Hoàng hậu Thượng Dương lần nữa sinh công chúa. Mặc dù các đại thần lần lượt đến mừng và mặc dù vua Lý Thánh Tông, do chỗ muốn dàn xếp quan hệ không bình thường giữa hoàng hậu và Ỷ Lan, đồng thời cũng là cách tỏ rõ tình cảm mình trước sau không thay đổi, đã đến thăm hoàng hậu sớm hơn thường lệ. Nhưng hoàng hậu Thượng Dương vẫn không vợi được nỗi buồn. Hoàng hậu oán trách trời, Phật. Hoàng hậu giận mình, giận đời. Bởi vì hy vọng sinh hoàng tử, mong kế thừa ngôi báu thế là hoàn toàn sụp đổ. Hoàng hậu chán chường đến nỗi không buồn để mắt tới hoàng nhi30. Việc chăm sóc hoàng nhi hoàn toàn phó thác cho nhũ mẫu và các thị nữ. Hoàng hậu lại càng suy nghĩ đau khổ, bởi trong lần gặp gần nhất, Lý Đạo Thành đã tỏ rõ thái độ đứng ngoài âm mưu hãm hại Ỷ Lan của hoàng hậu. Lý Đạo Thành còn dám nói không nên chỉ vì ghen tuông mà hại người chính trực. Hóa ra lão thái sư ấy – hoàng hậu nghĩ – dám ám chỉ ta là kẻ ghen tuông? Còn Ỷ Lan là người chính trực? Hy vọng nhờ cậy lão ta thế là hết. Ngay cả lũ hoạn quan phục dịch trong cung lâu nay cũng tìm cách lảng tránh ta. Xem ra lũ ấy đã bị Ỷ Lan mê hoặc, không cậy nhờ gì được nữa. Càng nghĩ, hoàng hậu càng oán thân trách phận. Cầu mong sinh được hoàng tử, mong thay đổi tình thế, nhưng sự thật phũ phàng đã đến ngoài lòng mong ước của hoàng hậu. Trong lúc tuyệt vọng, hoàng hậu Thượng Dương quyết nghĩ cách hại bằng được Ỷ Lan. Ý nghĩ Ỷ Lan sẽ sinh hoàng tử càng thúc bách hoàng hậu phải gấp hành động. Nhưng hại Ỷ Lan bằng cách nào? Gán cho Ỷ Lan có tình ý với viên tiểu quan ở bộ Lại như đứa thị nữ mới của Ỷ Lan tên là Chinh tiết lộ, cũng không xong. Bởi vua là người sáng suốt. Vả lại, kế ấy đã dùng với nguyên phi họ Trương. Đầu độc Ỷ Lan bằng thuốc độc? Việc dễ bại lộ và khi ấy tính mạng ta khó bảo toàn. Chỉ còn một cách, hoàng hậu Thượng Dương sau bao đêm mất ngủ, đã đi đến quyết định đợi Ỷ Lan sinh con sẽ đút lót viên ngự y31 thay bằng một con mèo, vu cho Ỷ Lan sinh quái thai, nhất quyết Ỷ Lan sẽ bị tống ngục.
[30] Chỉ con vua lúc nhỏ.
[31] Thầy thuốc ở trong cung.
Ta sẽ sai chúa ngục hành hạ cho chết, thế là xong. Phải, chỉ có cách ấy – hoàng hậu thầm nhủ - mới hại được nàng. Dùng tới kế hiểm ấy, ỶLan có tài thánh cũng chẳng thể thoát khỏi tội chết. Nhưng nghĩ được kế đã khó, thi hành kế lại càng khó hơn. Hoàng hậu đã nghĩ kỹ rồi, muốn dùng độc kế phải có tay trong ở cung Ỷ Lan giúp sức. Bao lâu hoàng hậu Thượng Dương để tâm dò xét nhân cách từng cung nữ, thị nữ ở cung Ỷ Lan để sai khiến họ. Nhưng hoàng hậu thất vọng. Bởi vì bọn tôi tớ rất quyến luyến chủ. Khen thay Ỷ Lan đã ăn ở rộng lượng nên mới khiến được bề dưới một lòng một dạ với chủ. Việc nhờ cậy này chỉ có thể trông vào đứa thị nữ mới được Ỷ Lan tuyển dụng. Phải, hoàng hậu sung sướng tự nhủ - Ta sẽ không tiếc của, miễn là triệt được kẻ tình địch.
