Dịch: mafia777
***
Trước đó Chử Toại Lương cũng đã nói rồi, lệnh cấm tiêu được thiết lập là vì khuyến khích nông tang đấy, mặt trời mọc đi làm, mặt trời lặn đi ngủ, buổi tối ngươi đừng có chạy loạn khắp nơi, an tâm ở nhà ngủ, thì ban ngày mới có tinh lực để làm việc được.
Đây đúng là để khuyến khích nông tang đấy.
Sao đến miệng Hàn Nghệ nhà ngươi, ngược lại trở thành làm hại nông tang rồi.
Chử Toại Lương thật sự cảm thấy ngạc nhiên, đều bị chỉ số thông minh của Hàn Nghệ làm cho tức quá hoá cười, cười hỏi: “Không biết lời này của ngươi là bắt nguồn từ đâu? Lão phu thực sự muốn nghe thử một chút.”
Hàn Nghệ không đáp mà hỏi ngược lại: “Không biết Hữu Phó Xạ có đồng ý với những gì ta nói về chuyện buôn bán lúc nãy hay không?”
Chử Toại Lương hơi hơi trầm ngâm, nói: “Những lời trước ngươi nói trước đó đúng là có chút đạo lý, nhưng vẫn còn phải chờ thương thảo đã.”
“Hữu Phó Xạ thấy có chút đạo lý là được rồi.”
Hàn Nghệ dừng một chút, rồi tiếp tục nói: “Tuy rằng đất đai trong tay dân chúng đều tương đối ít, nhưng vẫn là có, ban ngày vẫn là làm nghề nông, nếu triều đình lại bảo bọn họ đi buôn bán, thì chẳng khác nào bảo họ bỏ việc nghề nông cả. Nhưng nếu không tìm được kế sinh nhai cho bọn họ, thì chỉ vài mẫu đất này lại không đủ để họ nuôi sống chính mình. Làm sao có thể kết hợp được cả hai việc này đây? Chỉ có một cách, đó chính là ban ngày làm nông, ban đêm làm buôn bán, vậy thì cả hai việc đều ổn rồi.”
Quần thần nghe vậy hai mắt sáng lên, tiểu tử này đúng là một thiên tài, thế này mà cũng có thể nói thành dính líu với nhau được.
Chử Toại Lương cười nói: “Ngươi nói có vẻ nhẹ nhàng nhỉ, tinh lực một người có hạn, sao có thể chiếu cố cho cả hai việc được.”
Hàn Nghệ cười nói: “Nhưng đất đai trong tay bọn họ quá ít, không cần hao phí quá nhiều tinh lực. Mặt khác, nếu mỗi đêm có thể kiếm tiền đủ nhiều, thì ta tin rằng mỗi người dân đều tự khắc sẽ có đủ tinh lực thôi. Hơn nữa, một gia đình có nhiều người như vậy, nếu như cả nhà già trẻ cùng nhau chia sẻ, thì cũng không phải là quá bận đâu. Ví dụ như đám sĩ tử tham gia khoa cử kia, chỉ đơn thuần mưu cầu quan lộ, mà còn là chưa chắc đạt được trong kỳ thi, vậy mà bọn họ đều nguyện ý dùng mười năm gian khổ đèn sách, còn dân chúng chỉ cầu mong có cơm no áo ấm, nếu thứ gì đó có thể mang đến cơm no áo ấm cho họ, vậy thì có lý gì mà họ không làm chứ.”
Chử Toại Lương nói: “Lời này không ổn, nếu làm thêm ban đêm mà dân chúng có thể kiếm đủ tiền nuôi gia đình, vậy thì ban ngày sẽ còn có ai đi làm nghề nông nữa? Nông nghiệp mới là căn bản của một quốc gia, nếu như chấp thuận việc này, vậy thì quốc gia tất có đại loạn.”
“Lời ấy của Hữu Phó Xạ lại sai rồi.”
