Q.2 - Chương 5: Chạy việc ở nha môn

Phụ thân Lý Duy Chính là lý trưởng một dãy Lý gia thôn. Vì giải quyết mâu thuẫn giữa vợ kế cùng nhi tử, hắn liền tìm một công việc trong huyện nha huyện Lâm Hoài. Đợi thân thể nhi tử hồi phục hắn sẽ dẫn Lý Duy Chính lên huyện.

"Con à! Vào làm chạy việc trong huyện hãy nói ít làm nhiều. Lần này cha xin cho ngươi làm một người tiểu lại. Làm tốt thì ngươi còn có thể leo lên cao, giống như Dương chủ bộ trở thành quan viên chính thức. Mấu chốt là phải học được cách xử sự làm người, miệng lưỡi phải khéo léo một chút, hạ thấp dáng vẻ ta đây thư sinh, người làm việc trước thì phải gọi đại ca. Nhất là Lý huyện thừa có quan hệ bà con xa với nhà chúng ta. Lần này chính là cha nhờ hắn. Sau này phải gọi hắn là nhị thúc. Những chuyện này ngươi đã nhớ kỹ chưa?"

Mặc dù trên đường Lý viên ngoại không ngừng lải nhải, nhưng trong khẩu khí lộ ra tấm lòng quan tâm nồng hậu của hắn, giống như phụ thân từ cổ chí kim đều từ ái và chân thành. Lý Duy Chính chợt nhớ phụ thân hậu thế của mình trầm mặc ít nói. Nhất định hiện tại hắn đang còn chìm đắm trong bi thống mất con chưa thể tự thoát ra được. Còn có mẫu thân nhiều bệnh... Hồi ức kiếp trước giống như thủy triều dâng lên trong lòng Lý Duy Chính khiến hắn vô cùng đau đớn, liền gật đầu nói: "Phụ thân yên tâm đi! Hài nhi đã qua 2 đời người, sẽ không làm bậy như trước nữa!"

Lời của con khiến Lý viên ngoại vui mừng hết sức. Chính xác là sau lần chết hụt nhi tử dường như đã biến thành người khác, việc gì cũng không xoi mói giống như lúc trước, tính tình vừa thối vừa bướng cũng sửa chữa. Giống như chuyện thi tú tài, hắn đã sớm không muốn cho nhi tử đi thi nữa, hắn không phải người ham học, nhưng hắn không dám nói, nhắc tới sẽ cãi nhau với nhi tử. Thế mà lần này một chút âm thanh cũng không có, xem ra việc hôn nhân với nhà kia cũng có thể nhắc lại.

Không ngờ Lý viên ngoại vừa nghĩ tới chuyện này, Lý Duy Chính giống như giun đũa trong bụng hắn, tiếp lời: "Chỉ có điều phụ thân à, hôn sự nhà kia hài nhi vẫn muốn hủy, hài nhi không thích nhị tiểu thư Diệp gia."

Từ nhỏ hắn đính hôn cùng cháu gái của Diệp lão viên ngoại của Diệp gia trang. 10 năm trước đại thiếu gia của Diệp gia thi đậu tiến sĩ ra ngoài làm quan, nghe nói còn làm tới tri phủ. 2 năm trước Diệp lão viên ngoại qua đời, tiểu thư Diệp gia cũng dời đi nơi khác cùng với phụ thân nàng. Nghe nói năm nay nàng mới 15 tuổi, nhỏ hơn mình 7 tuổi. Một đứa bé con mà thôi! Cưới một lão bà còn chưa phát dục thì có cái gì thú vị... Không phải, đúng ra là không có tình cảm gì mà nói.

Kỳ thật Lý viên ngoại cũng tán thành ý của nhi tử không muốn cưới Diệp tiểu thư, không phải bởi vì nàng là tiểu thư nhà quan lại mà là thân thể nàng mảnh mai vô cùng, tuyệt không phải là tướng vượng tử. Hắn thà rằng nhi tử cưới một bà dì nông thôn thân thể khỏe mạnh đầy đặn, sinh cho hắn mấy đứa cháu trai. Bất quá nghĩ thì nghĩ, nhưng lão bà một lòng muốn trèo cửa nhà quan, hắn cũng đành phải phụ xướng phu tùy. Lý viên ngoại cười gượng 2 tiếng nói: "Tạm thời không đề cập chuyện này! Không đề cập!"

