Vương Xán và Lý Nho đi bộ một vòng ở trong thành, không phát hiện tình huống gì.
Trong thành, có quan phủ đặc biệt mở lều cháo, hơn nữa thành đô dưới sự cai quản của Vương Xán, giàu có và đông đúc, lưu dân cũng không thể ùa vào trong thành quá nhiều.
Sau khi ra khỏi thành, Vương Xán bảo sĩ binh lái xe tới những thôn trang chung quanh.
Bởi vì đường trơn nên tốc độ đi rất chậm.
Sau khi đoàn người của Vương Xán ra khỏi bắc môn, bắt đầu từ thôn trang phía bắc, đi một vòng lớn, cuối cùng về tới bắc môn, một vòng này đi xong cũng mất cả một buổi chiều.
Lúc này, Vương Xán thần sắc ngưng trọng, trên mặt đã không có vẻ thoải mái.
Khi ra khỏi thành, Vương Xán biết ngoài thành có lưu dân, bởi vì đây là chuyện không thể tránh khỏi, trong lòng hắn cũng có chuẩn bị nhưng nhưng thực sự đi một vòng chung quanh sơn thôn, phát hiện bên trong nhà tranh tất cả đều là lưu dân đang run run rẩy rẩy, nhân số thực sự rất nhiều, căn bản đếm không hết.
Đối mặt với tình huống như vậy, tâm tình của Vương Xán sao có thể thoải mái được?
Bất kể là bản thân Vương Xán hay là văn võ dưới trướng Vương Xán, hoặc là những chư hầu khác, đều cho rằng Ích châu phồn hoa, là cõi Niết bàn yên vui, dân chúng có thể an cư lạc nghiệp.
Vương Xán sau khi cẩn thận đi một vòng, phát hiện tình huống không phải là như vậy.
Cục diện rất ác liệt, không hề lạc quan.
Xe ngựa dừng ở ở ngoài thành, không khí trong xe cũng trở nên ngưng trọng.
Vương Xán hít sâu một hơi, phân phó: "Hồi cung!"
Lập tức, ngựa tung vó, chạy tới hoàng cung. Dọc theo đường đi, Vương Xán và Lý Nho đều không nói gì.
Lý Nho ngồi nghiêm chỉnh, mặt không chút thay đổi.
Vương Xán cúi đầu cúi đầu, trầm tư.
Sau khi hồi cung, hai người ohaan khách và chủ ngồi xuống.
Vương Xán ngẩng đầu nhìn Lý Nho, mở miệng hỏi: "Văn Ưu, ngươi biết tình huống ngoài thành rồi phải không?"
Lý Nho sau khi nghe thấy vậy thì thần sắc đại biến.
Hắn vội vàng đứng lên, đi đến giữa đại điện rồi quỳ xuống nói: "Hồi bẩm chúa công, ty chức trên đường về nhà thấy số ít lưu dân trong thành có cháo nóng mà húp, trong lòng máy động, đột nhiên muốn nhìn một chút tình huống ngoài thành. Sau đó ty chức tới địa khu ngoài thành đi một vòng, phát hiện tình huống rất nghiêm trọng, cho nên cố ý tới tìm chúa công, muốn dẫn tới sự coi trọng của chúa công, nào biết chúa công tự mình đi thị sát một phen, phát hiện tình huống. Ty chức làm việc bất lợi, xin chúa công giáng tội!"
Lý Nho trong lòng có chút không yên, cho rằng Vương Xán muốn truy cứu chuyện lưu dân.
Lưu dân tụ tập lại không phải là việc nhỏ, phải thận trọng.
Tuy rằng nói các nơi toàn quốc lưu dân đều rất nhiều, cũng rất thông thường. Nhưng Ích châu xuất hiện tình huống như vậy, đối với Ích châu rất lớn áp lực rất lớn. Nếu xử lý không tốt, đối với dân chúng bản địa cũng sẽ tạo thành ảnh hưởng.