Hàn Nghệ nói: “Buôn bán kinh doanh, có mua mới có bán, ngươi trước tiên phải lấy ra đồ vật, rồi ngươi mới có thể bán cho người khác, kiếm lấy tiền tài được. Nếu cái gì cũng không có, vậy thì không gọi là buôn bán nữa rồi, mà là lừa đảo. Dân chúng trước tiên phải trồng trọt, dệt vải, rồi biến gạo và vải vóc thành sản phẩm, thì mới có tư cách đi buôn bán được. Nếu một mẫu đất chỉ có thể thu được một đấu gạo, thì cho dù ngài dùng roi quất họ, thì dân chúng cũng sẽ không chạy đi trồng trọt. Nhưng nếu ngài nói cho họ biết một đấu gạo kia có thể bán được một quan tiền, thì cho dù ngài dùng mười con trâu giữ họ lại, họ cũng vẫn sẽ liều mạng đi trồng trọt thôi. Cái gốc của việc khuyến khích nông tang, không nằm ở chỗ ngươi cầm đao hay cầm kiếm, mà là có thể thỏa mãn sinh hoạt hàng ngày của dân chúng hay không. Đây mới là khuyến khích, về phần lệnh cấm tiêu, cùng lắm chính là một cái lệnh ép dân chúng làm nông, chứ không phải là thật sự khuyến khích nông tang. Cai trị nhân từ là như thế nào, đây chính là cai trị nhân từ đấy.”
Chử Toại Lương là tiếng là năng ngôn thiện biện, nhưng ba lần bốn lượt đều thua trong tay Hàn Nghệ, hiện giờ lại bị Hàn Nghệ chiếm thế thượng phong, nên sao có thể chịu đồng ý được, ông ta phất tay nói: “Ngươi đây căn bản không phải là khuyến nông tang, mà là khuyến thương cùng khuyến công, hai chợ có một trăm lẻ tám nghề, chẳng lẽ không có liên quan đến lương thực và vải vóc sao. Dân chúng không nhất định sẽ đi làm ruộng, mà nói không chừng cứ loay hoay mãi vào đồ gỗ, đồ làm bếp, à, còn có kịch nói nữa.”
Nói đến câu sau, còn mang theo mấy phần ý tứ trào phúng.
Hàn Nghệ cười nói: “Đây cũng là khuyến khích nông tang a.”
“Việc này có quan hệ gì với khuyến khích nông tang chứ?” Chử Toại Lương đều có chút hôn mê rồi.
Hàn Nghệ nói: “Hiện giờ tất cả mọi người đều làm nghề nông, hơn nữa mưa thuận gió hòa, hàng năm được mùa, vì vậy giá gạo rất rẻ, nhưng nếu như không phải tất cả mọi người đều làm nghề nông, vậy thì lương thực tất nhiên sẽ ít đi, như thế khiến cho giá lương thực sẽ đắt lên.”
Chử Toại Lương hỏi: “Chẳng lẽ ngươi cho rằng giá lương thực đắt thì mới tốt ư?”
“Đương nhiên không phải.” Hàn Nghệ nói: “Hiện giờ một đấu gạo chỉ có giá năm sáu văn tiền, nếu như một đấu gạo có thể bán đến giá năm mươi đến sáu mươi văn tiền, mà khi đó đồ gỗ, công cụ phong phú, giá tất nhiên sẽ rẻ hơn, mà người đó còn có tay nghề, thì trực tiếp làm ruộng thôi đã có thể phát tài nha, thế còn không phải là khuyến khích nông tang sao. Lương thực chính là căn bản của con người, chỉ cần triều đình khuyến khích nông tang, thì cơ bản là không cần dùng bất kỳ thủ đoạn gì, dân chúng cũng tự động đi làm ruộng. Mở ra chợ đêm, chỉ là vì trợ giúp cho một số dân chúng ít đất vường đạt được cuộc sống tốt hơn thôi, chỗ nào mà bách tính thiếu đất vườn? Đó chính là ở Hiệp Hương, mà ý nghĩa của Hiệp Hương không chỉ là thiếu đất, mà còn là nhiều người nữa, nếu nhiều người là có thể cung ứng cho chợ đêm rồi, vì vậy mở phiên chợ đêm, chính là thỏa mãn được nhu cầu từ cả dân chúng lẫn địa chủ, có thể làm yếu đi mẫu thuẫn giữa hai bên.”