Lý gia thôn cách huyện thành rất gần. Xe ngựa đi hơn 10 dặm đường đã tiến vào huyện thành. Huyện Lâm Hoài hưởng chút ánh sáng của Trung Đô Phượng Dương, vốn là một huyện nhỏ không đủ ngàn hộ gia đình nhưng sau khi Chu Nguyên Chương dời 14 vạn hộ nhà giàu từ Giang Nam đến Phượng Dương, huyện Lâm Hoài đã phá tường thành cũ xây lại, thu nhận trong số đó 3 ngàn hộ nhà giàu. 20 năm trôi qua đến nay huyện Lâm Hoài đã huyện lớn có 5000 hộ gia đình, nhân khẩu đông đảo, thương nghiệp hết sức phồn hoa, chỗ nào cũng có nhà giàu cửa son. Hai con sông hướng đông tây và nam bắc giao nhau khiến cả huyện hiện lên kết cấu hình chữ "Điền" (田). Dọc theo hai bờ sông là đường cái thương nghiệp phồn hoa nhất.

Huyện nha ở chính giữa huyện thành, xây gối đầu lên sông. Từ xa Lý Duy Chính đã thấy một tòa cổng chào kiểu "đấu củng"(*). Đối diện cổng chào là bức tường hình chữ "Nhất", phía trên khắc dị thú kỳ lân. Xe ngựa dừng trước cổng chào, phía trên khắc 3 chữ "phường Tuyên Hóa". Trước huyện nha có một cặp sư tử đá uy vũ ngẩng đầu, chân che sư tử con, thể hiện dòng dõi cùng với sự thương xót. Xe ngựa vừa dừng hẳn, một người làm ở công đường chạy ra, chắp tay cười nói với Lý viên ngoại: "Lý viên ngoại đến vừa khéo, lão gia nhà ta đang nhắc tới các ngươi đấy! Mau đi theo ta!"

"Đa ta Tần điển sứ." Lý viên ngoại vội vàng giới thiệu người này cho nhi tử, "Đây là Tần nhị ca, điển sứ huyện Lâm Hoài chúng ta. Về sau phải đi theo Tần nhị ca làm việc thật tốt."

Lý Duy Chính nhanh chóng đi tới thi lễ: "Tiểu đệ Lý Duy Chính, xin Tần đại ca chiếu cố nhiều hơn."

"Sao Lý ngũ đệ hình như biến thành người khác nhỉ!" Lý Duy Chính lên huyện thi huyện đã 5 lần, trên dưới huyện nha đều biết hắn. Bởi vì hắn 5 lần không đậu nên mọi người đều gọi đùa hắn là "ngũ đệ". Tần điển sứ thấy hắn không còn tính xấu như trước kia, không khỏi vỗ vỗ vai hắn cười ha hả nói: "Đừng gọi ta đại ca, huyện lão gia sẽ tức giận, gọi nhị ca là được rồi."

"Vâng! Tần nhị ca."

Lý viên ngoại bên cạnh thấy nhi tử hiểu chuyện, trái tim thấp thỏm cuối cùng cũng bình thường lại, bèn cười nói với Tần điển sứ: "Tần ca nh chờ một lát, ta dặn dò nhi tử vài câu."

Hắn kéo Lý Duy Chính đi ra sau bức tường, móc từ trong ngực ra một tập tiền giấy kín đáo đưa cho hắn: "Đây là 400 quan tiền, cho người dùng cho ăn ngủ hàng ngày, nhớ kỹ đừng đút lót đồng liêu, huyện thừa, cha đã đút lót thay ngươi rồi. Nếu không đủ tiền hãy nhờ người ta đưa tin về."

Nói đến đây, Lý viên ngoại đưa tay gỡ chiếc nhẫn vàng to trên ngón giữa ra, nhét vào tay nhi tử, "Trên người cha bây giờ không có tiền, cái nhẫn vàng này người giữ lấy. Nếu có chuyện gì khẩn cấp, ngươi có thể dùng để mua mạng. Ngoài ra tuyệt đối không nên đấu đá với người ta, vạn nhất xảy ra chuyện gì hãy về nhà, cha sẽ bảo vệ ngươi, nhớ kỹ chưa?"

Cái mũi Lý Duy Chính cay cay, hắn nhẹ nhàng gật gật đầu, "Cha, hài nhi nhớ kỹ."

