt nhất.”
Tào Tháo gật đầu đồng ý, nhìn ta cười: “Chức Thọ Quang huyện lệnh của ngươi chính là do Văn Cử phong, ngươi muốn gặp ông ta không?”
Ta cười cười: “Tất nhiên muốn gặp. Nhưng mà, Khổng đại nhân không thích loại tiểu nhân như thần, để sau hãy nói. Nhưng mà, thần cảm thấy, ngài nên đem vị Khổng đại nhân này ra làm quan ở bên ngoài, ông ta ở trong này không phát huy được. Là hạng người cổ hủ thôi.”
Tào Tháo cười to: “Tài năng của Văn Cử thiên hạ ít có, văn chương không ai có thể so. Tử Vân, người như vậy Tháo muốn để lại bên cạnh.” Ta cười cười, không nói nữa.
Vừa nói vừa cười, thời gian trôi qua rất nhanh, thấy sắc trời đã tối, ta cũng muốn cáo từ. Tào Tháo nhìn ta nửa ngày, cuối cùng thở dài, cho ta về. Đúng vậy, mỗi người đều có chuyện riêng của mình.
Đêm hôm khuya khoắt, người trong phủ Bắc Đô Úy tại Hứa Đô chợt nghe có tiếng gào to thê lương: “Nghĩa mẫu cứu mạng với!” Sau khi thắp đèn, ta ôm mông (Điển Vi lực thật mạnh, Quách Gia lại ở một bên đổ thêm dầu vào lửa), tới một tửu quán thật lớn trong thành, mời một đám người uống rượu.
Ngày hôm sau, Cưu Phong làm chủ bạ hướng Tào Tháo góp lời: “Nhiều đại thần hôm qua thất lễ, trận gió này không thể mạnh thêm nữa.” Ta suy đoán, nếu như không có Tuân Úc cùng Trình Dục, lời hắn nói sẽ không dễ nghe thế.
Tào Tháo cười: “Sau này không được như vậy nữa.”
Ba vị ca ca uống rất cao hứng, ba vị tiên sinh (Mãn Sủng chưa tới) uống thật thống khoái, đến hôm sau vẫn còn choáng váng. Ta hôm sau cũng tránh ở trong phòng khóc lớn nửa ngày, nguyên nhân đương nhiên vì lấy được di thư Hi Chí Tài gửi cho ta. Không biết bởi vì ở chung hai tháng tại Quyên thành, khiến ta bại lộ chân tướng; hay là như mọi người nói người sắp chết thần trí rất tốt; có lẽ hắn ngay lúc bắt đầu đã nhận ra. Dòng đầu tiên trong bức thư của Hi Chí Tài chính là: Như muội thân giám****.
Chú thích:
* Thiên mạch (đường ngang dọc phân chia bờ ruộng), đặt ra thập ngũ (cứ 10 nhà dân biên chế thành 1 thập, 5 nhà biên chế thành 1 ngũ)
** Chế độ bảo giáp (chế độ biên chế hộ tịch ngày xưa để quản lý nhân dân theo nhiều tầng. Một số nhà hợp thành một giáp; một số giáp hợp thành một bảo; giáp có giáp trưởng; mỗi bảo có một bảo trưởng)
*** Ngụ binh vu nông (cho quân lính đi làm nông)
**** Thân giám: đích thân xem