Vương Xán đi đến bên cạnh Lý Nho, đỡ Lý Nho dậy, cười nói: "Khanh có tội gì đâu, đứng lên đi!"
Sau khi Hai người ngồi xuống, Vương Xán nói: "Nói kỹ vào, vì sao Ích châu có nhiều lưu dân như vậy?"
"Ọc ọc!"
Đang nói chuyện thì bụng Vương Xán kêu.
Vương Xán vươn tay sờ sờ bụng nói: "Đi cả một buổi trưa, ngay cả cơm trưa cũng chưa ăn, Văn Ưu chắc cũng đói bụng rồi, chúng ta ăn cơm trước đã, ăn no rồi nói tiếp. Việc này mà không giải quyết tốt thì năm nay khó sống đấy!"
"Vâng!"
Lý Nho gật đầu, trên mặt lộ ra vẻ kích động.
Có thể cùng ăn chung với Vương Xán, là rất vinh hạnh.
Tốc độ ăn cơm của Vương Xán trước giờ đều rất nhanh, đây là thói quen của hắn rồi. Chờ sau khi Vương Xán ăn xong, Lý Nho vẫn đang chậm rãi nhai, bởi vậy cũng có thể nhìn ra Lý Nho khác với người cổ đại.
Người Tham gia quân ngũ tham gia quân ngũ nào có thời gian rỗi mà từ từ nhai.
Lý Nho thấy Vương Xán buông đũa thì cũng vội vàng buông theo, hắn là thần tử, không thể để Vương Xán phải chờ!
Vương Xán xua tay: "Ngươi cứ ăn đi, ăn no rồi tiếp tục nói chuyện của của lưu dân."
" Đa tạ chúa công!"
Lý Nho ôm quyền đáp tạ, trên mặt lộ ra vẻ cảm kích.
Một khắcsau, hai người trở lại trong thiên điện.
Lý Nho sau khi ngồi xuống, chậm rãi nói: "Năm nay, Viên Thiệu và Tào Tháo đại chiến ở Quan Độ, Lưu Bị dụng binh với Nam Dương, Tào Tháo vào tháng sau lại tấn công Dự châu và Dương Châu, hơn nữa Giang Đông Tôn Ngô và Lưu Biểu cũng có va chạm, Cam tướng quân suất lĩnh thuỷ quân dần dần khuếch trương, thường xuyên giao chiến với Tôn Ngô, thiên hạ có thể nói là các nơi đều có khói lửa."
" Chiến tranh càng nhiều thì lưu dân cũng càng nhiều."
" Nhưng trong Ích châu lại không phát sinh chiến sự, cho dù chúa công dụng binh đối ngoại, chiến trường cũng ở Lương châu và quận Nam Dương, không ảnh hưởng tới dân chúng Ích châu. Cứ như vậy, dân chúng thiên hạ đều cho rằng Ích châu là một mảng Niết bàn, vô ưu vô lự không cần lo lắng tới chiến tranh, cho nên rất nhiều dân chúng đều di chuyển tới Ích châu."
" Một đường đi tới, rất nhiều người thành lưu dân."
Có người, cửa nát nhà tan; có người, nửa đường thì chết; có người thành kiếp phỉ..."
" Sau khi dân chúng các nơi đến thành đô, đã là gần cuối năm. Lúc này, không có thổ địa để bọn họ trồng trọt, hơn nữa bọn họ cũng không có nguồn sinh hoạt, hơn nữa thời tiết rét lạnh, càng lúc càng nhiều dân chúng trầm tích, không thể sơ tán. Theo thời gian, lưu dân càng lúc càng nhiều, áp lực của Ích châu cũng càng lúc càng lớn."
Lý Nho vẻ mặt ngưng trọng nói: "Ích châu quả thực là giàu có và đông đúc, trong nhà dân chúng cũng có lương thực dư thừa, nhưng dân chúng sẽ không hào phóng lấy lương thực dư của bản thân ra cho lưu dân, cho nên lưu dân chung quy vẫn là lưu dân, không thể được giải quyết."