Chử Toại Lương ngẩn ra, bị Hàn Nghệ nói cho á khẩu không trả lời được.
Không ít đại thần nghe vậy đều liên tục gật đầu.
Địa chủ có tiền, có thể tiêu tiền mua khoái nhạc, dân chúng thiếu tiền, có thể buôn bán kiếm tiền, giống như là đường sông bị ngăn chặn, cần phải khơi thông, mà chợ đêm chính là công cụ để khơi thông đó.
Tiểu tử này thật đúng là một nhân tài nha, kỳ thật bọn họ cũng không thích việc cấm đi lại vào ban đêm, rất không tự do, nhưng đã thành thói quen rồi, có hay không cũng không quá coi trọng, nhưng lại thật sự không ngờ, Hàn Nghệ có thể từ việc nới lỏng lệnh giới nghiêm vào ban đêm, khai thông ra một con đường lớn đến vậy, đây là điều bọn họ chưa bao giờ nghĩ tới cả, bởi vì lệnh giới nghiêm vào ban đêm đã có từ lâu rồi.
Trưởng Tôn Vô Kỵ vẫn luôn quan vọng lại đột nhiên đứng ra nói: “Bệ hạ, lời Hàn Nghệ nói mặc dù không phải không có lý, nhưng lệnh giới nghiêm vào ban đêm lại có từ xưa, dân chúng cũng đã quen rồi, nếu như nới lỏng lệnh giới nghiêm vào ban đêm, đến tột cùng sẽ trở thành như thế nào, thì ai cũng không nói trước chính xác được, hơn nữa còn có nhiều vấn đề cần phải thương thảo, tỷ như phòng cháy phòng trộm, còn có buổi tối tối như mực ấy, thì việc chiếu sáng cũng là một vấn đề, lão thần nghĩ rằng, việc này còn phải thận trọng suy xem thêm chút nữa.”
Việc này nếu bị kéo dài, vậy thì khẳng định không có kết quả rồi.
Lý Trị chỉ là gật gật đầu, nhưng lại không lên tiếng.
Hàn Nghệ rất rõ ràng, sở dĩ bọn họ bị nói cho á khẩu không trả lời được, hơn phân nửa là bởi vì không có sự chuẩn bị, hơn nữa mọi tâm tư đều đặt vào việc tranh giành ngôi vị hoàng hậu rồi, nên ngàn vạn lần không thể cho bọn họ có cơ hội thở dốc được, nếu không việc này không biết có thành công hay không nữa: “Hạ quan nghĩ rằng Thái úy đã quá lời rồi, nói về vấn đề phòng cháy ấy, vào thời điểm giới nghiêm ban đêm, nội phường vẫn là đèn đuốc sáng trưng, cũng đồng dạng gặp phải vấn đề này, nên có giới nghiêm vào ban đêm hay không, thì đều phải phòng đấy. Về phần phòng trộm, nếu như vừa nới lỏng lệnh giới nghiêm ban đêm, mà đã có trộm cướp khắp nơi, vậy thì quốc gia của chúng ta đang vô cùng nguy cấp, ta tin rằng mỗi dân chúng Đại Đường đều là những người con dân tốt, chỉ có cực kỳ cá biệt mới là kẻ cướp, bệ hạ chẳng lẽ không tin cả con dân của mình sao.”
Lý Trị ừ một tiếng, giả vờ hoang mang hỏi: “Chẳng lẽ ngay nơi dưới chân thiên tử mà lại cất giấu nhiều kẻ cướp như vậy ư?”
Trưởng Tôn Vô Kỵ nói chuyện, y chỉ gật đầu thôi, Hàn Nghệ nói chuyện, y lập tức đáp lại, rõ ràng chính là thiên vị cho Hàn Nghệ.
