Nghĩa địa những ngày cuối năm.
Tôi lò dò đi núp sau lưng cha, tay ôm khư khư bọc đồ đựng đồ cúng và những bó hương. Cha con tôi đang đi thắp hương cho tổ tiên, như cha nói, là để mời tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu. Tôi đẩy đẩy gọng kính dày cộp lên, lau đi vết sương mờ bám đầy trên mắt kính. Cha cũng thật lạ lùng, sao phải đi vào đúng ngày này, không thấy sương mù trắng xóa không nhìn thấy nổi đường mà đi hay sao.
"Nhanh cái chân lên, thằng ngốc tử này!"
Cha tôi ung dung bước đi, cứ như ông có thể nhìn xuyên qua lớp sương mù này vậy, chứ không lò dò thảm hại như tôi. Năm nay tôi đã hai mươi mốt tuổi, sinh viên trường Đại học Sư phạm Bắc Kinh. Nhà tôi ở Quý Châu, bọn thành phố thường nói Quý Châu là nơi nghèo nàn, thậm chí chúng còn khinh thường ra mặt những đứa nhà quê như tôi. Cha tôi vẫn luôn không thích cho tôi lên thành phố học, vì ông cũng như bao người lớn tuổi lạc hậu khác, tính ông lại gia trưởng, còn bảo thủ, ông chỉ muốn tôi ở nhà nối nghiệp thầy thuốc của ông.
Tôi chẳng có năng khiếu gì về mấy cái thảo dược này nọ của cha, từ nhỏ thể trạng tôi đã yếu ớt, không hợp với những công việc cần thể lực. Thật may, tôi cũng thuộc dạng thông minh sáng dạ, thành tích học luôn đứng đầu lớp, nếu không, có lẽ cha đã sớm đuổi thằng con ăn hại như tôi ra đường. Tôi nhất nhất đi theo cha, không dám bước một bước nào khác hướng ông đi, tôi sợ với làn sương mù dày đặc này, nếu không cẩn thận sẽ giẫm lên một ngôi mộ nào đó mất.
Đâu đó có một vài bóng người chầm chậm xuất hiện, tôi thật sự sợ thót tim, còn cha thì vẫn điềm nhiên bước đi, nghe thấy tiếng ông chào hỏi người quen, tôi mới vơi đi một chút nỗi sợ hãi. Thì ra là họ cũng đi thắp hương tổ tiên giống cha con tôi, chỉ là... lớp sương mù chết tiệt này làm tôi chẳng nhìn rõ mặt mũi ai với ai.
"Đến rồi."
Tấm lưng to lớn của cha đột nhiên khựng lại, ông quay người tóm lấy bọc đồ trên tay tôi. Tôi chỉ mơ hồ thấy một tấm bia mộ, sương mù trắng xóa bao phủ xung quanh nó, chính giữa là một bức di ảnh đen trắng, loáng thoáng thấy người trong ảnh, tuy không nhìn rõ mặt mũi nhưng vẫn thấy được chiếc mũ quan kiểu thời nhà Thanh.
Đây là mộ ông cố nội bốn đời nhà tôi.
Cha tôi bày đồ cúng lên mộ, thắp hương, lầm rầm khấn cái gì đó. Tôi không hiểu gì cũng bắt chước chắp tay vái theo. Lớn từng này rồi nhưng đây mới là lần đầu tiên tôi theo cha đi thăm mộ tổ tiên, có lẽ là vì thể trạng tôi yếu ớt không hợp với những nơi quá nhiều âm khí, cha tôi tuy ngoài miệng luôn mắng chửi tôi vô dụng, nhưng tôi biết trong thâm tâm ông luôn bảo bọc tôi như một món bảo bối. Cũng phải thôi, cha tôi là người đứng đầu gia tộc, tôi lại là con trai độc nhất của ông.
Trong khi bạn bè đồng trang lứa hầu như đều đã lấy vợ sinh con cả rồi, tôi vẫn dật dẹo đi học trên thành phố xa xôi, trừ việc học ra, cái gì tôi cũng lóng ngóng vô dụng. Mọi năm về nhà ăn Tết, khi đi thắp hương cho tổ tiên, cha thà sai con em gái Tiểu Hy của tôi đi theo xách giỏ cho ông còn hơn là sai tôi, thế mà năm nay lại một mực dẫn tôi đi theo.
Chẳng lẽ có chuyện gì sao? Tôi đột nhiên thấy hơi lo lắng.