Vương Xán hỏi: "Lưu dân nhiều như vậy, ngươi có ý kiến gì không?"
Lý Nho lập tức hồi đáp: "Sang năm còn có một đại sự phải làm, đến lúc đó sẽ dụng binh với Kinh châu, nếu không có đủ lương thực và tiền tài, sẽ có ảnh hưởng tới sang năm."
Lý Nho nói: "Chúa công, tình huống của lưu dân không chỉ là ở Ích châu, Lương châu và quận Nam Dương cũng vậy, các châu của thiên hạ đều là như vậy, những lưu dân này chạy tới đây, chẳng lẽ để bọn họ đi tìm chết ư?"
Vương Xán nói: "Dọc theo đường đi ta cũng tự hỏi vấn đề này, suy nghĩ biện pháp giảm bớt áp lực."
Lý Nho ôm quyền nói: "Xin chúa công bảo cho biết!"
Vương Xán nói: "Chúng ta sang năm sẽ dụng binh với Kinh châu, khẳng định cần mộ binh, cho nên đề nghị mà ngươi đề xuất sẽ là điều thứ nhất, chọn lựa tráng niên trong lưu dân, để bọn họ nhập ngũ tòng quan, để bọn họ có thể nuôi sống mình, hơn nữa cũng có thể có binh lương mà nuôi sống người nhà, đây là điều thứ nhất."
" Thứ hai, đăng ký cho tất cả lưu dân, chuyện này phải xử lý, như vậy mới có thể bảo đảm lưu dân không làm loạn, cũng có thể bảo đảm năm sau phân phối thổ địa thuận lợi."
" Thứ ba, đây là quan trọng nhất, đối với tất cả lưu dân, thi hành biện pháp lấy công thay cứ tế. Nói một cách thông tục chính là để bọn họ bỏ sức lao động, để bọn họ dùng lao động đổi lấy tiền tài và lương thực. Sau khi trải qua lựa chọn thứ nhất, người ở lại khẳng định đều là người già yếu, nhưng có thể cho bọn họ sửa sang ao hồ hà đạo, xây đường, dựng nhà, dù sao cũng có thể sử dụng được người, hơn nữa thuộc loại lao động nhẹ nhàng, đều thống nhất cho lưu dân đi làm. Tuy rằng xây đường, sửa hà đạo trong thời gian ngắn không có tác dụng, nhưng về sau sẽ có lợi."
" Thứ tư, cần phải xử lý tốt quan hệ của quan phủ và lưu dân, không thể để xuất hiện quan lại ngang ngược bá đạo, cũng không thể xuất hiện chuyện áp bức lưu dân, một khi phát hiện thì nghiêm trị không tha!"
Vương Xán một hơi nói ra bốn đề nghị rồi lại tiếp tục nói: "Hộ bộ phụ trách chuyện lưu dân, còn có thể tiếp thu ý kiến quần chúng, dựa trên những cơ sở này mà nghĩ ra những biện pháp khác hòng giảm bớt áp lực. Chuyện cụ thể do ngươi phụ trách, ngươi là Hộ bộ Thượng Thư, là người quản lý công việc dân sinh Ích châu, Lương châu và Nam Dương, nhiều việc phải lo đấy."
" Vâng!"
Lý Nho ôm quyền trả lời.
Ý kiến mà Vương Xán đề xuất đã có một dàn giáo đại khái. Hắn sau khi trở về sẽ triệu tập quan viên phụ tá, xác định ra phương án thực thi cụ thể, khẳng định có thể giảm bớt áp lực mà lưu dân mang đến với hạn độ lớn nhất.
Sau khi Hai người thương lượng xong đối sách, sắc trời đã tối.
Lý Nho rời khỏi, Vương Xán cũng trở về hậu cung, tiếp tục việc lớn khai chi tán diệp.