Lý viên ngoại thở dài một hơi, lại mang một bao quần áo đến giao cho hắn nói: "Quần áo này là do kế nương chuẩn bị cho ngươi. Trời sắp lạnh, chú ý mặc thêm quần áo!"

Lý Duy Chính yên lặng tiếp nhận quần áo, lại hỏi phụ thân: "Cha không thể để ngày mai mới về sao?"

"Không còn cách nào, 2 ngày nữa đã phải nộp thuế thóc, cha phải trờ về an bài." Lý viên ngoại vỗ vai nhi tử, nhìn vào mắt hắn nói: "Hài tử, phải làm một người chính trực, đây là hy vọng duy nhất của cha đối với ngươi."

Nói xong, Lý viên ngoại đi về phía xe ngựa, dáng đi tập tễnh. Đến bên xe ngựa hắn len lén dùng chéo áo lau nước mắt, Lý Duy Chính cũng không kìm được, la lớn: "Cha!" Hắn từ từ quỳ xuống, nặng nề dập đầu một cái.

"Hài tử, sau này thường trở về thăm cha là được rồi."

Xe ngựa dần dần đi xa. Lý Duy Chính nhìn theo phụ thân đang nhìn qua cửa sổ vẫy tay không ngừng, nước mắt bỗng nhiên không tự chủ lặng lẽ tuôn ra.

...

Huyện nha Lâm Hoài tổng cộng chia làm 3 gian. Cả quần thể kiến trúc hùng vĩ, nhất mực sâm nghiêm. Đại đường ở chính giữa trục trung tâm, là nơi tri huyện tuyên bố chính lệnh, cử hành lễ nghi trọng đại, cùng thẩm tra xử lý đại án công khai. Trước đại đường là 6 phòng theo thứ tự lại, hộ, lễ, binh, hình, công.

Đi xuyên qua đại đường, qua bình phong có thể thấy được nhị đường. Nơi này là chỗ tri huyện dự thẩm vụ án cùng nghỉ ngơi sau khi thoái đường. Phía sau nhị đường là một tứ hợp viện cỡ nhỏ để 2 vị sư gia hình danh, tiền cốc làm việc.

Tam đường là nơi tri huyện tiếp đãi quan viên cấp trên, thương nghị chính sự cùng làm việc sinh hoạt thường ngày. Án hơi cơ mật cũng tiến hành thẩm tra xử lý ở đây. Kiến trúc hành lang tam đường rộng lớn, khí thế hùng vĩ. Bày biện bên trong khác hẳn đại đường. Trong viện cây quế như rừng, cành lá rậm rạp khiến người ta cảm thấy u tĩnh, thần bí. Hai bên trái phải tam đường là phòng khách, là nơi ở của thân thuộc tri huyện. Phía bắc tam đường là hậu hoa viên, cũng là nơi ở riêng của tri huyện.

Tần điển sứ mang Lý Duy Chính vào tam đường. Dọc đường hắn cẩn thận dặn dò: "Lão gia lớn tuổi, tinh thần không tốt, hàn huyên vài câu là được. Sau này lão gia cũng không hỏi ngươi nhiều, về sau cứ đi theo ca ca lăn lộn, ca ca có một miếng ăn thì tuyệt đối không thiếu phần ngươi."

Lý Duy Chính vô cùng cảm kích, "Đa tạ nhị ca, tiểu đệ nhớ kỹ."

Chính phòng của tam đường là nơi làm việc bình thường của tri huyện nên quy củ không nhiều. Lý Duy Chính theo Tần điển sứ vào phòng, Tần điển sứ lập tức quỳ xuống nói: "Lão gia, đã đưa Lý Duy Chính đến."

Lý Duy Chính chợt phát hiện mình sắp đứng trước cửa thứ nhất đời người: quỳ! Hắn vừa quỳ trước phụ thân, nhưng kia là quỳ xuất phát từ nội tâm. Bây giờ lại phải quỳ, hắn hơi cảm thấy có lỗi với phụ thân nhưng cũng không còn cách nào, Lý Duy Chính đành phải do dự một lát, miễn cưỡng quỳ xuống, tựa như tân nương tử mới vào động phòng lần đầu, "Lý Duy Chính tham kiến tri huyện đại nhân."