Quả nhiên, sau khi cha tôi lầm rầm khấn xong, tôi nghe thấy giọng nói nghiêm nghị của ông vang lên, từng chữ một như từng tia sét đánh ngang tai tôi:
"Thằng ngốc tử này không thể để lêu lổng mãi được, theo như di nguyện của tổ tiên, chúng con đã bàn chuyện với nhà họ Tô, qua rằm tháng Giêng sẽ tổ chức hôn sự."
Tôi chết đứng tại chỗ, chỉ biết lắp bắp hỏi lại:
"Cha... cha nói cái gì vậy? Cái gì hôn sự? Hôn sự của ai? Của con sao?"
Cha tôi quắc mắt nhìn tôi, hai hàng râu bên mép ông rung rung, ông thở phì phì tức giận:
"Về nhà rồi nói!"
Tôi cũng nhận ra không thể to tiếng trước mộ phần tổ tiên, vội ngậm miệng không nói gì thêm, lo lắng đi theo cha đến thắp hương cho những ngôi mộ khác. Tôi như thằng ngốc đi theo cha, cứng ngắc chắp tay vái theo ông, lòng tôi thật sự lo lắng khi nghĩ đến tương lai phải kết hôn cùng một người con gái xa lạ, cùng sống cùng chết với cô ta ở nơi đây, vì khỏi cần nói cũng biết, tôi là người phải nối nghiệp gia tộc, sống chết ở đây, không được rời khỏi đây.
Tôi cứ ngây ngốc như vậy cho đến khi đi đến một ngôi mộ nhỏ nhoi một mình ở một góc nghĩa địa, sẽ chẳng có gì đáng nói nếu cha không khẽ thở dài một tiếng rồi bất ngờ kéo tôi quỳ xuống lạy trước ngôi mộ này ba lạy. Tôi ngạc nhiên nhìn lại ngôi mộ cho kĩ, một cảm giác ớn lạnh chạy dọc sống lưng, ngôi mộ này không có đặt di ảnh.
Chỉ có tấm bia mộ với một khung ảnh trống, tôi dụi mắt nhìn kĩ và nhận ra, ngôi mộ này còn không được khắc tên!
Tôi lò dò đi núp sau lưng cha, tay ôm khư khư bọc đồ đựng đồ cúng và những bó hương. Cha con tôi đang đi thắp hương cho tổ tiên, như cha nói, là để mời tổ tiên về ăn Tết cùng con cháu. Tôi đẩy đẩy gọng kính dày cộp lên, lau đi vết sương mờ bám đầy trên mắt kính. Cha cũng thật lạ lùng, sao phải đi vào đúng ngày này, không thấy sương mù trắng xóa không nhìn thấy nổi đường mà đi hay sao.
"Nhanh cái chân lên, thằng ngốc tử này!"
Cha tôi ung dung bước đi, cứ như ông có thể nhìn xuyên qua lớp sương mù này vậy, chứ không lò dò thảm hại như tôi. Năm nay tôi đã hai mươi mốt tuổi, sinh viên trường Đại học Sư phạm Bắc Kinh. Nhà tôi ở Quý Châu, bọn thành phố thường nói Quý Châu là nơi nghèo nàn, thậm chí chúng còn khinh thường ra mặt những đứa nhà quê như tôi. Cha tôi vẫn luôn không thích cho tôi lên thành phố học, vì ông cũng như bao người lớn tuổi lạc hậu khác, tính ông lại gia trưởng, còn bảo thủ, ông chỉ muốn tôi ở nhà nối nghiệp thầy thuốc của ông.
Tôi chẳng có năng khiếu gì về mấy cái thảo dược này nọ của cha, từ nhỏ thể trạng tôi đã yếu ớt, không hợp với những công việc cần thể lực. Thật may, tôi cũng thuộc dạng thông minh sáng dạ, thành tích học luôn đứng đầu lớp, nếu không, có lẽ cha đã sớm đuổi thằng con ăn hại như tôi ra đường. Tôi nhất nhất đi theo cha, không dám bước một bước nào khác hướng ông đi, tôi sợ với làn sương mù dày đặc này, nếu không cẩn thận sẽ giẫm lên một ngôi mộ nào đó mất.