Hàn Nghệ đưa tầm mắt nhìn qua. Nghĩ thầm rằng cũng nên đến lúc chấm dứt. Hắn chắp tay nói: “Bệ hạ, lệnh giới nghiêm vào ban đêm nếu như dùng ở thời Trinh Quán, thì vi thần cảm thấy không có bất kỳ sự không ổn nào, dù sao thời kỳ Trinh Quán là thời kỳ loạn trong giặc ngoài, dân tâm không ổn. Thường hay xảy ra thiên tai nhân họa, lệnh giới nghiêm vào ban đêm là sự tồn tại tất yếu, tại loại thời điểm ấy, nhất định phải áp dụng thủ đoạn phi thường. Nhưng hiện giờ đã là năm Vĩnh Huy, Đại Đường ta đã sớm xưa đâu bằng nay, quốc thái dân an, bốn biển thái bình, vạn bang triều bái, đây có thể nói đây là sự bắt đầu của thịnh thế chưa bao giờ có từ trước. Nếu đã là nền thịnh thế từ xưa đến nay không có, thì những con dân của Đại Đường khí phách to lớn cũng muốn có cuộc sống chưa từng có từ xưa, tưởng tượng một chút, vào một ngày thành Trường An đèn đuốc sáng trưng, đêm cũng như ngày, chiếu sáng ngàn dặm, đó là khí thế cỡ nào a, Hán Tùy ai có thể so đo. Lúc ấy mới thể hiện được sự thịnh thế của Đại Đường ta.”
Nói đến phần sau, lời hắn leng keng hữu lực, kích động sôi sục.
Nói được khiến cho Lý Trị cực kỳ vui vẻ, giơ vuốt rồng lên, kích động bảo: “Tốt! Hay cho cái câu sống một cuộc sống trước nay chưa từng có.”
Trong năm Trinh Quán, đó là thời kỳ của Lý Thế Dân, thời kỳ Vĩnh Huy này mới là thuộc về y đấy. Lời này của Hàn Nghệ không phải ám chỉ Trinh Quán sao có thể so với Vĩnh Huy, đó không phải là nói y mạnh hơn Lý Thế Dân sao.
Mẫu chốt là vẫn chưa có ai phản bác là được rồi, Đại Đường trong năm Vĩnh Huy đích xác mạnh hơn trong năm Trinh Quán, đây là sự thật a, chẳng qua là bởi vì có nền chính trị ở thời kỳ Trinh Quán, nên mới có thịnh thế Vĩnh Huy thôi, Lý Trị là kẻ đứng ở trên vai người khổng lồ đấy.
Các đại thần đứng nhìn, kết quả của việc này thế nào ngược lại không trọng yếu, mấu chốt là vị hoàng đế như ngươi làm cũng quá giả, Hàn Nghệ nói cái gì ngươi đều bảo hay, ngươi khác nói thì ngươi trực tiếp xem nhẹ luôn, nhưng bọn họ cũng không ra tiếng đấy, dù sao thì những lời Hàn Nghệ nói đều có lý, việc này Hàn Nghệ cũng đã chuẩn bị hồi lâu, bọn họ lại đều chú ý vào việc của Võ Chiêu Nghi, binh pháp có câu, không đánh trận chiến nào chưa chuẩn bị a.
Cho dù là Trưởng Tôn Vô Kỵ, đều phải dùng sách lược kéo dài đấy.
Nhưng sau khi kích động xong, Lý Trị đột nhiên liếc mắt nhìn Trưởng Tôn Vô Kỵ, trong lòng lại bắt đầu nói thầm, việc này nha, còn phải thông qua ba tỉnh phê chuẩn chỉ thị, còn phải có người đi chấp hành, nếu Trưởng Tôn Vô Kỵ không đáp ứng, việc này cũng phiền toái, lại nói việc lập hậu còn cần phải cầu cạnh đến Trưởng Tôn Vô Kỵ nữa, cũng không thể không để ý đến mặt mũi của ông ta chút nào được. Y họ nhẹ một tiếng, nói: “Nhưng điều Thái úy lo lắng cũng cần phải chú ý nha.”
Lúc nói tuy mặt nói hướng phía Trưởng Tôn Vô Kỵ, nhưng ánh mắt lại nhìn hướng Hàn Nghệ.