Cả buổi không thấy động tĩnh, Lý Duy Chính đưa mắt nhìn lén. Dường như trong phòng có 3 người ngồi. Chính giữa là một lão đầu có cái mũi dài như say rượu, nhìn giống như người bệnh, đôi mắt khép hờ tựa như đang ngủ, cơ bản cũng không có nghe thấy họ đến. Vị này chính là quan phụ mẫu huyện Lâm Hoài Trương huyện lệnh. Ắt hẳn hắn đã 60 tuổi, tinh lực hao mòn sạch khiến hắn làm huyện lệnh một huyện quả thật có chút khó khăn.

"Lý ngũ đệ, chúng ta lại gặp mặt." Cuối cùng huyện thái gia cũng mở miệng. Thanh âm mặc dù hữu khí vô lực nhưng khóe miệng lại hơi mỉm cười.

"Lý huyện thừa, đây chính là cháu bà con xa của ngươi? Đầu gối rất cứng nha!" Người vừa nói chính là Dương chủ bộ ngồi bên trái. Hắn chừng 40 tuổi, vốn là thư lại hình phòng, bởi vì khôn khéo tài giỏi nên được phá cách thăng làm chủ bộ. Sắc mặt của hắn ngả vàng, dáng vẻ gầy gò ranh mãnh, giống như con nghiện ma túy. Dưới hàm là một hàm râu thưa. Mặc dù vẻ ngoài xấu xí, nhưng ánh mắt lại hiểm độc cực kỳ.

Người ngồi đối diện hắn trắng trắng mập mập, đầy vẻ hiền hòa, đoán chừng chính là vị nhị thức bà con xa làm huyện thừa kia. Dương chủ bộ giọng điệu cứng rắn vừa nói xong, vẻ mặt vốn ôn hòa của Lý huyện thừa lập tức trầm xuống, chỉ Lý Duy Chính quát lớn: "Bản quan thấy ngươi đọc sách mấy năm mới tiến cử ngươi làm tiểu lại, ngươi lại dám cả gan vô lễ. Người đâu, đuổi đi cho ta, không được thu nhận."

"Huyện thừa không nên nổi giận, ta cũng chỉ nói vậy thôi, người tuổi trẻ mà! Không hiểu quy củ là rất bình thường." Dương chủ bộ lườm huyện thừa một cái, ra vẻ bên ngoài cười mà bên trong không cười nói: "Trái lại huyện thừa kích động lại khiến người ta sinh nghi a, ha ha!"

"Lời này của Dương đại nhân có ý gì?" Lý huyện thừa lạnh lùng đáp: "Lý viên ngoại vốn là lý trưởng, ở bản huyện 5 năm liên tục nộp thóc đứng đầu. Theo quy củ có thể chiếu cố con hắn đến huyện nha làm tiểu lại. Bản quan theo quy củ làm việc, ta không rõ chuyện này có gì để sinh nghi?"

"Được rồi, hai người các ngươi không cần ầm ĩ, đã đến giờ bản huyện uống thuốc. Mọi người tản đi đi!" Trương tri huyện run rẩy đứng lên, không để ý tới bất cứ kẻ nào, quay người ra sau bỏ đi.

Lý Duy Chính lập tức rõ ràng quan hệ giữa 3 người bọn hắn. Trong lòng một hồi trống nhỏ không khỏi gióng lên. Hắn liếc nhìn Tần điển sứ, thấy hắn quỳ ở đó không kêu một tiếng tựa như mọi việc không có liên quan gì đến hắn. Theo lý trước đó hắn đáp ứng nhắc nhở mình nhưng hắn lại không nói gì. Lý Duy Chính không khỏi âm thầm hít một hơi, "Quả nhiên chim sẽ tuy nhỏ, ngũ tạng đều đầy đủ a!"


(Hồng Vũ bảo sao có các mệnh giá 1 quan, 500 văn, 400 văn, 300 văn... tất cả 6 loại. Tiểu thuyết có chi tiết không khớp, xuất hiện mệnh giá 10 quan không khớp với thực tế lịch sử. Mặt khác Hồng Vũ bảo sao mệnh giá 1 quan vào năm thứ 23 giá thị trường chỉ có 250 văn. Trong dân gian dùng lẫn lộn tiền giấy cùng vàng bạc, nghiêm hình cũng không thể cấm chỉ - Lão Cao đặc biệt giải thích.)

---------------------------------
- Chú thích của người dịch
(*) Đấu củng: một loại kiến trúc đặc biệt của Trung Quốc, gồm những thanh ngang từ cột chìa ra gọi là "củng" và những trụ kê hình vuông chèn giữa các củng gọi là "đấu".