- Thị nữ - Hoàng hậu lên tiếng gọi. Không có ai thưa, hoàng hậu gọi to hơn, giọng nóng nảy. Một lúc sau thị nữ mới hốt hoảng chạy vào:
- Dạ! Tâu hoàng hậu, thiếp chờ được sai bảo.
- Ngươi ở đâu mà ta gọi không thấy? Hãy đưa ta ly rượu thuốc rồi ngồi đây ta hỏi chuyện. Nhấp từng ngụm cho kỳ xong chén rượu thuốc quý, hoàng hậu Thượng Dương mới lên tiếng:
- Việc ta cậy nhờ ngươi đến đâu rồi?
- Tâu hoàng hậu! Thiếp đã kết thân được với đứa thị nữ tên là Chinh ấy. Nó nói nguyên phi Ỷ Lan trước kia vốn dòng hạ tiện, phải hầu hạ nó, bây giờ nó phải hầu hạ lại nên lấy làm tức lắm. Nó kêu nguyên phi bắt nó phải làm luôn tay, phải học nghề dệt, không được nhàn nhã như ở nhà và luôn miệng nói xấu Ỷ Lan. Xem ra nó là đứa điêu ngoa, lười biếng…
- Được! Ta cần những đứa như thế để dễ sai bảo. Về chuyện Ỷ Lan với viên tiểu quan bộ Lại có thêm manh mối gì không?
- Tâu hoàng hậu! Nó chỉ nói trước đây hai người tằng tịu với nhau. Còn bây giờ, viên tiểu quan ấy say mê đứa thị nữ hầu cận của Ỷ Lan tên là Lộc. Lễ cưới chỉ nay mai được làm ở ngay kinh đô.
Hoàng hậu trợn mắt:
- Ta không hỏi chuyện ấy. Ta hỏi Ỷ Lan có tình ý gì với viên tiểu quan kia?
Thị nữ lúng túng cúi đầu.
- Thôi được! Vậy cái đứa tên Chinh kia tính nết nó thế nào? Có thể Ỷ Lan sai nó đóng trò làm bẫy ta không?
- Thưa không! Nhất định là không. Vì thiếp xem ra nó chẳng những điêu ngoa mà còn rất hám của. Thiếp còn biết nó rất lo ế chồng. Nó bỏ nhà theo nguyên phi Ỷ Lan cũng vì những nguyên do đó.
- Nó đẹp hay xấu?
- Tâu hoàng hậu! Kể ra nó cũng chẳng xấu, chỉ tại tính nết nó làm hại nó.
Chợt, nét mặt hoàng hậu rạng rỡ.
- Cám ơn ngươi đã dò xét được nhân cách đứa thị nữ ấy. Người xưa nói, muốn dùng người phải hiểu người. Ta xem ra dùng một đứa điêu ngoa, hám tiền thì dễ nhưng cũng bội phần nguy khốn.
- Tâu hoàng hậu! Sao lại thế?
- Một khi việc bại lộ, bị khảo tra nó sẽ khai ra hết.
- Mọi việc tùy hoàng hậu định đoạt, thiếp chỉ xin gắng sức làm tròn.
- À mà ta nghĩ ra rồi. Được lắm – hoàng hậu Thượng Dương chợt sôi nổi – Ta sẽ không cần ra mặt mà chỉ sai một thị nữ giả trai để điều khiển nó. Chẳng phải nó đang muốn lấy chồng, đang sợ ế chồng sao?