Hàn Nghệ lập tức nói: “Lời của bệ hạ rất đúng, vì vậy vi thần chỉ là đề nghị nới lỏng lệnh giới nghiêm vào ban đêm, mà không phải là giải trừ lệnh này, vi thần đề nghị cứ năm ngày thì mở chợ đêm một lần, mỗi lần mở chợ đêm kéo dài từ canh ba đến canh năm của giờ giới nghiêm, nếu như gặp dịp lễ mừng năm mới thì có thể mở suốt đêm, nhưng khi bận rộn việc nhà nông, thì cứ trực tiếp đóng cửa chợ đêm, khiến dân chúng chuyên tâm làm nông là được, đến khi những ngày nông vụ qua đi, thì lại mở lại chợ đêm.”
“Đấy là một biện pháp không tệ.”
Lý Trị gật đầu, lại mỉm cười hướng Trưởng Tôn Vô Kỵ, hỏi: “Thái úy nghĩ như thế nào?”
Ánh mắt của tất cả các đại thần đều tập trung lên người Trưởng Tôn Vô Kỵ.
Trưởng Tôn Vô Kỵ nghĩ thầm rằng, ngươi đều nói biện pháp này tốt, vậy còn muốn ta nói gì nữa.
Hoàng đế đều nói đến nước này rồi, nếu ông ta còn cự tuyệt, thì phải là đối kháng trực tiếp với Hoàng đế đấy, hơn nữa lúc trước ông ta nhận một phần đại lễ của Lý Trị, nếu không giúp Lý Trị xử lý sự việc, vậy thì Lý Trị thật sự sẽ điên lên bảo, nếu thế vị trí Hoàng đế cho ngươi làm luôn đi, vì một lệnh giới nghiêm vào ban đêm mà náo loạn đến tình trạng này, thì chỉ có thằng ngốc mới làm ra việc như thế thôi. Hơn nữa, hiện giờ Lý Trị cũng xem như là cúi đầu hỏi ý kiến ông ta, đây là cực lực giữ gìn mặt mũi cho ông ta rồi, Trưởng Tôn Vô Kỵ làm tể tướng ba mưới năm, không thể ngay cả đạo lý thấy tốt thì thu cũng không rõ được, vì thế ông ta khẽ mỉm cười: “Nếu là như vậy, thì thần cho rằng có thể thử một lần.”
Lý Trị lại hỏi: “Chư vị ái khanh nghĩ như thế nào?”
Ngay cả Trưởng Tôn Vô Kỵ đều gật đầu rồi, thì những người khác sao còn có thể nói gì nữa, hơn nữa việc này cũng không làm tổn hại gì đến lợi ích của bọn họ, nên đều gật đầu tán thành.
“Một khi đã như vậy, tột lắm. Lập tức bắt đầu nới lỏng lệnh giới nghiêm vào ban đêm từ tháng sau.”
Lý Trị tiếp tục nói: “Tuy nhiên từ xưa đến nay, còn chưa bao giờ nới lỏng lệnh giới nghiêm ban đêm cả, triều đình cần phải xử lý thận trọng.” Dừng một chút, y đột nhiên nói: “Trẫm giao việc này cho Phó cấp bí thư giám Trưởng Tôn Xung, mặt khác, Tả trung vệ lang tướng Trình Xử Lượng đi theo giúp đỡ.”
Trưởng Tôn Vô Kỵ nghe vậy nhịn không được nhướn mày, đang muốn mở miệng, lại nghe được một câu của Lý Trị: “Bãi triều đi!” Lại quay đầu lại thì Lý Trị đã trực tiếp rời đi từ cửa hông rồi.
Oa! Đi cũng thật nhanh a! Không đúng, ngươi chuồn, thì ta đây phải làm sao bây giờ a! Ta chỉ là một tên quan nhỏ bát phẩm thôi a.
Hàn Nghệ liếc mắt nhìn tràn đầy áo bào tím, áo bào đỏ, chỉ có một mình hắn là áo bào xanh, hôm nay mẹ nó không bị quần ẩu, thì đúng là trái ý trời đấy, thừa dịp tất cả mọi người chưa kịp phản ứng, hắn cũng khẩn trương lẻn hướng cửa hông.
Quân thần hai người mới vừa rồi còn nghe cười, tại thời khắc này đều giống như con thỏ, vắt chân lên chạy.
Dù sao ai cũng hiểu được đạo lý thấy tốt thì thu cả.