Đâu đó có một vài bóng người chầm chậm xuất hiện, tôi thật sự sợ thót tim, còn cha thì vẫn điềm nhiên bước đi, nghe thấy tiếng ông chào hỏi người quen, tôi mới vơi đi một chút nỗi sợ hãi. Thì ra là họ cũng đi thắp hương tổ tiên giống cha con tôi, chỉ là... lớp sương mù chết tiệt này làm tôi chẳng nhìn rõ mặt mũi ai với ai.
"Đến rồi."
Tấm lưng to lớn của cha đột nhiên khựng lại, ông quay người tóm lấy bọc đồ trên tay tôi. Tôi chỉ mơ hồ thấy một tấm bia mộ, sương mù trắng xóa bao phủ xung quanh nó, chính giữa là một bức di ảnh đen trắng, loáng thoáng thấy người trong ảnh, tuy không nhìn rõ mặt mũi nhưng vẫn thấy được chiếc mũ quan kiểu thời nhà Thanh.
Đây là mộ ông cố nội bốn đời nhà tôi.
Cha tôi bày đồ cúng lên mộ, thắp hương, lầm rầm khấn cái gì đó. Tôi không hiểu gì cũng bắt chước chắp tay vái theo. Lớn từng này rồi nhưng đây mới là lần đầu tiên tôi theo cha đi thăm mộ tổ tiên, có lẽ là vì thể trạng tôi yếu ớt không hợp với những nơi quá nhiều âm khí, cha tôi tuy ngoài miệng luôn mắng chửi tôi vô dụng, nhưng tôi biết trong thâm tâm ông luôn bảo bọc tôi như một món bảo bối. Cũng phải thôi, cha tôi là người đứng đầu gia tộc, tôi lại là con trai độc nhất của ông.
Trong khi bạn bè đồng trang lứa hầu như đều đã lấy vợ sinh con cả rồi, tôi vẫn dật dẹo đi học trên thành phố xa xôi, trừ việc học ra, cái gì tôi cũng lóng ngóng vô dụng. Mọi năm về nhà ăn Tết, khi đi thắp hương cho tổ tiên, cha thà sai con em gái Tiểu Hy của tôi đi theo xách giỏ cho ông còn hơn là sai tôi, thế mà năm nay lại một mực dẫn tôi đi theo.
Chẳng lẽ có chuyện gì sao? Tôi đột nhiên thấy hơi lo lắng.
Quả nhiên, sau khi cha tôi lầm rầm khấn xong, tôi nghe thấy giọng nói nghiêm nghị của ông vang lên, từng chữ một như từng tia sét đánh ngang tai tôi:
"Thằng ngốc tử này không thể để lêu lổng mãi được, theo như di nguyện của tổ tiên, chúng con đã bàn chuyện với nhà họ Tô, qua rằm tháng Giêng sẽ tổ chức hôn sự."
Tôi chết đứng tại chỗ, chỉ biết lắp bắp hỏi lại:
"Cha... cha nói cái gì vậy? Cái gì hôn sự? Hôn sự của ai? Của con sao?"
Cha tôi quắc mắt nhìn tôi, hai hàng râu bên mép ông rung rung, ông thở phì phì tức giận:
"Về nhà rồi nói!"
Tôi cũng nhận ra không thể to tiếng trước mộ phần tổ tiên, vội ngậm miệng không nói gì thêm, lo lắng đi theo cha đến thắp hương cho những ngôi mộ khác. Tôi như thằng ngốc đi theo cha, cứng ngắc chắp tay vái theo ông, lòng tôi thật sự lo lắng khi nghĩ đến tương lai phải kết hôn cùng một người con gái xa lạ, cùng sống cùng chết với cô ta ở nơi đây, vì khỏi cần nói cũng biết, tôi là người phải nối nghiệp gia tộc, sống chết ở đây, không được rời khỏi đây.
Tôi cứ ngây ngốc như vậy cho đến khi đi đến một ngôi mộ nhỏ nhoi một mình ở một góc nghĩa địa, sẽ chẳng có gì đáng nói nếu cha không khẽ thở dài một tiếng rồi bất ngờ kéo tôi quỳ xuống lạy trước ngôi mộ này ba lạy. Tôi ngạc nhiên nhìn lại ngôi mộ cho kĩ, một cảm giác ớn lạnh chạy dọc sống lưng, ngôi mộ này không có đặt di ảnh.
Chỉ có tấm bia mộ với một khung ảnh trống, tôi dụi mắt nhìn kĩ và nhận ra, ngôi mộ này còn không được khắc tên!
