Q.10 - Chương 0: V

Nhưng René-Jean có lẽ vì ghen với những phát minh của em nó là Gros-Alain nên đã có một dự kiến lớn. Trong khi vừa hái quả dâu và bị gai châm vào tay, mắt nó đã luôn liếc nhìn về phía cái giá sách đặt trên một cái trụ xoay, đứng riêng ở giữa thư viện. Chính trên cái trụ xoay ấy đặt quyển sách nổi tiếng Thánh Barthélémy.

Đó là một quyển sách khổ giấy gấp tư, đồ sộ và vô giá. Quyển Thánh Barthélémy này đã phát hành ở Cologne do nhà xuất bản nổi tiếng Blœuw tên La-tinh là Cœsius, người đã xuất bản bộ kinh thánh nổi tiếng năm 1682. Sách này in ở xưởng có máy in “hộp” và dây chằng bằng gân bò; không phải trên giấy Hà Lan, mà trên thứ giấy Ả Rập đẹp, được Edrisi [173] hết sức ca ngợi, làm bằng lụa và bông, bao giờ cũng trắng tinh. Bìa đóng da mạ vàng, khóa bạc; tờ lót đầu và cuối sách bằng thứ giấy da đặc biệt mà những người buôn giấy da ở Paris thề sống thế chết là mua ở nhà hàng Saint-Mathurin “chứ không phải ở nơi nào khác”. Quyển này đầy những tranh khắc gỗ, khắc đồng và bản đồ nhiều nước; đầu sách là bản phản kháng của các nhà in, nhà làm giấy và nhà xuất bản chống lại đạo dụ 1635, đánh thuế “da thuộc, rượu bia, gia súc chân chẽ, cá biển và giấy”; và sau trang đầu sách người ta đọc thấy những câu đề tặng họ Gryphe nổi tiếng hồi ấy ở Lyon cũng như họ Elzévir ở Amsterdam [174]. Do tất cả những điểm đó, nó thành một quyển sách lừng danh, hiếm có gần như quyển Apostol ở Mat-xcơ-va.

Quyển sách rất đẹp; vì vậy, René-Jean nhìn nó, có lẽ quá lâu. Sách mở đúng vào bức tranh khắc lớn vẽ thánh Barthélémy mang bộ da của mình trên cánh tay. Bức tranh này, đứng dưới cũng trông thấy. Khi đã ăn hết quả dâu, René-Jean ngắm nghía bức tranh với đôi mắt trìu mến ghê rợn, và Georgette nhìn theo hướng mắt anh nó, trông thấy bức tranh và nói: tanh.

Tiếng ấy hình như quyết định thái độ của René-Jean. Thế là nó làm một việc dị thường khiến cho Gros-Alain hoảng sợ. Trong một góc thư viện có một chiếc ghế dựa lớn bằng gỗ sồi; René-Jean đi tới chiếc ghế, nắm lấy và một mình kéo ghế đến giá sách. Rồi khi chiếc ghế đã đứng sát giá sách, nó trèo lên trên và đặt hai nắm tay lên trên quyển sách.

Lên đến chỗ cao ấy, nó cảm thấy cần tỏ ra oai vệ; nó cầm mép trên bức “tanh” và xé rất cẩn thận; thánh Barthélémy bị xé ngang nhưng đó không phải là lỗi của René-Jean; nó để lại trong sách tất cả phía trái với một con mắt và một phần vòng hào quang trên đầu của đấng lão tông đồ truyền kinh phúc âm giả hiệu, và nó tặng Georgette nửa kia của thánh với bộ da. Georgette nhận vị thánh và nói:

— Thằng người.

— Còn em! - Gros-Alain đòi.

Trang sách đầu tiên bị xé cũng như giọt máu đầu tiên chảy ra. Cái đó quyết định cuộc thảm sát.

René-Jean giở sách; sau thánh còn có chân dung của nhà bình luận Pantœnus; René-Jean tặng Pantœnus cho Gros-Alain.

Trong lúc ấy, Georgette đã xé mảnh tranh của nó thành hai, rồi hai mảnh thành bốn; đến nỗi lịch sử có thể chép rằng thánh Barthélémy, sau khi đã bị lột da ở Arménie, còn bị xé ra từng mảnh ở Bretagne.