Hiểu ra mưu của hoàng hậu người thị nữ trẻ quên cả giữ gìn.
- Thật là diệu kế. Có bề nào cũng không ai trách cứ hoàng hậu được. Nhưng, tâu hoàng hậu, ai sẽ đảm đương việc đóng giả trai.
- Người đó không phải ta cũng không phải ngươi. Ngay đêm nay, ngươi hẹn đứa thị nữ ấy đến ngoài cung này gặp “tình nhân” của nó. Trước lúc nó đến, ngươi sẽ được chỉ bảo cẩn thận.
Lệ thường, người thị nữ cáo lui. Nhưng hôm nay cô tần ngần nửa đi nửa ở. Tinh ý, hoàng hậu Thượng Dương nhướn mắt hỏi:
- Chắc là ngươi còn điều gì muốn nói?
Người thị nữ vẫn chưa hết băn khoăn:
- Tâu hoàng hậu! Quả là thiếp còn một việc hệ trọng muốn tâu bày. Vừa nãy, lúc thiếp đang tưới hoa, thấy hai người đàn bà cứ đi đi lại lại như muốn chờ gặp ai. Thiếp ra hỏi, chúng bảo – người thị nữ lại gần hoàng hậu, nói nhỏ - có một ít gấm lụa quý mà hoàng hậu cần tìm mua nên đánh liều đem đến dâng hoàng hậu.
- Gấm vóc quý? – Hoàng hậu Thượng Dương mắt sáng lên. – Ta đã mai mối nhờ mua mãi mà không được. Sao không gọi người ta vào? Người ta đâu rồi?
- Tâu hoàng hậu! Ngự lệnh tuyệt cấm mua bán những thứ gấm lụa ấy nên thiếp sợ.
Hoàng hậu Thượng Dương gầm lên:
- Thế là ngươi đã làm hại ta rồi. Ngươi không biết ta rất cần những thứ đó sao? Hoàng đế đặt lệ cấm mua gấm của Tống triều để dùng đồ nội hóa của con hát Ỷ Lan. Nhưng ta thì khác. Ta không thể nào mặc đồ nội hóa.
- Tâu hoàng hậu. Dẫu sao, hàng của nước ngoài cũng đẹp hơn.
- Thế rồi sao? Người ta đi đâu rồi?
- Tâu hoàng hậu – người thị nữ rụt rè – Thấy thiếp sợ hãi người ấy bảo cứ vào tâu với hoàng hậu. Hiện người ấy đang đợi ở ngoài.
- Vậy hãy cho người ta vào. Hoàng hậu ra lệnh rồi thong thả sửa soạn đón khách.
Chỉ một lúc sau, hai người đàn bà, một đã đứng tuổi, dáng đi cứng kếu, khuôn mặt rất giống nam giới cùng một thiếu nữ rất xinh theo người thị nữ bước vào. Vừa thấy hoàng hậu, hai người cùng sụp lạy. Người đàn bà đứng tuổi khách khí:
- Lần đầu đường đột ra mắt, xin kính chúc hoàng hậu bội phần trẻ đẹp mãi.
Hoàng hậu rất hài lòng về lời chúc, tươi cười chỉ vào hai chiếc đôn sứ vừa được đem đến:
- Người hãy ngồi đây để tiện trò chuyện. Ta nghe đứa thị nữ nói nhà ngươi có gấm lụa quý muốn bán.
Người lái buôn đứng tuổi làm ra vẻ bí ẩn:
- Người đẹp về lụa, lúa tốt vì phân. Trong giới hoàng tộc chẳng riêng hoàng hậu ưng dùng hàng của thiên quốc.
- Hẳn là thế. - Hoàng hậu đáp. – Quả là ta không tiếc tiền để mua những hàng quý giá đó. Chẳng hay các ngươi có nhiều không?
Người lái buôn lễ phép:
- Tâu hoàng hậu! Hoàng hậu cần bao nhiêu lũ thiếp cũng xin dâng nộp đủ.
- Các ngươi có thể cho ta xem qua được chăng?
Được lệnh người thiếu nữ xinh đẹp lấy từ hai tay nải những tấm gấm, lụa hảo hạng bày ra trước mặt hoàng hậu.
Chưa vội lần xem, hoàng hậu Thượng Dương quên cả giữ gìn thốt lên:
- Đẹp quá! Đẹp thật. Ta chưa thấy tấm lụa màu mỡ gà nào đẹp đến thế. Ta cần gấp đôi số gấm lụa này mới đủ dùng. Mà các ngươi lấy bao nhiêu…
- Tâu hoàng hậu – người lái buôn đứng tuổi cướp lời. Nội nhật ngày hôm nay lũ thiếp sẽ dâng đủ số gấm lụa hoàng hậu cần. Buổi đầu làm quen xin dâng biếu hoàng hậu, gọi là chút quà mọn, lũ thiếp đâu dám lấy tiền.
Hoàng hậu Thượng Dương cảm động:
- Cảm ơn các người đã dành cho ta món quà quý giá.
Sau một khắc đắn đo, người lái buôn rụt rè:
- Tâu hoàng hậu, những thứ hàng này sẽ tôn sắc đẹp trời cho của hoàng hậu lên nhiều lần. Tiện đây, để bày tỏ tấm lòng yêu kính hoàng hậu, lũ thiếp đã thửa riêng cho hoàng hậu bộ đồ lụa mỏng màu xanh da trời mặc lúc nghỉ ngơi. Thứ lụa này các hoàng hậu thiên quốc rất ưa dùng.
Đỡ lấy bộ quần áo mỏng, nuột nà, hoàng hậu sửng sốt:
- Vậy các ngươi là người Bắc Quốc?
- Tâu hoàng hậu, gia tộc thiếp sang đất Giao Chỉ này đã lâu đời, nhưng vẫn còn đông họ hàng bên ấy.
- Chao ơi! - Hoàng hậu Thượng Dương lại trở về với bộ áo quần. – Ta vẫn mơ ước có bộ đồ này. Các ngươi như biết được cả ước muốn của ta.
- Tâu hoàng hậu, về đêm, được những chiếc đèn lồng kia chiếu sáng, người vận bộ đồ này sẽ huyền ảo, làm say lòng người. Hẳn hoàng đế sẽ…
Hoàng hậu thở dài, cướp lời, giọng buồn bã, mơ màng:
- Bởi thế, ta cần nhiều gấm lụa, những thứ làm cho ta thêm đẹp, đẹp hơn người.
Người khách mạnh dạn:
- Tâu hoàng hậu. Cứ nhìn thần sắc hoàng hậu là biết hoàng hậu đang ưu tư phiền muộn.
- Ta đang ưu tư phiền muộn sao? Ngươi là ai mà hiểu bụng ta vậy?
Như người thợ săn biết đã dồn được con thú vào bẫy, người lái buôn đã hết vẻ e dè:
- Tâu hoàng hậu. Ngoài nghề buôn bán thiếp còn làm thầy địa lý, biết được tiền vận và hậu vận của một con người.
- Vậy ngươi có thể nói về ta đôi lời?
Người lái buôn nhìn quanh. Hiểu ý, hoàng hậu đuổi hết mọi người ra ngoài. Từ món quà quý, món hàng đẹp đến sự thâm thù Ỷ Lan, đã khiến cho hoàng hậu mất hết phương hướng. Hoàng hậu nôn nóng:
- Ngươi hãy nói về hậu vận của ta!
- Tâu hoàng hậu. Hoàng hậu là người gặp may nhưng vận may ấy đã hết. Bởi vì có người con gái lam lũ, nhan sắc bội phần xinh đẹp lại quỷ quyệt hơn người, đã cản đường hoàng hậu.
Hoàng hậu Thượng Dương nói cứng:
- Nhà ngươi ăn nói hàm hồ quá. Ta là hoàng hậu. Trong giới hoàng tộc, ai lấn át được uy quyền của ta, ai dám kình địch với ta?
Người lái buôn điềm tĩnh:
- Thiếp dám nói hoàng hậu đã mất hết uy quyền trước người quý phi xuất thân lam lũ kia. Bởi vì, chẳng những người ấy trẻ đẹp, được hoàng đế say đắm, được quần thần vì nể mà người ấy còn có thực tài. Hiện người ấy đã cận ngày sinh. Đứa con ấy sẽ kế vị ngôi chúa tể.
Hoàng hậu Thượng Dương không giữ được bình tĩnh:
- Ngươi nói cái con hát ấy sẽ sinh hoàng tử.
- Điều bất hạnh cho hoàng hậu là ở chỗ ấy. Như vậy, đường hậu vận của hoàng hậu thật bi thảm.
- Ta biết. Nhưng có cách nào cứu chữa được chăng?
Người lái buôn lắc đầu:
- Khó lắm. Trừ phi… chắc hoàng hậu đã tính đến mà còn giấu thiếp, có ai ở vào cảnh hoàng hậu lại chịu bó tay bao giờ?
Hoàng hậu Thượng Dương lại lắc đầu ngao ngán:
- Có thể trời còn đoái thương ta nên mới bày ra cuộc hội ngộ này. Ta không giấu nhà ngươi rằng bấy lâu ta ngày quên ăn đêm quên ngủ mà vẫn chưa nghĩ được kế trừ kẻ tình địch kia.
- Hoàng hậu hãy yên lòng. Thiếp biết hoàng hậu đang gặp bước không may nên mới mượn việc buôn bán gấm lụa để yết kiến hoàng hậu mong giúp hoàng hậu trong mọi việc.
Hoàng hậu Thượng Dương thoáng đắn đo:
- Nhà ngươi nói khéo quá khiến ta phân tâm. Chẳng lẽ chỉ vì ta mà nhà ngươi quên mọi nỗi nguy khốn có thể xảy đến?
- Tâu hoàng hậu! Giao Chỉ và thiên quốc bao đời hòa hiếu. Bọn đại thương hai nước vẫn lấy trạm Giang Đông32 bên kia và trạm Quang Lang33 bên này làm nơi giao lưu trao đổi hàng hóa. Vậy thiếp nuôi chí giúp hoàng hậu làm nên công nghiệp, lấy chỗ đi lại về sau, cũng là lẽ thường.
[32], [33]Giang Đông (Khâu Châu, Trung Quốc), Quang Lang (Vân Đồn, Việt Nam) là các bạc dịch trường lớn, thương nhân hai nước đến buôn bán.
- Nếu nhà ngươi giúp ta kế trừ được ỶLan, ơn ấy ắt có dịp báo đền.
- Tâu hoàng hậu! Việc chẳng giản đơn chút nào. Ý nguyện muốn nhanh chóng làm tê liệt kẻ tình địch rồi trừ khử đi, đã không cho hoàng hậu thấy một việc hệ trọng khác cần lưu tâm, ví như vì một bụi cây nhỏ không cho hoàng hậu nhìn thấy khu rừng bao la sau nó. Nên biết rằng, sau bụi cây còn có cả một khu rừng.
- Ý nhà người muốn nói sao ? - Hoàng hậu Thượng Dương thoáng bối rối.
- Tâu hoàng hậu. – Người lái buôn phác một cử chỉ dứt khoát, tự tin. – Hoàng hậu cần biết đằng sau Ỷ Lan là nguyên soái Lý Thường Kiệt, cũng như hoàng hậu có quan thái sư Lý Đạo Thành phụ tá. Phái Ỷ Lan trở nên mạnh, đang khuynh loát triều đình vì hoàng đế đã tin nghe họ. Đã thế, thái sư Lý Đạo Thành lâu nay cũng không hết lòng với hoàng hậu như trước. Vậy, đằng sau Ỷ Lan là Lý Thường Kiệt và cả triều đình. Sau bụi cây là cả khu rừng trùng điệp. Hoàng hậu dễ gì trừ được Ỷ Lan, trừ được phe cánh Ỷ Lan.
- Chẳng lẽ ta bó tay chịu chết sao?
- Chỉ có kế này Ỷ Lan tất bị hại. – Người lái buôn mắt ánh lên nét quỷ quyệt. Thiếp biết Ỷ Lan mới dựng Phật đài trong cung, sáng nào cũng đứng trước Phật để tụng niệm. Vậy hoàng hậu hãy tìm cách chôn được bùa ếm rồi vu cho Ỷ Lan dùng tà thuật để hại hoàng đế. Việc vỡ lở, Ỷ Lan chẳng thể thoát khỏi tội lăng chì.
- Ngươi nói sao? Bùa ếm như thế nào?
Người lái buôn lấy từ túi nải lá bùa và hình người bằng gỗ, bị đóng đinh ở tim, trên ghi rõ tên tuổi của vua đưa cho hoàng hậu rồi nói:
- Chôn được vật này trong gian điện của Ỷ Lan thì Ỷ Lan không tránh khỏi tội phải chết thê thảm. Cái khó là cần có người tin cẩn trong cung Ỷ Lan nhận làm cho. Khi chôn xong cấp báo cho quan thái sư. Việc cứ thế mà làm.
Hoàng hậu xem đi xem lại vật lạ rồi xuýt xoa:
- Nhà ngươi thật là vị cứu tinh của ta. Ỷ Lan quỷ quyệt mấy cũng không thoát chết. Thật là diệu kế. Ỷ Lan thích trông coi, lạm bàn việc nước nên muốn hãm hại vua để chiếm ngôi. Kẻ thích ăn chua đã trúng quả độc. Có lẽ vì ta mà ngươi đã nghĩ được độc kế này? Chứng cớ là mọi việc nhà ngươi đã trù liệu, làm sẵn?
Lần đầu tiên, người lái buôn quên cả giữ gìn:
- Tâu hoàng hậu! Chẳng phải chỉ để giúp hoàng hậu trừ kẻ tình địch mà còn vì trừ Ỷ Lan là trừ được nguyên soái Lý Thường Kiệt, giúp cho Lý triều thanh toán nạn bè phái tranh chấp. Trừ được Ỷ Lan, Lý triều sẽ chỉ còn một phe cánh của hoàng hậu, Lý Đạo Thành lo toan việc nước. Nhưng tâu hoàng hậu, mưu sâu thì họa cũng sâu. Hoàng hậu nhất thiết phải giao phó việc chôn bùa ếm cho đứa thị nữ của Ỷ Lan ở ngay trong cung Ỷ Lan. Nếu trong muôn việc một việc bại lộ, cần phải thẳng tay trừ khử hắn đi để bịt đầu mối. Có thể, ngay sau lúc xong việc đã phải trừ ngay. Hoàng hậu nên nhớ, không quỷ quyệt độc ác không được.
Hoàng hậu Thượng Dương tái mặt, nhưng vẫn nói cứng:
- Nhà ngươi yên lòng. Ta đã tìm được một người để giao phó việc lớn. Nhưng để trừ được đứa thị nữ đã giúp mình, trong cung thật khó chọn được người dám đảm đương trọng trách. Ta chỉ còn trông cậy vào nhà ngươi. Xong việc ta sẽ ân thưởng.
- Cả việc trừ hậu họa này hoàng hậu cũng nhờ lũ thiếp. Thôi được, cốt vì hoàng hậu thiếp đâu dám từ nan. Nhưng như thế, hoàng hậu hãy cho thiếp phù hiệu tùy nghi ra vào cung cấm.
Sau một thoáng lưỡng lự, hoàng hậu quả quyết:
- Ta sẽ bảo thị nữ đưa phù hiệu cho ngươi.
Ngay sau đấy, hai tên lái buôn Tống đắc ý cáo lui.
